ابراهیم گلمکانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد در گفتوگوی تفضیلی با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در مشهد، در خصوص اهمیت نظام رنکینگ در توسعه دانش در کشور گفت: برنامه کلی کشور در حال حرکت به این سمت است که ما بتوانیم نظام رتبه بندی موفقی در میان دانشگاههای خود داشته باشیم.
وی افزود: کما اینکه طرح آمایش سرزمینی در دانشگاههای علوم پزشکی کشور به این سمت حرکت میکند و آخرین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر قطب بندی دانشگاهها نیز بر همین اساس صورت گرفته است که هر دوی این موارد نشان از حرکت آرام دانشگاههای کشور به سمت نظام رتبه بندی دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد در پاسخ به این سئوال که اخلاق در رتبه بندی دانشگاهها در کنار علم جایگاهی دارد یا خیر؟ به نقشه جامع علمی کشور اشاره داشت و تصریح کرد: اگر ما توجه خود را بر نقشه جامع علمی کشور متمرکز کنیم، میبینیم این نقشه در راهبرد اول خود بر گسترش و تعمیق ارزشها تاکید دارد و ما نیز اعتقاد داریم بدون این فرهنگ از هدف و غایت اصلی که مد نظر جامعه اسلامی است دور میشویم.
فعالیتهای فرهنگی تشکلهای دانشگاه میتواند تاثیرگذار در رتبه بندی دانشگاهی باشد
گلمکانی ادامه داد: شاید اگر ما نظام رنکینگ را به شکل جمع بندی از تمام توان دانشگاه برنامه ریزی کنیم، قاعدتا فعالیتهای فرهنگی و تشکلهای دانشجویی که موضوعات اخلاقی و فرهنگی را نیز در بر میگیرد میتواند بر رتبه بندی هر دانشگاه در این نظام اثرگذاری داشته باشد و رقبت دانشگاهها را نیز در این راستا افزایش دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به دلایل مقاومت برخی اعضای هیات علمی در ایجاد تغییرات بومی در کتب دانشگاهی در راستای تولید دانش داخلی، گفت: البته من به وجود مافیا در این خصوص معتقد نیستیم؛ اما باید پذیرفت که در همه جا در مقابل تغییر همیشه مقاومت وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: وظیفه ما این است که هوشمندانه این مقاومتها را از میان برداشته و بشکنیم، به نحوی که از علوم جهان مدرن بتوانیم به خوبی استفاده کرده و با اتکا به فرهنگی که داریم این علوم را بومی کشور خود کنیم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد بومی سازی علم در کشور را نیازمند نگاه استراتژیک دانست و افزود: نگاه اساسی نقشه جامع علمی کشور این است که ما بتوانیم علوم مختلف در جهان را دریافت و بومی کنیم، البته این مهم نیاز به یک نگاه استراتژیک دارد که اگر ما بتوانیم مقاومت موجود در این خصوص در کشور را بشکنیم موفق عمل کردهایم.
گلمکانی ادامه داد: ما باید به سمت توجه بیشتر به نقشه جامعه علمی کشور پیش برویم و بر این مبنا من گمان میکنم وزارت بهداشت با ایجاد طرح تحول سلامت توجه خود به این مقوله را نشان داده است.
در حیطههای درمان و بهداشت طرح تحول با نقشه جامع علمی کشور هماهنگ است
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به حیطههای همسوی طرح تحول سلامت با نقشه جامع علمی کشور، تاکید کرد: این نکته وجود دارد که شاید طرح تحول سلامت هنوز به حیطه آموزش بر اساس نگاه نقشه جامع علمی کشور پیش نرفته باشد؛ اما در حیطه درمان و بهداشت این طرح خود را به نقشه جامع علمی کشور نزدیک کرده است.
وی ادامه داد: با تحولی که در حوزه آموزش در حال رخ دادن است و امیدوارانه به حوزه پژوهش خود را نزدیک کرده است باید به دنبال رخدادی جهت رفع این دغدغهها در آینده نزدیک بود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد در پاسخ به این سئوال که برخی معتقدند در طرح تحول سلامت به حوزه بهداشت آنگونه که باید پرداخته نشده است، متذکر شد: این یک سوء برداشت از طرح تحول سلامت است؛ زیرا این طرح تنها در حوزه درمان نبوده و به خوبی بهداشت را نیز در برگرفته است.
گلمکانی با انتقاد از کسانی که این طرح را بی تفاوت نسبت به حوزه بهداشت میدانند، گفت: در خود مشهد برنامههایی در حال اجرا است که نشان میدهد این طرح خدمات بهداشتی را نیز شامل شده است.
وی افزود: آیا خدمات رسانی به حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزارنفر جمعیت حاشیه نشین شهر مشهد که فاقد کمترین خدمات بهداشتی و درمانی بودهاند، نگاه به حوزه بهداشت نیست؟.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: این جمعیت اکنون مراکز درمانی را در اختیار دارند که به این جمعیت بزرگ، خدمات درمانی و بهداشتی ارائه میدهد و باید به این سوال، منتقدان بهداشتی طرح تحول پاسخ دهند که کجای نظام بهداشتی و درمانی کشور تا قبل از این دوره این خدمات را در حاشیه شهر در اختیار مردم قرار داده است؟.
وی تمرکز بر درمان در طرح تحول سلامت نیاز کشور دانست و افزود: ممکن است این سوال را دوستان داشته باشند که چرا تمرکز بر درمان شده است؟ که در پاسخ باید گفت حالت بحرانی وضعیت درمانی در کشور عامل اصلی این انتخاب است.
گلمکانی ادامه داد: در جریان هستید که تا دو سال قبل بسیاری از مردم برای دریافت اولین خدمات درمانی در زیر خط فقر قرار داشتند و توان ارائه هزینه درمانی برایشان مقدور نبود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: بالغ بر ۶۰ درصد هزینههای درمانی مردم تا قبل از دو سال گذشته باید از جیب مردم پرداخت میشد و بیمهها در برخی موارد تا ۴۰ درصد و برخی موارد کمتر از این مقدار را به مردم پرداخت میکردند.
تفکیک طرح تحول به دو حوزه درمان و بهداشت اشتباه است
وی تاکید کرد: این شرایط برای مردم بسیار کمرشکن بود و ما را به این سمت برد تا در جامعه اسلامی که نگاه عادلانه به مردم دارد به سمت یکسان سازی خدمات درمانی حرکت کرده و این چنین شد که طرح تحول سلامت در کشور شکل گرفت.
گلمکانی به آغاز به کار دانشگاههای علوم پزشکی کشور در حرکت به سمت حوزه بهداشتی طرح تحول اشاره داشت و افزود: بسیاری از استانها نگاه بهداشتی خود را به این طرح آغاز کردهاند و در استان خراسان رضوی و شمالی نیز برنامههای بهداشتی در حال اجرایی شدن است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد تفکیک نگاه درمانی و یا بهداشتی به طرح تحول سلامت را اشتباه دانست و تصریح کرد: نکته مهمی در این میان وجود دارد و آن این که هیچ گاه نباید در طرح تحول سلامت نگاه درمانی و بهداشتی را جدا از یکدیگر دانست، زیرا سطوح درمان خودش نوعی پیشگیری و همان رعایت بهداشت است.
وی طرح تحول سلامت را طرحی منسجم دانست و تصریح کرد: نظام تحول بسیار هوشمندانه تدبیر شده است زیرا نگاه خود را به رفع نیاز مردم نسبت به امکانات درمانی و ارائه کامل خدمات در همین دولت دارد و نمیخواهد که این طرح بزرگ با اهدافی که دارد را در این دولت برنامه ریزی و در دولت دیگری اجرایی کند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد ادامه داد: ما میخواهیم نتیجه این تلاش را مردم به خوبی در دوران درمان بیماری خود درک کنند و امتیاز دهی به این طرح بر مبنای رضایتمندی مردم صورت بگیرد.
گلمکانی وجود خطاء و اشتباه در این طرح را امری عادی دانست و افزود: هنگامی که کار سرعت بیشتری به خود میگیرد احتمال اشتباه وجود دارد که این اشتباهات نیز در برنامه اصلاحات طرح تحول سلامت در حال اجرا و مورد پیگیری است.
وی در بخش دوم این گفتوگو در پاسخ به این سئوال که فاصله عمیق درآمدی در حوزه پزشکی به چه دلیل است؟ گفت: این سوال بحث مفصلی است که نیازمند اصلاح نگاه در حوزه درآمدی دارد.
اختلاف درآمد در میان اقشار پایین و بالای جامعه وجود دارد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد ادامه داد: اولا ما اختلاف عمیق درآمدی داریم؛ اما نه تنها میان اقشار مختلف حوزه پزشکی، بهداشتی و درمانی؛ بلکه میان اقشار پایین و بالای جامعه، که این در جامعه اسلامی مطلوب نیست.
گلمکانی تصریح کرد: حال این اختلاف ممکن است در حوزه پزشکی بسیار معنادار باشد؛ اما باید پذیرفت یک پزشک، پرستار، تکنسین اورژانس، کارشناس ارشد آزمایشگاه و غیره هر کدام در جایگاه خاص خود قرار دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد دریافتی اقشار مختلف حوزه پزشکی را بر اساس نوع مسئولیت آنها دارای تفاوت دانست و خاطرنشان کرد: اقشار مختلف خانواده بزرگ پزشکی به سبب مسئولیتها و نوع خدمت قاعدتا دارای تفاوت در هزینههای دریافتی هستند و این موضوع تنها به ایران اختصاص ندارد و در تمام دنیا به همین شکل سطح درآمدی اقشار درمانی مشخص میشود.
وی ادامه داد: به نظر من این موضوع در ایران بزرگنمایی شده است و این اختلاف درآمدی به واقع تا این اندازه نیست، زیرا ما در دانشگاهها به خوبی این موضوع را مشاهده میکنیم.
گلمکانی خاطرنشان کرد: با توجه به کارانهای که اکنون به جامعه پرستاری ارائه میشود و به خوبی این کارانهها افزایش پیدا کرده است باید گفت سطح تفاوت دریافتی در حد بسیار بالایی نیست.
کارانه پرستاران در شمال شرق کشور چهار برابر افزوده شده است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد افزایش کارانه پرستاران را چهار برابر سالهای گذشته دانست و بیان داشت: کارانه برای هر پرستار در دانشگاه علوم پزشکی بجنورد که من در آن حضور دارم نسبت به اوایل سال ۹۲-۹۳بیش از چهار برابر رشد داشته که البته در دیگر دانشگاهها نیز به همین شکل بوده است.
وی متذکر شد: این رقم کارانه بسیار دارای اهمیت است؛ زیرا این افزایش درآمد به جزء دریافتیهایی است که پرستاران بر اساس اضافه کاری و یا برداشتن شیفت اضافی دریافت میکنند.
اختلاف سطوح درآمدی در جامعه پزشکی را قبول نداریم
گلمکانی به جامعه پزشکان در کشور اشاره کرد و افزود: جامعه و قشر پزشک قاعدتا اضافه کاری به آن معنا ندارند و تنها کارانه دریافت میکنند و بر این اساس که بخش زیادی از مسئولیتها نیز بر دوش پزشکان است مطمئنا باید اختلاف درآمدی وجود داشته باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد وجود اختلاف درآمدی در سطوح مختلف جامعه پزشکی کشور را نادرست دانست و متذکر شد: این اختلاف درآمدی را نه قبول داریم و نه نگاه استراتژیک به آن انداختهایم. ما تلاش داریم به مرور زمان این اختلاف را کاملا به صورت منطقی تعدیل کنیم و اساسا بازار سلامت در حال حرکت به این سمت است که میان بخش دولتی و خصوصی با رعایت محدودهها، تعامل خوبی جهت از میان برداشتن اختلافات درآمدی داشته باشد.
وی افزود: من مطمئن هستم برنامه تحول سلامت بتواند در یک چشم انداز سه تا چهار ساله تا حدود زیادی اهداف مد نظر این جامعه را تحقق ببخشد که در این مدت باید مقداری از ایجاد فضای اخباری که خلاف واقعیت است و میتواند جامعه سلامت را متشنج کند، جلوگیری کنیم.
گلمکانی اولویت قراردادن اخلاق اسلامی در حوزه درمان را بر تفکرات مادی دارای ارجحیت دانست و گفت: آنچه که باید مد نظر جامعه سلامت باشد این نکته است که قبل از اهمیت دادن جایگاه درآمدی، باید در فکر مسئولیت حرفهای خود به لحاظ اخلاقی در حیطه پزشکی باشیم.
سلامت جامعه را با هیچ چیز عوض نمیکنیم
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد ادامه داد: ما هدفمان سلامتی بیماران و جامعه است و این را با هیچ چیز دیگری جایگزین نمیکنیم و البته قبول هم نداریم که چیزی بتواند جانشین این موضوع شود زیرا این ارزشها هستند که باید جایگزین تفکر مادی شوند.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص کمبود پرستار و بهورز در بیمارستانها و تاثیرگذاری این موضوع بر بالا رفتن خطاهای پزشکی، تصریح کرد: هاشمی؛ وزیر بهداشت به خوبی بر این موضوع اشراف دارد و تلاش میکند که وضعیت منابع انسانی در حوزه وزارت بهداشت و درمان را ارتقاء دهد؛ اما در این خصوص به نیروی انسانی ماهر و دارای توان تخصصی فکر میشود.
گلمکانی ادامه داد: سازمان مدیریت، مجوزهای لازم را جهت جذب نیروهای پرستاری و کادر سلامت به ما نمیدهد؛ زیرا اعتقاد دارد ما در دورانی تعداد زیادی نیرو را جذب کردهایم که متاسفانه غیر فنی بودهاند و این سازمان است که در حال هزینه کردن برای این افراد میباشد.
ایران در تعداد پرستار به ازای هر تخت از استاندارد جهانی عقب است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی بجنورد بیان داشت: در حال حاضر بر اساس استاندارد جهانی تعداد پرستار برای هر تخت درمانی به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، دو پرستار است که در ایران ما اکنون تنها یک نفر پرستار را داریم و این نشان میدهد ما از استانداردهای جهانی در این حوزه پایینتر هستیم و قاعدتا باید خود را ارتقاء دهیم.
گلمکانی از جذب پرستار جهت بیمارستانهای تازه تاسیس خبر داد و گفت: وزارت بهداشت در حال حاضر تعاملی را با سازمان مدیریت آغاز کرده که در مرحله اولیه، جذب پرستار برای بیمارستانهای تازه تاسیس را دنبال خواهیم کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: این امیدواری وجود دارد که در سالهای آینده به تفاهمی برسیم که بر مبنای آن، بخشی از این نیروهای مورد نیاز خود را بتوانیم تامین کنیم، البته این نکته نیز دارای اهمیت است که ما در آموزشهای نیروهای فنی خود، از لحاظ تعداد کمبود داریم.
وی ادامه داد: بر این اساس طرح تحول سلامت در حوزه آموزش در سال اول به تربیت تعداد زیادی نیروی پزشک، دندانپزشک، پرستار و رشتههای مشابه پرداخته است و بر این اساس در سال جاری ما با جذب بیشتر دانشجویان در این رشتهها با نگاه و گرایش عمومی رو به رو بودهایم.
گلمکانی گفت: توجه ما اکنون به سمت جذب نیروهای بومی است که بتوانند متولی سلامت استان و شهر خود باشند و خدمات ارائه دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: بخشی از اشتباهات پزشکی را میتوان به خستگی نیروها ارتباط داد؛ اما سوپروایزرها و مترونها در همین وضعیت موجود در بیمارستانها موظف شدهاند شیفتها را تعمیر کنند.
وی افزود: تعمیر به این معنا که ما اجازه نمیدهیم که به نیروی ما شیفتهای بیشتر از ۱۲ یا نهایتا ۱۸ ساعت را در هیچ بیمارستانی ارائه دهند، ما با جدیت این کار را پلمپ کردهایم.
گلمکانی در پایان یادآور شد: به لطف خدا تا حدود زیادی توانستیم خطاهای بیمارستانی را کنترل کنیم و البته براساس آمارها ما افزایشی در خطاهای بیمارستانی نمیبینیم؛ اما کمبود نیرو را میتوان عاملی بر خستگی پرستار و یا بهیار در بیمارستان در ارائه خدمات دانست.