زنجیره‌ای‌هایی که می‌خواهند پایگاه دشمن باشند/ «ادراک‌سازی» چیست؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو _محمد آزادی، خبر دستگیری برخی عناصر نفوذی در مطبوعات کشور در روزهای گذشته موجی از تحلیل‌ها و واکنش‌های گوناگون را از سوی ناظرین مختلف سیاسی و شخصیتهای مختلف مملکتی ایجاد کرد. سازمان اطلاعات سپاه به خوبی توانسته بود تا هم‌چون گذشته با مراقبت؛ رصد و پیگیری‌های شبانه روزی، خط و ربط جاسوسی این افراد را کشف کرده و نقشه‌های شومی را که دشمن برای نفوذ در جامعه‌ی شریف مطبوعاتی کشور در سر می‌پروراندند، نقش بر آب کند.

در برنامه گفتگوی ویژه خبری، عاصف؛ یکی از کارشناسان این سازمان ضمن تشریح ابعاد مختلف این پرونده برای افکار عمومی، گفت: «در این پرونده مجموعه‌ای از مجرب ترین فعالان رسانه‌ای اپوزیسیون خارجی و داخلی در یک  فرآیند پیچیده و هرمی چند لایه با شبکه سازی از خبرنگاران داخلی در راستای ادراک سازی تلاش می‌کردند.» وی افزود: «مبالغ و پول‌هایی از خارج از کشور برای این افراد از طریق صرافی‌ها، عناصر محدود و برخی افراد خاص، تزریق می‌شد.»

عاصف اما در همان گفتگو؛ نکته‌ی مهم این پرونده را «ادراک سازی» و «اولویت سازی» برای افکار عمومی دانست و در ادامه افزود که آن‌ها در تلاش بودند تا با ایجاد یک شبکه هرمی، روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای را جذب کنند.

ادراک‌سازی چیست؟

ادراک‌سازی (یا Perception)، اصطلاحی است که نخستین بار در ارتش ایالات متحده به کار رفت. بر اساس این تعریف، «ادراک‌سازی» فعالیتی است که به ما کمک می‌کند تا تصور و برداشت دیگران از خود را به گونه‌ای که می‌خواهیم تغییر دهیم.

هم چنین بر اساس تعریفی که «وزارت دفاع امریکا» ارائه کرده، ادراک‌سازی عبارت است از فعالیت‌هایی در راستای ارایه و یا جلوگیری از ارایه‌ی اطلاعات، به مخاطبین به منظور تاثیرگذاری بر عواطف، انگیزه‌ها، استدلال‌های شخصی و برآوردهای سازمانی ایشان، به‌گونه‌ای که برداشت‌های مد نظر آغازکنندگان این فعالیت‌ها در بازنمود رفتارهای بیرونی آنان دیده شود.

عواملی که در این ادراک‌سازی بر روی مخاطبین اثرگذار است، عبارت‌اند از:

• گنگ بودن فضا؛ هرچه فضای روانی و رسانه‌ای جامعه غیرشفاف‌تر و شلوغ‌تر شود، دریافت کننده به دشواری بیشتری خواهد توانست تا اطلاعات دقیقتری را به دست آورد، به این ترتیب دشمن به راحتی خواهد توانست فرایند ادراک‌سازی مورد نظر خود را در جامعه پیاده سازد.
• شرایط اجتماعی؛ طبیعی است دشمن برای باورپذیرتر کردن مدعای خود، محتاج التهاب در جامعه و بحرانی نشان دادن اوضاع مردم است، به این ترتیب دروغ‌های خود را به راحتی هرچه بیشتری می‌تواند به خورد مخاطب دهد.
• مدیریت اثرگذاری؛ دشمنان با استفاده از تاکتیک‌های مختلفی در تلاش اند تا بر افکار اهداف خود اثرگذاری کنند، و به این ترتیب فرایند ادراک‌سازی خود را با قوت بیشتری دنبال کنند.

هم‌چنین راهبردهایی که در بحث مدیریت ادراکات افکار عمومی توسط دشمنان به کار بسته می‌شوند عمدتاً به شرح ذیل است:

• آماده‌سازی؛ روشن کردن اهداف و وضعیت ایده‌آلی که قرار است برای مردم ادارک‌سازی شود.
• باورپذیری؛ حصول اطمینان از سازگاری و ثابت بودن همه اطلاعات با هم، به این ترتیب دشمنان از پیش زمینه‌های ذهنی و تبلیغ آنچه مخاطب انتظار دارد بشنود، برای افزایش باورپذیری استفاده می‌کنند.
• پشتیبانی چندکاناله؛ از آرگومان‌ها گوناگون و بوسیله‌ی استفاده از رسانه‌های مختلف، حقیقتی که قرار است جعل شود، تکرار می‌شود، و به این ترتیب اطلاعاتی که قرار است به خورد مخاطب داده شود در نظر و ذهن او اطلاعاتی محکم و مستند به نظر خواهد آمد.
• کنترل مرکزی؛ مدیریت این تلاش‌ها باید به طور متمرکزی صورت پذیرد، به این ترتیب سازمان‌های جاسوسی با استخدام دفاتر و نهادهای تبلیغاتی، موجودیت‌هایی را برای انجام برنامه‌های خود استخدام می‌کنند.
• امنیت؛ کیستی عملیات‌های فریب تنها باید توسط افراد کمی شناخته شود.
• انعطاف پذیری؛ عملیات‌های ادراک‌سازی بر حسب نیازها ارتقا یافته و در طول زمان باید تغییر کنند.
• هماهنگی؛ سازمان یا عملیات ادراک‌سازی می‌باید دارای ساختار سلسله مراتبی بوده که به منظور تامین سازگاری و همگامی در توزیع اطلاعات، طرح ریزی شده باشد.
• پنهان‌سازی؛ تناقض در اطلاعات مخرب است.
• بیانات واقع نما؛ برای ادراک‌سازی می‌باید واقعیت را آن طور که مدنظر بهره‌برداران این روش است، بافت!

نفوذ در مطبوعات؛ هدف دشمن در همه تاریخ انقلاب

«برخی مطبوعات امروز پایگاه دشمن شدند»، هشداری که رهبر معظم انقلاب در روزهای تُرک‌تازی برخی نشریات علیه مصالح ملی بیان فرمودند. حالا سال‌ها از روزگاری که زنجیره‌ای‌ها با آلوده کردن سپهر سیاسی کشور، مملکت و مردم را هر روز با بحرانی مصنوعی درگیر می‌کردند و با برهم زدن آرامش روانی جامعه، عملاً به پیاده نظام داخلی دشمنان این بوم و بر بدل شده بودند، گذشته است. نفوذی که آن روزها دشمن به یاری همین روزنامه‌های زنجیره‌ای‌ در بدنه‌ی تصمیم‌گیری کشور و در میان مقامات دولت اصلاحات پیدا کرده بود، می‌رفت انقلاب و مردم را در معرض هلاک و پرتگاه قرار دهد. جریانی که با شعار«توسعه سیاسی» و با تمسک به شعارهای دهان پُرکنی چون آزادی بیان، جامعه چندصدایی و… بعد از روی کار آمدن دولت اصلاحات، فضای مطبوعاتی کشور را به‌شدت دچار تغییر کرده بود، و با ایجاد یک باند مطبوعاتی؛ عملاً فضای رسانه‌ای کشور را به تسخیر خود درآورد. لوایح دوقلو، تغییر قانون مطبوعات، وقایع کوی دانشگاه و ... ازجمله موضوعاتی بود که با فضاسازی و جار و جنجال نشریات جریان دوم خرداد، تنش‌های فراوانی را در کف جامعه ایجاد کرد.  معلوم نیست اگر هشدار به جا و حکیمانه‌ی آن روزهای رهبری معظم انقلاب نبود، تجدیدنظر طلبان و بوقچی‌های رسانه‌ای شان چه بلایی بر سر مردم و این انقلاب آورده بودند.

هشیاری آن روزهای مردم و انقلاب اگرچه توانست تا حدود فراوانی توطئه‌های شومی را که عناصر نفوذی دشمن در مطبوعات، برای تشویش افکار عمومی و به آشوب کشاندن فضای مملکت در سر می‌پروراندند، خنثی کند، اما نتوانست امید و طمعی را که عملکرد وطن‌فروشانه‌ی این عناصر نفوذی در دل دشمنان این مردم ایجاد کرده بود، نومید کند. اینگونه بود که در تمام سال‌های بعد از دوم خرداد نیز، تور اطلاعاتی دشمن برای صید عناصر ضعیف النفس و خودباخته درون جامعه‌ی مطبوعاتی کشور پهن بوده است. مع الاسف اینکه این تلاش‌ها گاهی قرین توفیق هم بوده و دشمنان تاریخی این بوم و بر به خوبی توانسته‌اند گاهی از این آب گل آلود ماهی بگیرند.

از روزهای تلخ فتنه‌ی هشتاد و هشت نمی‌توان به سادگی گذشت. بعد از سالها که از تلاش‌های دشمنان برای نفوذ و رخنه در بدنه‌ی مطبوعاتی کشور در سالهای دوم خرداد می‌گذشت، این تلاش‌ها نه تنها کمتر نشد، بلکه تلاش دشمن برای احیای دوباره‌ی این جریان و بازکردن جای پا در میان رسانه‌های کشور هر روز افزایش می‌یافت، سرمایه گذاری ده‌ها ساله‌ی آن‌ها در آشوب‌های بعد از انتخابات هشتاد و هشت خود را نشان داد. دشمن بازهم موفق شده بود تا با تور کردن برخی عناصر خودباخته، فضای رسانه‌ای کشور را به سود خود متشنج کند.

بی تردید دستگیری اخیر عناصر نفوذی در مطبوعات، توسط یکی از نهادهای امنیتی کشور تلاشی در جهت خنثی کردن دنباله‌ی همین تلاش‌ها و برگ دیگری از همان نقشه‌های شوم است. این روزها و به ویژه بعد از تصویب و اجرایی شدن سند بی چفت و بست «برجام»، امید دشمن نیز برای نفوذ مجدد در بدنه‌ی رسانه‌ای کشور به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. به اعتقاد ناظرین سیاسی، حفره‌های فراوانی که برجام در دیوار امنیت ملی و آرامش سیاسی مملکت ایجاد کرده، به معبری برای نفوذ جاسوسان و سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه تبدیل شده است. بی‌تردید در فضای پسابرجام نقش نهادهای ذی‌ربط امنیتی و اطلاعاتی کشور بیشتر از همیشه حساس شده است، سربازان گم‌نام امام زمان در این فضا مؤمنانه هم‌چون گذشته در تلاش اند تا از رخنه‌های امنیتی و اطلاعاتی که معاهده‌ی ضعیف برجام برای کشور ایجاد کرده مراقبت کنند.