دو رئیس‌جمهور، دو سیاست خارجی!

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، یادداشت دانشجویی*؛  سفر هفته پیش رئیس جمهور روسیه به تهران برای شرکت در اجلاس جهانی کشورهای صادر کننده گاز و حوادث پس از آن نکات جالب توجهی با خود به همراه داشت که بررسی و پرداختن به آن خالی از لطف نخواهد بود.

اتفاقاتی که به نظر می رسد در تاریخ سیاست بین الملل ایران و جهان ماندگار خواهد بود.

*اولین اقدام نادیده گرفتن مراسم رسمی استقبال از سوی ولادیمیر پوتین برای دیدار با رهبر معظم انقلاب  بود، که بلافاصله پس از ورود به تهران صورت گرفت.

حرکتی با اهدای یک نسخه خطی قرآن کریم به رهبر انقلاب از سوی پوتین برای خیلی ها چه در داخل و چه در خارج از مرزهای جمهوری اسلامی قابل پیش بینی نبود و آنها را بهت زده کرد.

*دومین اقدام جالب توجه رئیس جمهور روسیه دیدار صمیمی و گرم با رهبر انقلاب بود، که دو ساعت به طول انجامید.

تا جایی که علی اکبر ولایتی هم که فردی با سابقه ۳۴ ساله در امور بین المللی بود از این اتفاق به عنوان یک حرکت بی نظیر و ماندگار در سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران نام برد.

*سومین اقدام جالب توجه ولادیمیر پوتین مواضع و دستورات اتخاذی وی در مقابل حمله ارتش دولت ترکیه به هواپیمای جنگی ارتش روسیه بود.

مواضع و اقداماتی که هنوز پس لرزه های آن از سوی دولت روسیه ادامه دارد.

با توجه به مباحث مطرح شده لازم به ذکر است، که هدف از نگارش این متن بررسی و تحلیل اقدامات و واکنش های رئیس جمهور روسیه در یک هفته گذشت است، که می تواند در بحث سیاست خارجه برای دولت تدبیر و امید به عنوان یک کلاس درس و حاوی نکات قابل توجه و حائز اهمیت تلقی شود.

الف) در اولین مورد به بررسی روابط سال های اخیر جمهوری اسلامی ایران و دولت روسیه می پردازیم، روابطی که در سال ها و ماه های اخیر رویکرد جدیدی را به خود گرفته  و نشان از ایجاد یک رابطه دوستانه و مکمل از سوی هر دو کشور می باشد.

روابطی که نقش رئیس جمهور روسیه در به وجود آمدن آن غیر قابل انکار می باشد، چرا که شخص پوتین در سال های اخیر اقدامات مهمی برای اثبات خواست و انگیزه دولت روسیه در ایجاد این ارتباط انجام داده است.

سخنان و موضع گیری ها و گاها حمایت های دولت روسیه از جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین المللی تا اهدای هدایای معنی دار همچون سپر اهدایی به حسن روحانی و در آخرین مورد هم هدیه نفیس قرآن کریم برای رهبر معظم انقلاب، که همگی بیانگر حس نیت و اراده دولت روسیه در برقراری این ارتباط بوده است.

حال این اقدامات ولادیمیر پوتین برای رئیس دولت اعتدال حاوی نکات ارزنده ای در موضوع ارتباطات بین المللی و طرق اعتماد کردن به دولت های غربی می باشد.

نکاتی که بیانگر این است لزوم برقرای ارتباط و دوستی دولت ها با هم باید با حسن نیت و اعتمادسازی همراه باشد، نه تحریم و تهدید به حمله نظامی و اینکه این ارتباط زمینه ساز پیشرفت و توسعه باشد، همانطور که رئیس جمهور روسیه در دیدار با رهبر انقلاب با بیان اینکه به هیچ محدودیتی در زمینه همکاری های علمی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی در قبال ایران قائل نیستم، به آن اشاره کرد.

ب) دومین مورد بررسی واکنش ها و مواضع رئیس جمهور روسیه پس از انهدام هواپیمای جنگی ارتش این کشور توسط کشور ترکیه است.

نکته قابل توجه این اقدامات برای دولت یازدهم واکنش های سریع و قاطع شخص ولادیمیر پوتین پس از این حادثه بود.

در پی این اقدام دولت ترکیه، پوتین با سخنان و مواضع اتخاذی خود که هنوز هم پس لرزه های آن ادامه دارد از عزت ملی کشور خود دفاع کرده و به خیلی از دولتمردان درس چگونگی دفاع از عزت و غیرت ملی داده است.

از قطع رابطه دوستانه با کشور ترکیه گرفته تا جواب ندادن به تلفن رئیس جمهور این کشور و حتی رد کردن درخواست دیدار رو در رو با رجب طیب اردوغان در فرانسه.

حال با نگاهی گذرا به عملکرد دوساله دولت تدبیر و امید در بحث سیاست خارجه و مقایسه آن با اقدامات دولت روسیه متوجه تفاوت های آشکارا در دیپلماسی عزتمندانه دو دولت خواهیم شد.

از سکوت در مقابل صادر نشدن روادید بین المللی برای نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل از سوی دولت ایالات متحده تا بی تفاوت بودن نسبت به پررویی و گستاخی های کشورهای حاشیه خلیج فارس در یکی دو سال اخیر، و تلخ تر از همه بی پاسخ گذاشتن تهدیدات و تهمت های بی اساس و مضحک دولت های غربی در این دو سال اخیر است، که هیچ سنخیتی با عزت ملی ندارد.

حال می توان گفت که موارد ذکر شده در بالا حامل دو پیام از سوی دولت یازدهم در عرصه بین الملل است.

۱)    دیپلماسی ضعیف و ناکارآمد دولت در مواجه با مسائل و مشکلات بین المللی.

۲)    ناآگاهی دولت به مسائل و عرف دیپلماتیک در عرصه بین الملل.

که متاسفانه هر دو این موارد عذر بدتر از گناه و نشان دهنده ضعف ساختاری در دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید است.
 

بهنام ترکمان- فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.