عدم ارتباط صنعت با دانشگاه مهمترین دلیل بیکاری فارغ التحصیلان/ بسیاری از دانشجوها، هیچ آینده ای برای خود ترسیم نکرده‌اند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از ساری، دانشگاه کشاورزی یکی از مراکز تخصصی در استان مازندران است که با توجه به مهد کشاورزی بودن این استان در کنار بیکاری بسیار زیاد، خصوصا در بین فارغ التحصیلان کشاورزی، برآن شدیم تا به منظور بررسی این مشکل با بهمین یار، رئیس دانشگاه به گفت و گو بپردازیم.

خبرگزاری دانشجو: رویکرد دانشگاه کشاورزی و دغدغه های این دانشگاه در تولید علم کجاست؟

با توجه به اینکه این دانشگاه یکی از قدیمی ترین دانشگاه های استان است و از طرفی با توجه به اینکه این دانشگاه در سطح کشور یکی از دانشگاه های تخصصی در حوزه کشاورزی می باشد، یک سری اهداف خاصی را دنبال می کند، که اهداف تخصصی کشاورزی در حوزه پژوهشی و آموزشی می باشد و به همین دلیل دانشگاه بیشتر جهت گیری اش به سمت دوره های عالی و تحصیلات تکمیلی است و تلاش مان این است که این دوره ها هم با کمیت بالاتر و هم با کیفیت بالاتر برگزار شود که البته دانشگاه روی کیفیت تحصیلات تاکید بیشتری دارد.

ما در حال حاضر 135 هیات علمی داریم که بیش از 95 درصد آنها مدرک دکتری دارند و از این تعداد نیز تنها چهار یا پنج نفر از اساتید دارای درج مربی هستند و مابقی استادان دانشیار، استادیار و استاد هستند و این نشان می دهد که پتانسیل خوبی در دانشگاه ایجاد شده است و نیروها نیز قالبا نیروهای جوانی هستند.

همانطور که می دانید برای توسعه هر دانشگاه چند رکن وجود دارد، خود استاد، دیگری وجود مراکز آزمایشگاهی خوب و دیگر هم داشتن ارتباط علمی با مجامع علمی برای دسترسی به مقالات و کتاب های علمی و در تلاش هستیم تا دو بخش دیگر را نیز تقویت کنیم، که البته تا حدود زیادی اینکار انجام شده است.

در بخش تجهیزات آزمایشگاهی نیز هنوز ضعف هایی وجود دارد، آن هم به دلیل اینکه دستگاه هایی که در آزمایشگاه وجود دارند، طول عمر بالایی دارند و از کارایی آنها کاسته شده است، البته برای رفع این مشکل اقدام به ایجاد یک آزمایشگاه مرکزی کردیم تا این مشکل جبران شود و سعی شده دستگاه های به روز و خوبی را در این آزمایشگاه مرکزی تجهیز کنیم؛ که برخی از آنها در شمال کشور انحصارا در اختیار دانشگاه کشاورزی ساری قرار دارد و تقریبا برای خرید دستگاه های آزمایشگاهی جدید حدود 2.5 میلیارد تومان هزینه شد.

خوب طبیعی است که برای تبدیل شدن به مرکزی برای تحقیقات بنیادی کشاورزی، دل مشغولی ما این بوده است تا بتوانیم زیرساخت های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه را تقویت کنیم و هنوز هم در حد مطلوب نیستیم و قول هایی را هم وزارت خانه داده است تا بتوانیم برخی از ضعف هایمان را جبران کنیم.

یکی دیگر از سیاست های آموزشی ما این است که بیاییم تنوع رشته ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی را بیشتر کنیم، البته همچنان تعداد جذب دانشجو را متناسب با ظرفیت های دانشگاه، منطقه ای و کشور تعیین می کنیم و افزایش نخواهیم داد.

ما در حال حاضر بیش از 1300 دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی داریم که نشان می دهد ظریفیت علمی خوبی در این سال ها در دانشگاه ایجاد شده است، اما نگرانی مهم ما این است که از این ظرفیت ها به خوبی استفاده نشود یعنی اینکه باید با سیاست گذاری صحیح و مدیریت درست، پژوهش هایی که دانشجویان دکتری و ارشد انجام می دهند را در مسیر کاربردی شدن هدایت کرد و طوری بشود که خروجی پژوهش دانشگاه به درد جامعه بخورد و برای جامعه قابل استفاده باشد و از طرفی تکراری نباشد.

بنابراین یکی از اهداف ما این است که تلاش کنیم تا کارایی این پژوهش ها را بالا ببریم تا دانشجو علاوه بر یادگیری پژوهش، بتواند مشکلات جامعه را نیز پاسخگو باشد.

خبرگزاری دانشجو: وضعیت ارتباط دانشگاه با صنایع و میزان استقبال صنایع از این ارتباط چگونه است؟

یکی از مشکلاتی که این روزها در برابر مراکز دانشگاهی وجود دارد، بحث ارتباط با صنعت و مراکز علمی بیرونی است. سازمان هایی که با ما در بخش کشاورزی همکاری دارند، نیازهایشان مشخص است، نیازهایشان شناخته شده است، اما برای برطرف کردن نیازهایشان که در ارتباط با دانشگاه صورت می گیرد، نیاز به پشتوانه های مالی دارند که به دلیل وجود مشکلات عدیده در این زمینه، از ارتباط با دانشگاه استقبال نمی کنند، یا بخش خصوصی در حوزه کشاورزی خیلی توسعه نیافته است، برای مثال ما کشت و صنعت پیشرفته ای نداریم، بنابراین نمی توانند با دانشگاه ها وارد انجام حتی یک پروژه مشترک علمی بشوند و در این زمینه محدودیت های بسیاری وجود دارد که به نظر می رسد در این زمینه باید اقدامات جدی صورت گیرد و راه حل آن نیز حمایت و پشتیبانی دولت از بخش های خصوصی است، تا این بخش ها بتوانند با بودجه خودشان بیایند از توان و پتانسیل دانشگاه ها در پیشبرد اهداف علمی و پژوهشی کشور استفاده کنند. ضمن اینکه مراکز اجرایی مربوط به کشاورزی هم باید از روزمرگی های خودشان فاصله بگیرند و کمی هم به آینده فکر کنند.

البته ما در دانشگاه کشاورزی بخش ارتباط با صنعت ایجاد و تلاش کردیم تا با صنایعی که در حوزه کشاورزی فعال هستند و می توانند با دانشگاه همکاری کنند، ارتباط بگیریم که این کار هم انجام شده است، البته معتقدیم هنوز این اقدامات کافی نیست و باید در حوزه فعالیت بیشتری را انجام دهیم و با آنچه که باید باشیم فاصله بسیار زیادی داریم.

اگر ما بتوانیم در بخش پژوهشی؛ مشتری پیدا کنیم و به عبارتی به صورت مشتری مداری کار کنیم، خصوصا اینکه در بخش کشاورزی این پتانسیل بیشتر وجود دارد، خیلی موفق تر خواهیم بود. یعنی شما قبل از اینکه پژوهشی را آغاز کنید باید ارزیابی کنید و ببینید که آیا برای این پژوهش شما مشتری وجود دارد یا نه، وقتی مشتری وجود داشته باشد، هم درست کار می کنیم و هم رقابتی بین دانشگاه ها ایجاد خواهد شد تا طرح های بهتر و دقیق تری ارائه کنند و این می تواند خروجی بهتری برای جامعه داشته باشد، ما به این نگرش اعتقاد داریم و کارهایی را هم شروع کردیم، اما تا رسیدن به حد مطلوب فاصله داریم.

یکی دیگر از مشکلاتی که حوزه پژوهشی با آن مواجه است، مشکلات مالی است و این مشکلات نیز قرار بود با اختصاص یک درصد تولید ناخالص ملی به این حوزه توسط دولت، برطف شود؛ اما در واقع چیزی که اتفاق افتاد این بود که تا به امروز همواره بین نیم تا هفت صدم درصد به این حوزه اختصاص می یافت و البته طبق صحبت هایی که شده است، قرار است، برای سال آینده این بودجه 1 درصد را به پژوهش اختصاص دهند، و با توجه به محدودیت هایی که دولت دارد، ممکن است این اتفاق دوباره هم رخ ندهد.

پژوهش بخشی است که اگر به آن از لحاظ مالی و برنامه های کمک کنیم، قطعا برای کشور مفید خواهد بود، چرا که ایرانی ها این هوش و پتانسیل را دارند، برای مثال در بخش های هسته ای و موشکی، تکیه به توان داخلی صورت گرفت و ما شاهد پیشرفت های چشمگیری در این زمینه ها بودیم، بنابراین اگر روی این بخش سرمایه گذاری کنیم، قطعا پشیمان نخواهیم شد و دستاوردهای خوبی در حوزه پژوهشی به دست خواهیم آورد.

خبرگزاری دانشجو: چرا با وجود اینکه مازندران مهد کشاورزی است، بیکاری فارغ التحصیلان کشاورزی به چه دلیلی است؟

چند نکته در کنار هم باعث می شود تا نرخ بیکاری در استانی که مهد کشاورزی در بین فارغ التحصیلان کشاورزی وجود داشته باشد. اولین نکته این است که علیرغم اینکه بخش کشاورزی پتانسیل خوبی در ایجاد خروجی در بخش های مختلف تولید، صادرات، درآمدزایی اشتغال دارد و در بخش کشاورزی سرمایه گذاری خیلی خوب انجام نمی شود و علیرغم اینکه شعار کشاورزی محور توسعه در استان مازندران سر داده می شود، اما عملا در این بخش سرمایه گذاری نمی شود و وقتی سرمایه گذاری صورت نگیرد، خروجی هم نداریم.

نکته دیگری که بسیار مهم است، این می باشد که ما به سمت علمی کردن کشاورزی نرفتیم. مهمترین مزیت علمی کردن کشاورزی این است که کشاورزی سنتی تبدیل به کشاورزی صنعتی می شود و وقتی این اتفاق رخ دهد، ما تعداد افراد بیشتری را می توانیم به کارگیری و برای آنها اشتغال ایجاد کنیم. پس اگر این اتفاق بیفتد، افراد تحصیل کرده مشغول به کار خواهند شدند و بی کار در بخش تحصیل کردگان دانشگاهی کاهش می یابد.

خوب این اتفاق نیفتاد و دانشگاه مسئول این امر نیست. دانشگاه در بعد آموزشی دانشجویان را تقویت می کند و آنها را برای ورود به بازار کار آماده می سازد، اینکه دانشگاه نسبت به اشتغال دانشجویان دغدغه داشته باشد، امری بدیهی است و به همین دلیل دانشگاه مرکز کارآفرینی و ارتباط با صنعت دارد، ولی اینطور نیست که همه مسئولیت ها بر عهده دانشگاه باشد، دانشگاه می تواند به عنوان بخش پشتیبانی و یا ارتباطی عمل کند، ولی هدف عمده ما آموزش درست دادن است و آموزشی است که افراد بتوانند از آن در جامعه استفاده کنند.

نکته بعدی که یکی از مشکلات امروز آموزشی عالی ماست، این می باشد که تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی ما متناسب به نیازهای بازار و اشتغال نبوده و نیست. امروز ما 4.5 میلیون دانشجو در سطح کشور داریم، به نظر شما آیا می توانیم الان این تعداد دانشجو را در سطح کشور بکارگیری کنیم، آنهم با این نگاهی که در ذهن اکثر افراد است که باید کارمند دولت بشوند، که این عملا اتفاق نمی افتد. از طرفی وقتی کل کارکنان دولت سه میلیون نفر است، اگر همه کارمندان دولت هم بازنشسته شوند، و دانشجوهای فارغ التحصیل شده سر کار بروند باز ما 1.5 میلیون بیکار داریم.

نکته بعدی اینکه ابتدا ما باید بخش خصوصی خود را تقویت کنیم و در ادامه باید فرهنگ سازی  کنیم تا دانشجویان را برای اشتغال به این حوزه سوق دهیم. امروز دانشجوی ما وقتی وارد دانشگاه می شود، هیچ آینده ای برای خود ترسیم نکرده است و نمی داند در آینده می خواهد چکار کند، اما همیشه عده ای اندکی هستند که وقتی وارد دانشگاه می شوند، با توجه به آینده ای که برای خود ترسیم کرده اند، رشته خود را نیز انتخاب می کنند، که البته این دانشجویان از موفق ترین فارغ التحصیلان خواهند شد.  

در پایان به نظر من همه مشکلات ما در این است که تولید در کشورما مورد حمایت خوب قرار نگرفته است، و دلیل اینکه ما هر بار در کشور در حوزه کشاورزی با کمبود یک محصول مواجه می شویم، که باید وارد کنیم و با انباشت یک محصول مواجه می شویم که باید دفن کنیم، این است که به تولید توجهی نشده است و هیچ سیاست گذاری در این بخش توسط دولت ها تبیین نمی شود.