سهام عدالت، گروگان سیاست/ چرا روحانی حق مردم را نمی‌دهد؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بعضی وقت‌ها باید بگوییم، «مارا به خیر تو امید نیست، شر مرسان!» امروز در حالی همچنان از سهام عدالت صحبت می‌شود که مردم 10 سال است منتظرند ببیند از این سهام‌ها چه چیزی عایدشان می‌شود. طیب‌نیا پارسال ساماندهی به سهام عدالت را جزء 7 اولویت راهبردی وزارتخانه‌اش اعلام کرد اما همچنان سرنوشت این طرح در هاله‌ای از ابهام است.  مجلسی‌ها می‌گویند آماده تعیین تکلیف این موضوع هستیم اما دولتی‌ها اراده‌ای برای نهایی کردن آن ندارند. شاید به خاطر اینکه به نفع دولت قبل تمام خواهد شد!

توزیع سهام شرکت‌های دولتی در میان جامعه و به‌ویژه اقشار کم بضاعت آن، در اواخر دوره دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی مطرح شد و در کوران رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری در برنامه‌های اقتصادی تعدادی از نامزدها جای گرفت. با پیروزی احمدی‌نژاد بر دیگر رقبا، اجرای طرح سهام عدالت با جدیت بیشتری مورد تأکید مسئولان جدید قرار گرفت و سرانجام «آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت» در تاریخ بهمن ماه 84 به تصویب هیئت دولت رسید.

پس از تصویب این طرح، احمدی‌نژاد گفت: «طرح توزیع سهام عدالت، ساماندهی منابع بانکی، کاهش سود بانکی، شفاف‌سازی اقدامات دولت، حمایت از سرمایه‌گذاری مردمی و مهار سرمایه‌گذاری دولتی، پیگیری واگذاری بخش‌های دولتی بر اساس ابلاغیه‌ی سیاست‌های کلی اصل ۴۴، توزیع عادلانه‌ی منابع مالی برای همه‌ی نقاط کشور و حضور دولت در همه‌ی مناطق از اقداماتی بوده که در جهت تحقق شعار عدالت گستری دولت نهم انجام گرفته است».

صدها هزار نفر از اقشار مختلف مردم صاحب این سهام شدند. قرار بود. باعث گسترش مالکیت واحدهای تولیدی در بین اقشار کم درآمد، کاهش خطرات ناشی از تمرکز دولت، بهبود توزیع ثروت و درآمد و تسریع در روند خصوصی‌سازی شود. آنگونه که مسئولان میگف استفاده نمایند. با توجه به تاریخ شروع طرح، یعنی سال 85، امید میرفت که تا امسال این اتفاقات اجرایی شود. بعد از اتمام عمر دولت دهم در سال 92 سکان اجرای طرح به دولت یازدهم رسید. 

بعد از شروع دولت یازدهم و وعده رونق اقتصادی و حل مشکلات در یک برنامه صد روزه مردم منتظر بودند تا بدانند تکلیف این سهام چه خواهد شد؟ موضوعی که گویا تا امروز همچنان مبهم باقی مانده است.

در همان ابتدای شروع به کار دولت، رئیس سازمان خصوصی‌سازی برگه‌های سهام عدالت در دست مردم را فاقد اعتبار می‌داند و اظهار می‌دارد که برگه سهام عدالت با برگه‌های کاغذ معمولی فرقی ندارد. در ادامه همین اظهار نظر وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز نظر مشابهی دارد و در سال 93 به رسانه‌ها می‌گوید:‌ «هنوز طرحی در مورد آزادسازی سهام عدالت و تعاونی‌های آن آماده نشده و وضعیتش در آینده مشخص می‌شود.»

اما بعد از گذشت یکسال از این اظهار نظر طیب نیا موضع خود را تغییر داده و با تشریح هفت اولویت راهبردی وزارت اقتصاد و دارایی همچنان از طرح ساماندهی سهام عدالت خبر می‌دهد و می‌گوید: «با اجرای این طرح هر فرد از خانواده‌ای که مشمول سهام عدالت است از یک میلیون تومان بهره مند می‌شود.»

سرانجام در اواخر سال 94 و بعد از دو سال ابهام و اظهار نظرهای ضد و نقیض این لایحه به امضای هیئت وزیران می‌رسد و بعد از سه ماه در خرداد ماه 95 در سکوت خبری به امضای رئیس جمهور می‌رسد. در راستای رمز گشایی از تاخیرهای مختلف از رسیدگی به این لایحه محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مجلس با اشاره به اجرایی نشدن آزادسازی سهام عدالت می‌گوید، متاسفانه به دلیل مخالفت‌های دولت، کار تحقیق و تفحص از سهام عدالت در مجلس نهم نهایی نشد. بعلاوه این که هر چند هم اکنون لایحه دولت برای آزادسازی آماده است، اما عزمی برای آزادسازی در دولت دیده نمی‌شود. با این وجود هر زمانی که دولت این لایحه را به مجلس ارسال کند، بررسی‌های آن به سرعت آغاز شده تا سریعتر تعیین  تکلیف شود.

اسماعیل مختاری، مدیرکل سهام عدالت سازمان خصوصی سازی نیز با اشاره به تاخیرهای متعدد در پیگیری لایحه سهام عدالت، امسال را سال پایانی آزادسازی این سهام دانست و گفت: «در پایان سال 95 طبق قانون باید وضعیت سهام عدالت تعیین تکلیف شود و لایحه امضا شده از سوی رئیس جمهور به مجلس ارسال می‌شود و اگر تصویب شود، بر اساس همین لایحه پیش می‌رویم.» با توجه به

گویا هنوز تصمیم مشخص برای این موضوع اتخاذ نشده است و همه چیز به برخی وعده و وعیدها خلاصه می‌شود. داریوش پاک بین، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های سهام عدالت کشور با اشاره به آخرین وضعیت سهام عدالت و لایحه مربوط به آن که قرار بود از سوی دولت تقدیم مجلس شود، اظهار داشت: «لایحه آزاد سازی سهام عدالت را به مجلس ارائه نکردند و درباره محتویات آن نیز اطلاعاتی در دست نیست.»

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های سهام عدالت کشور با اشاره به اینکه 10 سال زمان برای آزادسازی سهام عدالت امسال به پایان می‌رسد، گفت: «اگر سال 85 را زمان واریز اقساط در نظر بگیریم، در سال 95 این موعد به اتمام می‌رسد و باید دولت به طور رسمی اعلام کند که چه میزان از ارزش سهام عدالت از محل سود آن پرداخت شده است، تا نسبت به آزادسازی آن طبق قانون اقدام کنیم.»

یاران روحانی علاقه‌ای به نهایی کردن طرح سهام عدالت ندارند. بسیاری معتقدند آنها نگران بهره‌برداری سیاسی رئیس دولت قبل از نهایی شدن طرح سهام عدالت هستند. همان بلایی که سر مسکن مهر آمد. دولت یازدهم تمام شدن هر طرحی که با نام دولت قبل گره خورده است را به ضرر خودش می‌داند. این