چرا دولت تهران را منطقه آزاد نمی‌کند؟/ تعرفه واردات خودرو بر دوش مردم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو-مرتضی شجاعی؛ استفاده از خودروهای لوکس روز دنیا در ایران جذابیت دو چندان دارد. خودروسازان داخلی با بازار انحصاری و سیاسی‌بازی از یک سو و محدودیت واردات خودروهای خارجی از سوی دیگر، دوست‌داران ماشین‌ را از خرید خودروهای روز دنیا محروم کرده است. وقتی حذف تعرفه خودورهای خارجی در مناطق آزاد، قیمت خودرو را به کمتر از نصف قیمت سرزمین‌های اصلی می‌رساند، خرید خودرو در مناطق آزاد با تنوع بیشتر و قیمت به مراتب پایین‌تر جذابیت بیشتری دارد. چرا دولت با اصرار بر گسترش مناطق آزاد قصد دارد دروازه‌های ورود و خروج کشور را اضافه کند؟ آیا روحانی در ایام نزدیک به انتخابات حرکت در مسیر بازی تبلیغاتی را پیش گرفته است؟

نگاه چرک و کثیف به مناطق آزاد

اکبر ترکان تخلف احتمالی در مناطق آزاد را نگاه چرک و کثیف می‌داند. معتقد است تخلف و قانون شکنی در این مناطق صورت نمی‌گیرد. قاچاق کالا از مبادی رسمی در سطح کلان و سازمان‌دهی شده داد همه را در آورده است. دولت اما ول کن ماجرا نیست. مردم کشور در خصوص واردات خودرو سوالات واضح و شفافی دارند. اگر واردات خودرو خوب است، چرا امتیاز آن باید در دست عده‌ای خاص باشد و باقی مردم کشور از آن محروم باشند؟ چون خودروسازان هرگز توان رقابت با خارجی‌ها را ندارند مردم تا کی باید بار تعرفه را بر دوش بکشند؟ اگر واردات خودروی لوکس در مناطق آزاد می‌تواند بدون تعرفه باشد، تهرانی‌ها هم منطقه آزاد می‌خواهند.

دولتی‌ها سال‌ها است هیچ برنامه‌ای برای کاهش حمایت خود از خودروسازان ندارند. مردم باید خودروهای گران و بی‌کیفیت داخلی را سوار شوند. روحانی اما هرجا که می‌رود و نارضایتی مردم را می‌بیند صحبت از ایجاد منطقه آزاد می‌کند. پر واضح است که مناطق آزاد تاکنون برای مردم خود تولید و اشتغالی نداشته‌اند. ذوق مردم ایران که عمدتاً ماشین باز هم هستند به واردات خودرو با قیمت جهانی است. امتیازی که یا باید برای همه باشد یا به کل از بین برود. دولت اگر واردات خودرو را در مناطق آزاد ممنوع کند، انتقاد به عملکرد خود را دو چندان خواهد دید. از طرفی دولت هیچ برنامه‌ای برای حرکت به سوی جهانی شدن خودروسازان ندارند. مردم می‌خواهند دولت در قالب یک برنامه مدون هر ساله از تعرفه واردات خودرو بکاهد تا جاده مخصوصی‌ها به خودشان بیایند و مکلف به افزایش بهره‌وری شوند. 

خلخالی استاد دانشگاه علم و صنعت در نشست صنعت خودرو در خبرگزاری دانشجو درباره وضعیت خودوسازان داخلی، گفت: «واردات خودرو مزیت بیشتری نسبت به مونتاژ خودرو در داخل کشور دارد. با این روش هزینه تولید شغل به ازای هر سرانه شغل  نشان از غیراقتصادی بودن این ایجاد شغل دارد. تولید خودروی خارجی در داخل ایران فقط به خاطر تعرفه‌های واردات، موفق می‌شود. مونتاژ خودروهای داخلی، فقط یک مُسکن برای خودروسازان داخلی است. هزینه تعرفه واردات را بر دوش مردم تحمیل می‌کنیم تا مونتاژ و در مرحله بعدی داخلی سازی ماشین‌های خارجی موفق نشان داده شود. در زمان داخلی سازی خودرو، قیمت تمام شده به دلایل مختلف بالا می‌رود.»

قیمت خودرو در مناطق آزاد:

قیمت خودرو در مناطق آزاد فاصله زیادی با قیمت در درون کشور دارد. خودرو از دیرباز برای مردم ایران جذابیت‌هایی داشته است. واردات این خودروها نباید به امتیاز برای عده‌ای خاص تبدیل شود. آن هم برای مردمی که سال‌هاست طعم تلخ انحصار را چشیده‌اند. با وجود افزایش نرخ دلار باز هم خودروهای روز دنیا با نرخ پایین‌تر از ۵۰ میلیون تومان وجود دارند که در کشور، بالای ۱۰۰ میلیون به دست مصرف کننده می‌رسند.

کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو با تصریح بر بی‌توجهی به مشکلات بومیان در مناطق آزاد، گفت: «از مسئولان مناطق آزاد بخواهند گزارش بدهند که این مناطق وضع زندگی چند خانواده محروم را بهتر کرده است؟ کسانی که در آن مناطق دکان باز کرده­‌اند، عمدتاً افرادی از مناطق بالا شهر و شهرهای پرجمعیت‌اند.کار آن­ها تجارت و دلالی است. خیانت بار اینکه مجوز واردات خودروهای لوکس و گران قیمت مثل پورشه و خودروهای آمریکایی را هم داده‌­اند. چه لزومی به فروش این خودروها در مناطق آزاد است؟ باید وزیر صنعت در این خصوص استیضاح شود.»

فروش اجناس خارجی ذوق و شوق ندارد!

مناطق آزاد فعلی تولید و صادرات را قربانی پاساژهای تجاری و واردات غیرقانونی کالا کرده‌اند. مراکز تجاری که با تبلیغات گسترده مبنی بر معافیت تعرفه گمرکی عملاً به دلالی کالاهای وارداتی می‌پردازند. وقتی زیر ساخت نباشد، تولید و اشتغال جای خود را به فروش اجناس خارجی و ویژه‌خواری می‌دهد؛ در سطحی بالاتر زرق و برق خودروهای وارداتی چشم مردم را به روی خوش سکه معطوف می‌کند.

خودروهای خارجی متنوع مناطق آزاد وسیله رسیدن به اهداف تأسیس این مناطق نیستند. خودروهای لوکس با محدوده تردد مشخص، هزینه نگهداری بالا و فقدان مراکز خدمات پس از فروش دردسرهایی را برای مالکان آن‌ها به وجود آورده است. البته نباید فراموش کرد محدودیت‌های واردات خودروهای روز دنیا به کشور، با توجه به علایق مصرف کنندگان داخلی معترضان و منتظرانی دارد؛ آن‌ها امید دارند روزی ماشین مدل بالا را با قیمت منطقی سوار شوند.

اما و اگرهای خرید خودرو با قیمت جهانی در کشور

سالیان سال مردم ایران با تمام کمبودها پای خودروسازان داخلی سوختند و ساختند! کیفیت پایین، تکنولوژی قدیمی و قیمت بالا از مهم‌ترین مشکلات جاده مخصوصی‌ها است. اگر امتیاز واردات خودرو با قیمت جهانی در کشور وجود دارد، حق هر ایرانی است که از این امتیاز استفاده کند. حالا که دولت صحبت از خزانه خالی می‌کند واردات خودرو در مناطق آزاد چه نفعی برایش دارد؟ چه نفعی برای بومیان دارد؟ آن‌ها که در خرید خودروهای ارزان ایرانی مانده‌اند. به نظر می‌رسد امتیاز واردات خودروهای لوکس، بهانه‌ای برای فضاسازی سیاسی است تا مردم را با خودشان برای آبکش کردن مملکت همراه کنند. حتی خوشبین‌ترین بومی مناطق آزاد هم خوب می‌داند با تصویب طرح منطقه آزاد در شهرش، زرق و برق خودروهای ارزان و روز دنیا ملموس‌ترین تحفه دولتی‌ها است و تولید و صادرات و اقدامات زیربنایی در اولویت نیست. شهرهایی که سال‌ها است از آب آشامیدنی هم محرومند، حالا جولانگاه آمریکایی‌های گران قیمت شده‌اند. چرا هزینه تعرفه واردات خودرو بر دوش عده‌ای از مردم است؟ آیا باز هم ثروتمندان از آب گل آلود ماهی می‌گیرند؟ 

خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با انتقاد از ایجاد مناطق آزاد جدید، گفت: «در دنیا وقتی یک منطقه به عنوان منطقه آزاد تجاری صنعتی معرفی می‌شود، دولت‌ها برای ایجاد زیرساخت‌ در مناطق مورد نظر سرمایه‌گذاری می‌کنند تا رغبت برای سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی ایجاد شود. امروز ایجاد مناطق آزاد جدید هیچ مشکلی از اقتصاد کشور حل نخواهد کرد؛ بلکه مشکلی بر مشکلات اقتصادی کشور خواهد افزود. دولت اگر توان مالی دارد زیرساخت‌های لازم در مناطق آزاد موجود را ایجاد کند. برخی از مناطق آزاد فعلی الزامات اولیه مناطق آزاد را هم ندارند. در ایران، معمولاً یک منطقه بیابانی، در حاشیه دریا یا یک منطقه مرزی بدون امکانات را منطقه آزاد اعلام کرده‌ایم و کسب درآمد در این مناطق را به مسئولان مناطق آزاد محول کرده‌ایم.»

معاون مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو درباره امتیاز واردات خودروهای لوکس با معافیت هزینه‌های گمرکی در مناطق آزاد، گفت: «معافیت واردات این خودروها بی‌تردید کمکی به مردم مناطق محروم نداشته و ندارد. قطعاً سرمایه‌گذار و تاجر از این امتیاز استفاده می‌کند. قبلاً هم همین اتفاق در کشور رخ داده اما هیچ نفعی برای بومیان و اقشار آسیب‌پذیر نداشته است. سرمایه‌داران و ثروتمندان می‌توانند خودروی لوکس بخرند و از این امتیاز بهره ببرند.»

پرهام‌فر در ادامه با انتقاد به صنعت خودروسازی کشور، تصریح کرد: «حمایت‌های بی‌دریغ و غیرکارشناسی از خودروساز داخلی منجر به اخذ تعرفه سنگین از خودروهای وارداتی شده است. این انحصار تنبلی و سستی برای خودروسازان داخلی ایجاد کرده است. در این موضوع تردیدی ندارم.»

ماشین خارجی‌های منطقه آزاد به نام بومیان به کام بچه پولدارها

ثروتمندان بیش از سایرین از امتیاز واردات خودرو در مناطق آزاد بهره می‌برند. مردم بومی که عمدتاً قشر ضعیف جامعه هستند توان خرید خودروهای خارجی را حتی با قیمت نصف شده ندارند. مردمی هم که در تهران و سایر شهرهای کشور توان خرید را دارند باید خودرو را بیش از ۲ برابر قیمت جهانی خرید کنند. باید این تبعیض و امتیاز برداشته شود یا به همه مردم تعلق بگیرد.

مناطق آزاد بستر قاچاق کالا 

مملکت را آبکش کرده‌اند. آمارها حکایت از ورود کالای قاچاق در مقیاس گسترده از مبادی قانونی دارد. قاچاق کالا به صورت سازمان یافته، کانتینری و کلان غالباً از مبادی رسمی کشور وارد می‌شود. در شرایطی که با افزایش مناطق آزاد کنترل و بازرسی واردات و صادرات به مراتب سخت‌تر و امکان قاچاق بیشتر و آسان‌تر خواهد شد.

رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان این‌که مبادی رسمی در قاچاق کالا بیشترین سهم را دارند، گفت: «مناطق آزاد، پایانه‌ها و بخش‌هایی که دارای معافیت‌های خاص هستند در زمره مبادی رسمی قرار می‌گیرند. مناطقی مثل منطقه آزاد ارس و ماکو که به عنوان منطقه آزاد معرفی شده است وسیع و غیرقابل کنترل هستند. هنوز سازوکار نظارتی ندارد، لذا قاچاق از این مناطق انجام می‌شود.»

مصباحی مقدم در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو در تشریح نحوه قاچاق کالا از مبادی رسمی، گفت : «اتفاقاتی نظیر کم اظهاری و یا جابجایی کالای ترانزیتی با کالای بی ارزش در کشور باعث ایجاد قاچاق در کشور مبادی رسمی شده است.»

عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو با اشاره به ورود ۲۰ میلیلارد دلار کالای قاچاق در سال، گفت: «چون غالباً کالاهای وارداتی به کشور توسط کانتیرها وارد گمرک می‌شوند و در اغلب مبادی رسمی دستگاه‌های اسکن وجود ندارد در نتیجه با تعویض عنوان کالای وارده و یا با جابجا کردن و غیر واقعی اعلام کردن میزان واردات، قاچاق کالا در گمرک های کشور اتفاق می‌افتد.»

عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو با اشاره به انتخاب سیاسی مناطق آزاد، گفت: «بسیاری از کالاهای قاچاق از مبادی قانونی مثل مناطق آزاد یا گمرکات کشور وارد می­‌شود. وقتی نظارت نشود یا تصمیمات در این بخشها سیاسی باشد بر اقتصاد کشور اثرگذار است.»

حالا چه شده که دولت نالان از خزانه خالی برای بومیان مرز نشین می‌خواهند تعرفه گمرک واردات خودرو را برایشان صفر کند؟ به جای حمایت از قشر ضعیف جامعه، قانون واردات خودروهای خارجی، ماشین‌های لوکس را نصیب چه کسانی می‌کند؟ اگر قرار باشد مناطق خاصی در کشور از این امتیاز برخوردار باشند، چرا سایر مردم کشور از این امتیاز محروم باشند؟