از سیر تا پیاز اپلیکیشن‌های موبایلی درخواست تاکسی/ چه‌کسی بود صدا زد تپ‌سی!؟

گروه فناوری خبرگزاری دانشجو-محمدصالح سلطانی؛ کارشان کساد شده و صدایشان هرروز از گوشه‌ای بلند است. گاهی در تلویزیون ظاهر می‌شوند و گاهی هم در جراید، و هر بار معترضِ اپلیکیشن‌هایی هستند که خدمت تازه‌ای عرضه کرده و به الگوی حمل و نقل درون‌شهری مردم رنگ جدیدی داده‌اند. «اتحادیه موسسات توریستی و اتومبیل کرایه تهران بزرگ» این روزها بزرگ‌ترین  شاکی اپلیکیشن‌هایی مثل اسنپ و تپ‌سی است که تعریف جدیدی از «مشتری‌مداری» به شهروندان تهرانی عرضه کرده‌اند. درست شبیه فروش‌گاه‌های زنجیره‌ای «هایپر استار» که با احترام فوق‌العاده‌شان به مشتری، زمینه‌ساز تحولی جدی در ساختار ِ مارکت‌های زنجیره‌ای کشور شدند.

داستان اسنپ و تپ‌سی چیست؟ آن‌ها دقیقاً چکار می‌کنند و چطور بلای جان آژانس‌ها شده‌اند؟ و سوال مهم‌تر این‌که ما، به عنوان شهروندان ِ خسته از قیمت‌های نجومی کرایه آژانس‌ها، چطور می‌توانیم از این دو اپلیکیشن استفاده کنیم؟

ورود: یک گوشی هوشمند و یک اینترنت خوب، فقط همین

برای  ماشین گرفتن از اسنپ و تپ‌سی، فقط کافی است یک گوشی هوشمند داشته باشید و اگر آندرویدی هستید از کافه‌بازار، و اگر اپلی هستید از سیب‌چه این دو اپلیکیشن را دانلود کنید. در اولین ورود، باید یک حساب کاربری مطمئن بسازید. لطفاً صادق باشید و از اسامی ِ مستعار ِ مجازی خود  بهره نبرید. درست و شکیل، مثل روز ثبت‌نام در یک جای مهم رفتار  کنید و قشنگ مشخصات خود را وارد کنید. در قسمت ثبت‌نام هر دو اپلیکیشن، قسمتی برای «کد معرف» در نظر گرفته شده. این، اولین هدیه اسنپ و تپ‌سی به شماست. اگر باهوش باشید و کد ِ یکی از رفقا را بگیرید، برای سفر اول‌تان مشمول تخفیف می‌شوید.

اسنپ یا تپ‌سی؟  تخفیف ثبت‌نام اسنپ کمی بهتر است. هم به شما و هم به معرف‌تان یک سفر رایگان هدیه می‌دهد و این یعنی اگر کمی تیز باشید و به صورت خودجوش وارد اسنپ نشوید، سفر اول را مهمان هستید. تخفیف تپ‌سی برای اولین سفر شامل یک سفر رایگان برای معرفی‌کننده و 5000 تومان تخفیف  برای معرفی‌شونده می‌شود.

درخواست سفر: دو کلیک و دیگر هیچ

پس از این‌که اپلیکیشن را روی گوشی هوشمند خود نصب کردید، خیلی راحت می‌توانید درخواست سفر بدهید. مبدا و مقصد را روی نقشه مشخص می‌کنید و منتظر می‌مانید تا یکی از راننده‌ها به ندای شما پاسخ مثبت بدهد. تصویر راننده، مشخصات ظاهری و شماره‌پلاک ماشینی که دنبال شما خواهد آمد هم روی صفحه گوشی نقش خواهد بست. هنوز چند دقیقه از درخواست شما نگذشته که آقای راننده، تماس گرفته و موقعیت مکانی دقیق  شما را جویا می‌شود. روی صفحه گوشی هم می ‌توانید فاصله زمانی راننده با خودتان را مشاهده کنید و در  طول سفر هم، اگر راننده‌تان خیلی باکلاس باشد و از نرم‌افزارهای مسیریاب استفاده کند، ساعت رسیدن به مقصد بر مبنای ترافیک هم دست‌تان می‌آید.

به مقصد  هم که می‌رسید، حتماً باید پیامک پایان سفر را، اگر از تپ‌سی استفاده می‌کنید، دریافت کنید و بر مبنای آن، هزینه را به آقای راننده بپردازید. البته اگر در هنگام انتخاب  سفر از گزینه «پرداخت اعتباری» استفاده کرده باشید، نیازی به داشتن پول نقد هم نیست.

اسنپ یا تپ‌سی؟  پوشش اسنپ بیش از دو برابر تپ‌سی است و آن‌طور که از شنیده‌های ما برمی‌آید، اسنپ حدود 34000 ماشین و تپ‌سی حدود 14000 خودرو در سطح تهران دارند. اپلیکیشن اسنپ با گوگل هم‌خوانی دارد و می‌توانید با استفاده از امکانات گوگل از آن تقاضای خودرو کنید. تپ‌سی اما تماماً ایرانی است و ملاحظات امنیتی استفاده از لوکیشن گوشی را ندارد.

قیمت: از شرق  تا غرب فقط 9000 تومان!

شاید مهم‌ترین تقطه تمایز اسنپ و تپ‌سی، با هم و با آژانس‌های سطح شهر، در همین قیمت‌گذاری سفرهایشان باشد. برای این‌که سطح تفاوت‌ها دست‌تان بیاید، چند مسیر را میان این دو اپلیکیشن و آژانس‌های درون‌شهر  مقایسه می‌کنیم.

البته لازم به یادآوری است که هر  دو اپلیکیشن، در ساعات «اوج»ی که تعریف کرده‌اند( عموماً از 4 عصر تا 8 شب) درصدی به این قیمت‌ها اضافه می‌کنند و در شرایط نامساعد جوی نیز حدود 30 درصد روی قیمت‌ها کشیده می‌شود. تپ‌سی در قراردادی که روی سایتش بارگذاری کرده، تاکید دارد که این قیمت‌ها برای سفر با حداکثر سه نفر و بدون بار اضافی است. اما خوبی‌ کارشان اینجاست که دیگر «کرایه کولر» و این قبیل هزینه‌های خودساخته را از شما نمی‌گیرند.  از بوی سیگار و غرغرهای راننده هم خبری نیست.

اسنپ یا تپ‌سی؟ عیار قیمت‌های آژانس را در همان سه مسیری که شرحشان رفت متوجه شدیم.  حالا در چند مسیر دیگر، فقط اسنپ و تپ‌سی را مقایسه می‌کنیم.

البته آن‌طور که از صحبت‌های رانندگان تپ‌سی بر می‌آید، این اپلیکیشن مدتی با افت شدید مسافر مواجه بوده و برای عبور از این مشکل، قیمت‌ها را به کلی شکانده و هیچ بعید نیست پس از این‌که دوباره «زنگ‌خور»ش به حالت ایده‌آل برگشت، قیمت‌ها را بالا بکشد.

از نگاه راننده‌ها: درصدهای رویایی

پیوستن به ناوگان‌های حمل و نقل اسنپ و تپ‌سی، اصلا کار سختی نیست. کافی است یک خودروی تروتمیز داشته باشید(برای تپ‌سی باید حتماً مدل  ۸۵ به بالا باشد) و گواهی سوء پیشینه هم بگیرید. همین. سپس باید روی سایت‌هایشان ثبت نام کنید، به دفترشان بروید و آموزش کار با اپلیکیشن را ببینید و تمام! 

از وضع درآمد راننده‌های این دو ناوگان هم اگر بخواهید، باید به حضور عرض کنیم که یک راننده اسنپ،در یک روز کامل کاری چیزی حدود 100 هزار تومان عایدی خواهد داشت. البته این رقم بسته به حجم ترافیک و سفرهایی که به پست راننده‌ها می‌خورد، کمی تلورانس دارد. شرکت اسنپ، از هزینه هر سفر، 13 درصد را به عنوان حق کمیسیون برمی‌دارد. این رقم در تپ‌سی 15 درصد است اما شاهکار تپ‌سی اینجاست که 58 درصد بیش از قیمت هر سفر را تحویل راننده می‌دهد. راز ماندگاری راننده‌ها در تپ‌سی با وجود قیمت‌های پایینش احتمالاً همین است. یکی از راننده‌های تپ‌سی می‌گفت احتمالاً محل درآمد شرکت برای این 58 درصد رویایی، سرمایه‌گذاری‌های دیگرش باشد. اسنپ هم البته درصدی روی قیمت‌ها می‌کشد و به راننده، پول بیشتری می‌دهد. درصد ِ افزایش در اسنپ اما احتمالاً کمتر از تپسی است که هم میزان رضایت رانندگان و هم میزان درآمد روزانه‌شان، از تپ‌سی بازها کمتر است. درآمد روزانه یک راننده تپ‌سی در یک روز کامل کاری، حدود 200 هزار تومان می‌شود. رقمی که در روزهای برفی و یا پرترافیک، اندکی متفاوت است. رانندگان دارای طرح ترافیک هم از تپ‌سی مزایای قابل‌توجهی دریافت می‌کنند.

از نگاه کاربران: بر مدار مشتری

تقریباً همه‌چیز در این اپلیکیشن‌ها روی روال است. خیلی شیک، تقاضای خودرو می‌کنید و هویت و شرایط راننده را هم خیلی دقیق روی گوشی می‌بینید. تازه می‌توانید سفرتان را به اشتراک بگذارید و به هرکس که دوست دارید، مسیرتان را خبر بدهید. این‌طوری خیالتان از امنیت سفر هم راحت است. البته ممکن است در برخی مناطق یا ساعات، با نبود ِ ماشین ِ اسنپ یا تپ‌سی مواجه شوید و گاهی هم احتمال این هست که پس از نهایی شدن سفر، راننده سفر را لغو کند و دست شما توی پوست گردو بماند.، همان‌طور که شما هم تا چند دقیقه فرصت دارید سفر را بدون خسارت مالی لغو کنید.  گذشته از این‌ها، غالباً با راننده‌هایی خوش‌برخورد مواجه خواهید شد که به تمام سوالات و کنجکاوی‌های شما درباره این دو اپلیکیشن پاسخ می‌دهند و با استفاده از نرم‌افزار مسیریاب‌شان(Waze) بهترین مسیر را برای  حمل‌و‌نقل شما انتخاب می‌کنند. آخر سفر هم‌  یک نظرسنجی برای شما می‌فرستند تا به راننده‌ای که با او سفر کردید، از 1 تا 10 نمره بدهید. مشتری‌مداری  از این بیشتر؟

جنجال‌های اخیر: از مناظره تا زمزمه‌های قمه‌کشی

ماجرا از یک «مناظره» در تلویزیون آغاز شد. این نخستین بار نبود که صداوسیما به مساله جنجالی اسنپ و تپ‌سی ورود می‌کرد اما برنامه روز جمعه 29 بهمن، تاثیر مهمی در تغییر معادلات این دو اپلیکیشن محبوب داشت. مناظره‌ای با حضور سخنگوی اتحادیه آژانس‌ها و مدیر شرکت تپ‌سی.  آژآنس‌ها طلبکار بودند و می‌گفتند تپ‌سی مجوز ندارد. تاکید داشتند که  نان رانندگان تاکسی را آجر کرده،  کارش قانونی نیست و می‌خواستند فکری برایش شود. مدیر تپ‌سی اما مدعی بود تمام مجوزهای لازم را دریافت کرده. می‌گفت حاضر است رانندگان تاکسی را هم جذب شرکت‌شان کنند تا کسی از نان‌خوردن نیفتد. او به اتهامات امنیتی هم پاسخ داد و اضافه کرد:« شرکت تپسی با سرمایه‌گذاری 3 میلیاردی کار خود را شروع کرده است و تمام ماهیت این شرکت ایرانی است و کشورهای خارجی هیچ حمایت و دخل و تصرفی در آن ندارند.» حمایت‌های ضمنی و  علنی فرمانده پلیس راهور ناجا و وزیر ارتباطات هم، مهر تاییدی بود بر عملکرد این مجموعه محبوب. حرف آخر را اما مردم زدند. مردمی که 81 درصدشان، موافق ادامه فعالیت تاکسی‌های اینترنتی بودند.

ظهر دوشنبه دوم اسفند هم خبر رسید که جمعی از رانندگان آژانس علیه اسنپ و تپ‌سی مقابل مجلس تجمع کردند. شنیده‌ها حاکی است که در برخی مناطق، مثل محدوده فرودگاه مهرآباد هم رانندگان تاکسی به هیچ وجه اجازه کار به اسنپ و تپ‌سی نمی‌دهند و حتی تهدید کرده‌اند که در صورت مشاهده رانندگان این دو اپلیکیشن، آن‌ها را با «قمه» مورد عنایت قرار خواهند داد! گذشته از صحت و سقم این ادعا و ادعاهای مشابه، به‌نظر می‌رسد جدال  آژانسی‌ها با  اسنپ و تپسی وارد مرجله‌ سرنوشت سازی شده.

وزیر کار در آخرین اظهارنظرش درباره این ماجرا گفته به اسنپ و تپ‌سی مجوز می‌دهند. این را بگذارید کنار حمایت‌های مردمی. نتیجه؟ این‌که احتمالاً کسی نخواهد توانست جلوی رشد و نقوذ سرسام‌آور تکنولوژی را در زندگی‌های مردم بگیرد. مثل فروش‌گاه‌های زنجیره‌ای و پست الکترونیک، که جای خریدهای قدیمی و نامه‌های پستی را گرفتند؛ حالا نوبت اپلیکیشن‌‎هاست تا عرصه  انحصار رانندگان آژانس را بشکنند. مظلوم‌نمایی دیگر جواب نمی‌دهد. دوران، دوران مشتری‌مداری است. به این عصر تازه، خوش آمدید!