آتش به اختیار؛ چیستی، چرایی و چگونگی

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

 گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سجاد ریحانی، کارشناس مسائل سیاسی؛ دیدار‌های دانشجویی مقام معظم رهبری برای فعالان دانشجویی و به موجب سطح جلسات برای فعالان سیاسی اجتماعی و فرهنگی، دارای اهمیت خاصی است. در این دیدارها نکات کلیدی و راهبردی مطرح می‌شود که می‌تواند گره‌ای از گره‌های جنبش دانشجویی و حتی کشور را باز کند. در دیدار سال1396 ماه مبارک رمضان، رهبری معظم انقلاب از واژه «آتش به اختیار» استفاده کردند که محل بحث بسیاری شد و هرکس از ظن خود این واژه را تفسیر نمود.

«آتش به اختیار» ماموریتی قدیمی

انتظار آتش به اختیار عمل کردن جریانات دغدغه مند انقلاب اسلامی، انتظار جدیدی نیست. رهبری معظم انقلاب بارها در دیدار با تشکل های انقلابی، خواستار مطالبه‌گری و نقش آفرینی موثر از سوی آنها بوده‌اند. در همین راستا حتی ایشان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی مطرح می‌نمایند باید نیروهای انقلابی منتظر نظر رهبری در موضوعات مختلف باشند سپس اقدام نمایند، این نگاه را رد نموده و مجددا حرکت رو به جلوی جنبش دانشجویی را بیان می فرمایند؛ و یا به حرکت خودجوش نیروهای انقلابی، از سوی معظم له در ابتدای سال 94 در حرم رضوی اشاره گردید.

حرکتی که باید گروه های فعال فرهنگی با تشخیص درست معضلات و خلاهای جامعه، برای رفع آنها، بدون اینکه منتظر دستگاه ها باشند اقدام نمایند.

نشانه اعتماد

دستور آتش به اختیار نشان از اعتمادی است که فرمانده به نیروهای خود دارد. اعتماد در تشخیص، تحلیل و انتخاب شکل درست اقدام. رهبری معظم انقلاب بارها ضمن تاکید بر تلاش برای افزایش قوه تحلیل و تصمیم، نسبت به اعتماد خود به دانشجویان و جوانان انقلابی تاکید داشته اند. این اعتماد برآمده از نگاه دلسوزانه جریانات انقلابی است که در تصمیمات خود معیارهای اصلی و اساسی انقلاب اسلامی را لحاظ می نمایند و اگر چنانچه به هر دلیلی دچار خطا در تحلیل و یا شکل اقدام شوند، در نقطه ای که به خطای خود پی می برند، بلافاصله با اعتراف به اشتباه خود، اقدامات را متوقف کرده و در پی جبران آن برمی‌آیند.

«آتش به اختیار» گامی برای هویت بخشی نیروهای موثر

در حالی رهبری معظم انقلاب، جوانان انقلابی را در حل مشکلاتی که دستگاه های متولی دچار اخلال شده اند،آتش به اختیار میدانند، که عده ای این نیروها را تندرو، بی سواد و بی شناسنامه دانسته اند. از بدیهیات هر انقلابی این است که برای پیش برد آرمانهای خود باید بر روی نیروهای معتقد و مومن به اصول انقلاب، سرمایه گذاری نماید. پر واضح است که انقلاب اسلامی نیز از این امر مستثنی نیست؛ اما در برهه های مختلف مانند چند سال اخیر، شاهد نوعی هجمه به جریان انقلابی بوده‌ایم. این اقدامات خواسته یا ناخواسته، عامدانه یا از سرغفلت، خائنانه یاجاهلانه، موجب می‌شود تا انقلاب اسلامی از مهمترین، کارآمدترین، تاثیرگذارترین و آماده به کارترین نیروهای پیش برنده بی‌بهره و دچار نوعی عقب افتادگی یا حتی عقب گرد شود.

آتش به اختیار عمل کردن گامی است برای تعریف طرازی از تاثیرگذاری برای سرمایه های فعال انقلاب اسلامی که  موجب صیانت آنان از نگاه های سلبی و محدود کننده می شود و بجای انزوا، در آنان برای پیشبرندگی انقلاب اسلامی، ایجاد انگیزه می نماید.

حرکت موزائیکی و چریکی در مقابل تاکیتک‌های پیچیده دشمنی

در مواجهه با نوع طراحی دشمن برای براندازی انقلاب اسلامی، مانند نفوذ در نهادهای تصمیم ساز و تصمیم گیر و ناکارآمد سازی دستگاه های متولی اجرای سیاست های انقلاب اسلامی (مانند وزارت ارشاد، وزارت آموزش و پرورش و...)، «آتش به اختیار» و «چریکی» عمل کردن نیروها، می‌تواند یک نوع تاکیتیک عملیاتی برای مقابله با آن باشد.

در آتش به اختیار بودن، نیروهای مومن به انقلاب، به رصد درست و تحلیل موضوعات و ارزیابی آنها نسبت به اصول و شاخص های انقلاب اسلامی پرداخته، ضمن افزایش نظارت عمومی و انقلابی بر اقدامات مسئولین، با توجه به عدم وابستگی به سازمان‌ها، به بیان شفاف و مطالبه ی بی تعارف اصول انقلاب می نمایند، و از این رهگذر اجازه ی انحراف انقلاب، به واسطه تصمیم‌ها و اقدامات نادرست را نمی‌دهند.

آنچه تا کنون جنبش دانشجویی انقلابی در مورد موضوعاتی مانند FATF، IPC، سند 2030 و برجام و... انجام داده نمونه‌ای از این جنس مطالبه‌گری ها است. بعبارتی دیگر از آنجایی که برای نیروهای انقلابی، انقلاب اسلامی اصالت دارد نه ساختارها و سازمانها و جریانات و اشخاص، لذا ایشان با حریت و بدون وابستگی جناحی و ساختاری، تحقق انقلاب اسلامی را پیگیری می نمایند.

«آتش به اختیار»، آنارشیست بودن نیست

اساسا هر کلامی باید در هندسه گفتمانی گوینده آن کلام مورد بررسی قرارگیرد بر همین منوال باید «آتش به اختیار» را نیز در زمینه گفتمانی رهبر معظم انقلاب، بررسی و تحلیل نماییم. آتش به اختیار به معنای اقدام بدون چارچوب و بی قید نیست. آتش به اختیار اگر در یک طیفی از اقدامات از سلبی ترین اقدامات (مانند تجمع، تحصن و...) تا ایجابی ترین اقدامات (مانند بیانیه، ارائه تحلیل، تبیین و...) مصداق یابد، همگی در کلام رهبری دارای قیدهای مشخص است.

نگاه راهبردی به موضوعات، عدم تکمیل پازل دشمن، نقد منصفانه بر اساس اخبار درست، رعایت اخلاق وحدود شرعی از این دست قیودی است که نیروهای انقلاب برای اقدامات خود ملزم به رعایت آنها هستند.

در این بین قانونگرایی جایگاه ویژه ای داشته و رهبری معظم انقلاب بارها نسبت به رعایت قانون به تشکل های دانشجویی هشدار داده اند. در دیدار دانشجویی ماه رمضان سال 95 ایشان حتی اجتماع و حضور فیزیکی دانشجویان را منوط به اتخاذ شیوه‌های درست و قانونی دانستند؛ لذا اقدامات غیر قانونی قطعا از این منظر مورد تایید نمی باشد و نمی توان "آتش به اختیار" را مترادف با اقدامات غیر قانونی دانست.

«آتش به اختیار» ماموریتی همیشگی برای نیروهای انقلاب 

یکی از وجوه مهم «آتش به اختیار» بودن، تعیین ماموریت با تعریف طراز بالایی از مسئولیت برای جوانان و دانشجویان دغدغه مند انقلاب اسلامی است. در این ماموریت، با نگاهی فراجناحی و فراسیاسی، و تنها با هویت نیروی انقلابی، به آینده نگاری و ترسیم آینده  انقلاب اسلامی بر اساس چارچوب های اندیشه ی امامین انقلاب اسلامی پرداخته و سیر مسیر به سمت آن از طرف مجریان مورد نظارت قرار می گیرد. در همین راستا در صورت وقوع اخلال در اجرای انقلاب اسلامی توسط کارگزاران و متولیان امر، نیروهای انقلابی، اقدام به هشدار و تذکر و نقد و طرح مطالبه و تلاش برای تبدیل آن به مطالبه  عمومی می‌نمایند؛ در صورت عدم اصلاح روند توسط متولیان امر خود برای حل آن مسئله وارد میدان می شوند. لذا ماموریت مهم همان مسئولیت همگانی و همیشگی نیروهای انقلابی با توان مانور آتش به اختیار، و عدم بی تفاوتی نسبت به حوادث پیرامونی است که می تواند حیات و دوام انقلاب اسلامی را تضمین نماید.

آتش به اختیار در کارهای گره گشا

آنچه از تاریخچه بحث و چارچوب گفتمانی مقام معظم رهبری بر می آید آتش به اختیار بیشتر در انجام کارهای پیش برنده و حل کننده  مشکلات انقلاب اسلامی است. معنایی که می‌توان با زمینه های موجود از آتش به اختیار استیفا کرد، اقدام درست و به موقع با در نظر نگرفتن محدودیت های لجستیکی و حمایتی و حتی ایستادگی در مقابل سنگ اندازی ها می باشد. ایشان در سخنرانی ابتدای سال 95 در حرم رضوی با اشاره به برخی از این اقدامات که زمینه موفقیت را فراهم کرده است با نام بردن از «دستاوردهای دانشمندان شهید هسته ای، موفقیت‌های شهید طهرانی مقدم در بحث موشکی، کاظمی درسلول‌های بنیادی، شهید آوینی و مرحوم سلحشور در مسائل فرهنگی»، گرای حرکت هایی را می‌دهند که با اقدام به موقع و بدون چشم داشت و با روحیه انقلابی مسیری را در پیش پای پیشرفت انقلاب اسلامی گشوده‌اند.

نکته‌ای که در چینش این نمونه‌ها باید توجه کرد جنس متفاوت این اقدامات است. حوزه‌های نظامی تا علمی و فرهنگی شامل این نوع حرکت انقلابی و آتش به اختیار می باشد. لذا آتش به اختیار بودن یکی از ویژگی های انقلابی بودن است که انقلابیون با شناخت درست عرصه، وارد میدان می شوند و با حرکتی منطقی و برنامه ریزی شده، گرهی از مشکلات نظام را حل می کنند؛ این اقدام می تواند تبیین و تجزیه و تحلیل درست موضوعی مانند سند 2030 یا برجام باشد یا حرکتی جهادی در آزمایشگاه برای حل مشکل نظامی و علمی یا اقدامی میدانی مانند محرومیت زدایی در اردوهای جهادی.

نتیجه چیست

آنچه از کلام رهبری معظم انقلاب، بر می آید ایشان کلید حل مشکلات کشور را در نهادینه شدن نگاه انقلابی در آحاد جامعه بویژه کارگزاران نظام می دانند. با توجه به تلاش دشمن برای نفوذ در مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز و وجود برخی متولیان امر که اگر چه ضد انقلاب نیستند ولی غیر انقلابی بوده و در چارچوب گفتمانی انقلاب اسلامی اندیشه نمی کنند و تصمیماتی را اتخاذ می کنند که بعضا خلاف اصول انقلاب اسلامی است، و با این تصمیمات بیم تغییر در ماهیت انقلاب اسلامی می رود، رهبری  انقلاب می کوشند برای حفظ سیرت و صورت انقلاب اسلامی، به انحای مختلف نقش نیروی مومن به انقلاب، را تقویت نمایند.

باید دقت داشت یکی از نقاط قوت انقلاب اسلامی وجود نیروهای دغدغه مند و فعالی است که در سازمان و تشکیلات دولتی و رسمی سازماندهی نمی شوند، یا در صورت حضور در ساختارها خود را محدود به آن نمی کنند. این نیروهای انقلابی اصلالت را در اصل انقلاب اسلامی می دانند و ساختارها و جایگاه ها را برای پیشبرد انقلاب اسلامی لازم می دانند. استفاده از ظرفیت این نیروها تنها با هویت بخشی و تعریف ماموریت درست برای ایشان میسور می گردد. این نیروها با توجه به عدم وابستگی به نهادها و ارگانها و ساختارها می توانند، اجرای انقلاب اسلامی را مورد مطالبه خود قرار دهند.

در این مطالبه گری، مشخصا در ابتدای امر دستگاه های رسمی متولی امر، مخاطب قرار می گیرند تا برنامه ریزی‌ها، سیاست گذاری ها و اقدامات خود را در ریل انقلاب اسلامی تنظیم نمایند اما در صورت عدم تحقق و عدم دریافت پاسخ مناسب از دستگاه ها این نیروهای انقلابی با ماموریت «آتش به اختیا»، در چارچوب منطق و برنامه ریزی و راهکارهایی که بیشترین آورده، در عین کمترین هزینه را دارند، به حل آن مشکل و معضل می پردازند. «آتش به اختیار» بودن یکی از شاخصه های نیروهای انقلابی است که به مثابه عمل به موقع و جهادی بر پایه ی تحلیل و منطق درست، بدون محصور شدن در قیود غیر عقلانی و اسیر شدن در واژگانی مانند نمی‌توان و نمی‌شود و کوتاه آمدن در مقابل سنگ اندازی ها، برای حل مشکلات و معضلات نظام، در چارچوبی از اصول همچون عدم تکمیل پازل دشمن، قانونگرایی، رعایت اخلاق و شرعیات و... پیگیری می شود.