مجموع ۷ منطقه آزاد (پردازش صادرات) کیش، قشم، چابهار، اروند، ارس، انزلی و ماکو، کمتر از یک درصد صادرات کل کشور را به خود اختصاص دادهاند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تولید و صادرات کالا یکی از اهداف اصلی مناطق آزاد در جهان محسوب میشود، به گونهای که در ادبیات بینالمللی از عنوان مناطق پردازش صادرات (export processing zones) برای آن استفاده میشود. همچنین در ماده یک قانون چگونگی اداره مناطق آزاد (مصوب ۱۳۷۲) و بند ۱۱ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی (ابلاغی ۱۳۹۲)، به موضوع گسترش و تسهیل تولید و صادرات از طریق مناطق آزاد اشاره شده است. با توجه به انتقاد کارشناسان نسبت به انحراف مناطق آزاد از اهداف اصلی، مسئولان ذیربط وجود رکود و عدم رونق اقتصادی در کشور را علت کمبود تولید و صادرات در مناطق آزاد عنوان میکنند.
طبق آمار منتشر شده در سایت رسمی منتسب به دولت و به نقل از مناطق آزاد تجاری-صنعتی، در هر یک از سالهای ۹۴ و ۹۵ کمتر از ۳۵۰ میلیون صادرات کالا و خدمات صورت گرفته است.
این در حالی است که طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات کالا در سال ۹۴ بیش از ۴۲ میلیارد دلار اعلام شده است؛ بنابراین مجموع ۷ منطقه آزاد (پردازش صادرات) کیش، قشم، چابهار، اروند، ارس، انزلی و ماکو، کمتر از یک درصد صادرات کل کشور را به خود اختصاص دادهاند.
با این تفاسیر سایر نقاط کشور که از امتیازات مناطق آزاد برخوردار نیستند، بیش از ۹۹ درصد صادرات کشور را تامین نموده و عملکرد به مراتب بهتری از مناطق آزاد کشور دارند.
مناطق آزاد در سایر کشورها نظیر چین و مالزی، علاوه بر افزایش و گسترش صادرات کالا، بیش از ۴۰ درصد صادرات کشور را به خود اختصاص دادهاند. لازم به ذکر است که طبق اظهارات زارع، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، سالانه حدود ۳ میلیارد دلار کالای قاچاق از طریق مناطق آزاد وارد کشور میشود.