مقصود فراستخواه در یادداشتی نوشت:
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو-یادداشت دریافتی، این جامعه‌شناس بر این باور است که گفتمان‌های روشنفکری گذشته مبتنی بر هویت‌های بزرگ و روایت‌های کلان بوده است و با وجود دسترسی آسان و سریع به اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی متکثر، دیگر کسی برای کلان‌روایت‌ها و هویت‌های بزرگ ارزشی قائل نیست. «دیگر کسی به گفتار کلان روشنفکری که در برج عاج خود نشسته و نخبگان که حرف‌های بزرگ می‌زنند علاقه نشان نمی‌دهد»
نویسندۀ کتاب دین و جامعه می‌گوید: شتاب تحولات آن‌قدر زیاد شده است که ما به‌نوعی غیر همزمانی و عقب افتادن روشنفکران و نخبگان از مباحث روبه‌رو هستیم... با این شتاب، مباحث کلاسیک نخبگان و روشنفکران دیگر برای مردم جذابیت سابق را ندارد... مردم دیگر منتظر نخبگان نمی‌مانند.
نویسندۀ کتاب دین و جامعه می‌گوید: شتاب تحولات آن‌قدر زیاد شده است که ما به‌نوعی غیر همزمانی و عقب افتادن روشنفکران و نخبگان از مباحث روبه‌رو هستیم... با این شتاب، مباحث کلاسیک نخبگان و روشنفکران دیگر برای مردم جذابیت سابق را ندارد... مردم دیگر منتظر نخبگان نمی‌مانند.
اگر در گذشته روشنفکران جامعه را هل می‌دادند در حال حاضر از مردم عقب‌افتاده‌اند.
فراستخواه دربارۀ علت عقب‌ماندگی روشنفکران می‌نویسد: روشنفکران دیگر آن چالاکی سابق را ندارند و فرسوده شده‌اند، حتی جامعه تمایل دارد از روشنفکران عبور کند.
وجه منفی و مثبت از میان رفتن مرجعیت روشنفکران در نظر فراستخواه این است که دیگر جامعه نقد نمی‌شود. آرمان دهی و تحول‌خواهی و اندیشه انتقادی دچار ضعف می‌شود: «کار روشنفکر نقد جامعه بوده است، اما الآن دیگر نمی‌تواند جامعه را به‌درستی بشناسد تا بعد نقدش کند، اما نکتۀ مثبت این است که آن نخبه‌گرایی مبتذل گذشته هم دیگر جایی ندارد، هر چه نخبگان می‌گفتند اگر نادرست هم بود مورد استقبال قرار می‌گرفت.»
نویسندۀ کتاب «سرآغاز نواندیشی معاصر» به یکی دیگر از وجوه منفی ضعف روشنفکری پرداخته و نوشته است: کار روشنفکر این نیست که بخواهد مسئله جامعه را حل کند. کار روشنفکر در کنار نقادی قدرت و خود مردم این است که مسئله‌ساز باشد.
فراستخواه دربارۀ علت عقب‌ماندگی روشنفکران می‌نویسد: روشنفکران دیگر آن چالاکی سابق را ندارند و فرسوده شده‌اند، حتی جامعه تمایل دارد از روشنفکران عبور کند.
وجه منفی و مثبت از میان رفتن مرجعیت روشنفکران در نظر فراستخواه این است که دیگر جامعه نقد نمی‌شود. آرمان دهی و تحول‌خواهی و اندیشه انتقادی دچار ضعف می‌شود: «کار روشنفکر نقد جامعه بوده است، اما الآن دیگر نمی‌تواند جامعه را به‌درستی بشناسد تا بعد نقدش کند، اما نکتۀ مثبت این است که آن نخبه‌گرایی مبتذل گذشته هم دیگر جایی ندارد، هر چه نخبگان می‌گفتند اگر نادرست هم بود مورد استقبال قرار می‌گرفت.»
نویسندۀ کتاب «سرآغاز نواندیشی معاصر» به یکی دیگر از وجوه منفی ضعف روشنفکری پرداخته و نوشته است: کار روشنفکر این نیست که بخواهد مسئله جامعه را حل کند. کار روشنفکر در کنار نقادی قدرت و خود مردم این است که مسئله‌ساز باشد.
باید مسئله مطرح کند و مدیران باید این مسئله را حل کنند. باری طرح مسئله باید جامعه را بشناسد.
وی در آخر به این نکته نیز دلالت کرده است: روشنفکران باید از کلی‌گویی و روایت‌های کلان و به این سمت بروند که واقعیت‌های جاری رو ملموسی که جامعه پرشتاب ایران با آن درگیر است را درک کنند و روی آن کار کنند. در کنار این باید مراقب عوام‌زدگی و عوام‌گرایی که همواره بسترش در ایران وجد دارد باشند. نقد مردم در کنار نقد قدرت می‌تواند از عوام‌زدگی جلوگیری کند.
وی در آخر به این نکته نیز دلالت کرده است: روشنفکران باید از کلی‌گویی و روایت‌های کلان و به این سمت بروند که واقعیت‌های جاری رو ملموسی که جامعه پرشتاب ایران با آن درگیر است را درک کنند و روی آن کار کنند. در کنار این باید مراقب عوام‌زدگی و عوام‌گرایی که همواره بسترش در ایران وجد دارد باشند. نقد مردم در کنار نقد قدرت می‌تواند از عوام‌زدگی جلوگیری کند.
ارسال نظرات