افزایش بهره‌وری راهبرد اصلی جهاد کشاورزی در دولت دوازدهم است

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمود حجتی با حضور در برنامه «نگاه یک» شبکه یک سیما به مناسبت هفته دولت، افزایش بهره‌وری را راهبرد اصلی برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در دولت دوازدهم اعلام و خاطرنشان کرد:با توجه به محدودیت‌های منابع آب و خاک و همچنین اسناد بالادستی نظیر برنامه ششم توسعه و برنامه اقتصاد مقاومتی، افزایش بهره‌وری به ویژه در آب در دولت یازدهم هم مورد توجه بوده است.
وی با بیان این که ایران به خاطر تنوع اقلیمی در بیشتر محصولات کشاورزی به ویژه تولیدات باغی، دام و طیور و شیلات دارای مزیت تولید است، یادآور شد: ظرفیت‌های مغفولی نظیر گیاهان دارویی و پرورش ماهی در قفس با قابلیت افزایش تولید و اشتغال در کشور وجود دارد که در برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی به آن‌ها توجه شده است.
حجتی اضافه کرد: کل تولید محصولات شیلاتی حاصل از صید و آبزی پروری نزدیک به یک میلیون تن است در حالی که براساس ارزیابی‌های اولیه یک میلیون تن ظرفیت پرورش ماهی در قفس در کشور وجود دارد.
وی با اشاره به این که هم اکنون ۴۰۰ قفس در دریاهای شمال و جنوب کشور نصب شده است، اظهار داشت: در برنامه پنج ساله ششم، تولید ۲۰۰ هزار تن ماهی به شیوه پرورش در قفس پیش‌بینی شده که علاوه بر افزایش تولید، اشتغال‌زایی مناسبی هم دارد.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که میزان مصرف آب در گلخانه‌ها، ۸ درصد فضای باز است، گفت: علاوه بر افزایش تولید و کاهش مصرف آب، با احداث هر هکتار گلخانه ۱۰ نفر شغل ایجاد می‌شود که یک شغل مربوط به فارغ التحصیلان کشاورزی و ۷ تا ۸ شغل مربوط به کارگران ماهر است ضمن آن که در بیرون از گلخانه و در بخش‌هایی مثل بسته‌بندی و حمل و نقل نیز به صورت جانبی اشتغال ایجاد خواهد شد.
حجتی با اشاره به پیش‌بینی رشد ۸ درصدی برای کشور در برنامه ششم، متوسط رشد بخش کشاورزی در چهار سال گذشته را ۵.۳ درصد عنوان کرد و افزود: با افزایش ۲۱ میلیون تنی تولیدات کشاورزی از ۹۷ میلیون تن در سال ۹۲ به ۱۱۸ میلیون تن در سال ۹۵، تراز تجاری غذای کشور از منفی ۸.۱ میلیارد دلار به منفی ۳.۰۹ میلیارد دلار در سال ۹۵ به میزان ۵ میلیارد دلار بهبود یافته و به عبارت دیگر صاردات بیشتر و واردت کمتر شده (۷۵ تا ۸۰ درصد) و البته کاهش قیمت‌های جهانی هم (۲۰ تا ۲۵ درصد) در این بهبود تراز تجاری موثر بوده است.
وی پیش بینی کرد با در اختیار قرار گرفتن منابع مناسب، تراز تجاری غذای کشور در افقی ۱۰ ساله به صفر برسد.
افزایش ۵۰ درصدی تولید شکر در دولت یازدهم
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به افزایش ۵۰ درصدی تولید شکر در دولت یازدهم اظهار کرد: با وجود کاهش ۱۰۰ هزار هکتاری سطح زیر کشت بهاره چغندرقند از ۱۷۰ هزار هکتار به ۷۰ هزار هکتار، تولید شکر از یک میلیون و ۱۲۴ هزار تن در سال ۹۲ به یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن در سال ۹۵ افزایش یافته که در این زمینه استفاده از بذور مناسب، توسعه روش‌های نوین آبیاری، مکانیزاسیون، توسعه کشت پاییزه و افزایش مهارت بهره برداران تاثیر داشته است.
وی خاطرنشان ساخت: میزان تولید شکر به ازای مصرف یک متر مکعب آب با افزایش بهره‌وری از ۲۰۰ گرم در دهه ۸۰ به ۶۰۰ گرم در سال ۹۵ افزایش یافته است.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که بخش کشاورزی خصوصی‌ترین بخش اقتصادی کشور است، نقش عمده دولت در بخش کشاورزی را سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آب و خاک، بیمه کشاورزی و ارائه تسهیلات عنوان و خاطزنشان کرد: در دولت یازدهم میزان سرمایه بانک کشاورزی از ۱۸۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ به ۹ هزار میلیارد تومان در سال ۹۵ افزایش یافته و امکان پرداخت تسهیلات بیشتر توسط بانک کشاورزی فراهم شده است.
حجتی درباره اختصاص ۱۰ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی به طرح‌های آب و خاک کشور گفت: ۵۰۰ میلیارد دلار از این رقم به اجرای طرح آبرسانی با لوله به ۴۶ هزار هکتار از اراضی دشت سیستان اختصاص یافته است.
وی افزود: تا دو ماه آینده ۲۱ هزار هکتار از این طرح به بهره‌برداری می‌رسد و با بهره‌برداری از آن آب از طریق لوله به مزارع یک هکتاری کشاورزان سیستانی می‌سد.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که ۱.۵ میلیارد دلار از ۱۰ میلیارد دلار منابع صندوق توسعه ملی به طرح احیای اراضی ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان و ایلام اختصاص یافته است، خاطرنشان ساخت: فاز اول این طرح از سال ۹۲ آغاز شده و تا پایان امسال ۳۱۸ هزار هکتار از اراضی استان‌های خوزستان و ایلام تکمیل و تحویل بهره برداران می‌شود.
حجتی با اشاره به این که طرح از آغاز (سال ۷۵) تا پیش از سال ۹۲ در سطح ۶۶ هزار هکتار اجرا شده بود، یادآور شد:فاز دوم طرح در سطح ۲۳۸ هزار هکتار پس از تامین منابع و هماهنگی با وزارت نیرو آغاز می‌شود.
وی با بیان این که ۸ میلیارد دیگر از این منابع به وزارت خانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو برای اجرای طرح‌های آب و خاک در استان‌های غربی و شرقی کشور اختصاص یافته، گفت: تاکنون برای اجرای ۲۳۰ هزار هکتار طرح، موافقتنامه مبادله شده و ۱۰۰ هزار هکتار نیز به بهره برداری رسیده و یا در مرحله اجراست.
لزوم ایجاد 2 میلیون هکتار شبکه آبیاری پایین سدها
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر این که ۲ میلیون هکتار شبکه‌های آبیاری پایین سد‌ها باید ایجاد شود، تصریح کرد: ۴ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی باید به سیستم‌های نوین آبیاری مجهز شود که در این زمینه طرح ۱۰ ساله‌ای تدوین شده و در صورت تخصیص منابع، سالانه طرح سیستم‌های نوین آبیاری در سطح ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی اجرا خواهد شد.
حجتی با اشاره به این که تجهیز هر هکتار از اراضی به سیستم‌های نوین آبیاری حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد، یادآور شد: دولت ۸۵ درصد هزینه‌های اجرای سیستم‌های نوین آبیاری را به صورت بلاعوض پرداخت می‌کند.
وی با بیان این که طرح سامانه‌های نوین آبیاری از ابتدای امسال تاکنون در سطح ۶۰ هزار هکتار از اراضی اجرا شده، خاطرنشان کرد: ۱۴۰ هزار هکتار از این طرح نیز در دست اجرا قرار دارد و در صورت تخصیص منابع، در این دوره امکان فنی مهندسی و تجهیزاتی برای اجرای طرح سیستم‌های نوین آبیاری در سطح ۴۰۰ هزار هکتار اراضی وجود دارد در حالی که در گذشته این امکان فراهم نبود.
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر این که در این دوره آب جدیدی به بخش کشاورزی تخصیص نیافته و افزایش تولید محصولات کشاورزی از طریق بهره‌وری آب موجود در اختیار حاصل شده است، تصریح کرد: در چهار سال گذشته راندمان آبیاری از ۳۷ درصد به ۴۴ درصد افزایش یافته و به عبارت دیگر از حدود ۷۰ میلیارد متر مکعب آب کشاورزی تخصیص یافته، نزدیک به ۵ میلیارد متر مکعب مصرف آب کاهش یافته و رشد ۲۱ میلیون تنی تولیدات کشاورزی با مصرف آب کمتر به دست آمده است.
حجتی با اشاره به این که راندمان مطلوب آبیاری در جهان بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است، یادآوری کرد: توسعه سیستم‌های نوین آبیاری، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، نشاکاری به جای بذرکاری و استفاده از آبیاری تیپ و زیر سطحی در زراعت که موجب جلوگیری از تبخیر اب می‌شود از عوامل موثر در افزایش راندمان آبیاری در این دوره بوده است.
وی افزود: ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها در بخش کشاورزی نیازمند حمایت دولت است و در دولت یازدهم سرمایه‌گذاری بی‌نظیری در اجرای طرح‌های آب و خاک صورت گرفته است.
حجتی خاطرنشان کرد: کشورهای توسعه یافته صنعتی روزانه یک میلیارد دلار یارانه به بخش کشاورزی می‌پردازند و کشور آمریکا در برنامه‌ای ۱۰ ساله، یک هزار میلیارد دلار برای حمایت از بخش کشاورزی در نظر گرفته است.
وزیر جهاد کشاورزی، ضریب خودکفایی کشور در محصولات اساسی را بین ۸۵ تا ۹۰ درصد عنوان کرد و افزود:با افزایش تولید دانه‌های روغنی در تناوب کشت با گندم طی برنامه‌ای ۱۰ ساله ضریب خودکفایی در روغن از حدود ۱۰ درصد کنونی به ۷۰ درصد افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به این که برخی محصولات نظیر ذرت دانه‌ای به خاطر تابستانه بودن و مصرف آب بالا، امکان توسعه تولید آن‌ها در کشور وجود ندارد و ترجیح می‌دهیم از طریق واردات آب مجازی عمل کنیم، اظهار داشت:با هماهنگی‌های به عمل آمده و از طریق کشت فراسرزمینی، ایرانیان در ۷۵۰ هزار هکتار از اراضی سایر کشور‌ها نظیر روسیه، قزاقستان، اوکراین و برزیل نسبت به تولید محصولاتی مانند ذرت و دانه‌های روغنی اقدام می‌کنند و در صورت تمایل به فروش این محصولات به کشور نیز از برخی معافیت‌ها برخوردار خواهند شد.
حجتی با بیان این که تولید دانه روغنی کلزا امسال سه برابر افزایش یافته و از ۶۰ هزارتن در سال گذشته به ۱۸۴ هزار تن رسیده، گفت:برای سال آینده کشت کلزا در سطح ۲۸۰ هزار هکتار و تولید ۴۵۰ هزارتن محصول برنامه ریزی شده است.
وی اضافه کرد: براساس برنامه افزایش تولید دانه‌های روغنی در افق ۱۰ ساله میزان تولید به ۹۰۰ هزارتن و ضریب خودکفایی به ۷۰ درصد خواهد رسید.
وزیر جهاد کشاورزی در خصوص اخبار واردات گندم با وجود خودکفایی کشور اذعان داشت: با تولید ۱۴ میلیون تن گندم در کشور تراز این محصول مثبت است و واردات چند هزار تن گندم که گاهی در برخی مناطق آزاد خبر آن منتشر می‌شود، تاثیری در این تراز مثبت و خودکفایی ندارد.
حجتی افزود: از بهمن ماه سال ۹۴ واردات گندم ممنوع اعلام شده و گندم وارداتی به کشور مربوط به ثبت سفارش‌های قبل از آن بوده است.
وی خاطرنشان کرد: برای ورود موقت کالا از جمله گندم محدودیتی وجود ندارد و به منظور فرآوری و تبدیل به آرد و صادرات مجدد برای ارزش افزوده بیشتر و اشتغال صورت می‌گیرد.
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر ممنوعیت واردات میوه گفت: واردات میوه فقط در مورد موز، انبه و آناناس با توجیه این که در سبد مصرفی مردم قرار گرفته صورت می‌گیرد، ولی از نظر ما می‌تواند بر مصرف میوه‌های داخلی مانند سیب و انگور اثر بگذارد بنابراین معتقدیم باید سیاست بازار در ازای بازار اجرا شود و در قبال ورود این میوه ها، محصولاتی که در داخل مازاد تولید داریم، صادر شود.
حجتی با اشاره به رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی تولید برنج در استان‌های گیلان و مازندران در سال جاری، وضعیت تولید و قیمت این محصول را مناسب توصیف کرد و افزود: بخشی از برنج مورد نیاز کشور به عنوان مکمل از خارج تامین می‌شود، ولی این واردات نباید به تولید داخل آسیب برساند.
وی در خصوص خرید تضمینی محصولات کشاورزی گفت: سیاست ما این است که خرید محصولات کشاورزی از طریق ساز و کارهایی نظیر بورس انجام گیرد و هم اکنون محصولات ذرت و جو به طور کامل در بورس کالا مبادله می‌شود.
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر این که منابع و مصارف باید همخوانی داشته باشد، ضمن عذرخواهی از کشاورزان به خاطر تاخیر در پرداخت‌ها به خاطر محدودیت‌های منابع، اعلام کرد:گندمکارانی که تا ۱۰ خرداد محصول خود را تحویل داده اند، ۱۰۰ درصد بهای گندم خود را دریافت کرده اند و به سایر گندمکاران نیز تاکنون ۵۰ درصد بهای محصول پرداخت شده است.
حجتی، بذر را از مهمترین نهاده‌های تولید کشاورزی برشمرد و با اشاره به تشکیل شرکت‌های دانش بنیان در چهار سال گذشته، نقش این شرکت‌ها را در تولید و کاهش وابستگی کشور به این نهاده، مهم خواند و گفت: در بذور سبزی و صیفی وابستگی داریم و با تلاش شرکت‌های داخلی امیدواریم بتوانیم بذور هیبرید مورد نیاز این محصولات را از تولید داخلی تامین کنیم.
وی با اشاره به این که با توسعه پتروشیمی‌ها در کودهای شیمیایی بیش از نیاز کشور تولید و حتی صادرات داریم، اظهار کرد:در زمینه کودهای فسفات و پتاس به خاطر کمبود ذخایر معدنی ناچار به واردات هستیم.
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر این که در آینده ریزمغذی‌ها و کودهای بیو جایگزین کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی خواهد شد، تصریح کرد: براساس اعلام موسسه تحقیقات خاک و آب، میزان مصرف کود کشاورزی از نیاز خاک‌های کشور کمتر است، اما بد مصرفی وجود دارد که برای این منظور در کوتاه مدت با ثبت و معرفی کودهای استاندارد و همچنین ثبت سموم و فروشگاه‌های فروش این محصولات، وضعیت ساماندهی شده است و در برنامه بلند مدت با اختصاص کد رهگیری ۱۶ رقمی همه محصولات کشاورزی شناسنامه دار می‌شوند و از طریق این کد مشخص می‌شود که این محصول در کدام مزرعه و کدام نقطه کشور و توسط چه کسی تولید شده است.
وی افزود: هم اکنون کد رهگیری بر روی گوشت مرغ بسته بندی شده نصب و قابل شناسایی است.
حجتی خاطرنشان کرد: به منظور تجارت کالاهای کشاورزی با برخی کشورهای توسعه یافته موافقتنامه‌های بهداشتی امضا کرده ایم و با رعایت مفاد این موافقتنامه تاکنون محصولی به کشور مرجوع نشده است.

وی اضافه کرد: محموله‌های پروتئین حیوانی به سایر کشور‌ها صادر می‌شود و صادرات محصولات شیلاتی ایران در چهار ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۰ درصد رشد داشته است.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که بخشی از افزایش تولیدات کشاورزی به خاطر رشد ضریب مکانیزاسیون بوده است، خاطرنشان ساخت:از سال ۹۲ تاکنون با ایجاد خط اعتباری مکانیزاسیون نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی سرمایه گذاری شده و امسال نیز ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای مکانیزاسیون کشاورزی در نظر گرفته شده که در قالب آن ۸۰۰ میلیارد تومان طرح به بانک معرفی شده است.
حجتی اظهار کرد: در تراکتور و کمباین‌های معمولی و دنباله بند‌ها و دروگر‌ها با مشارکت فعال بخش خصوصی وضعیت مناسب و به روزی داریم.
لزوم تشکیل و تقویت زنجیره تولید تا مصرف محصولات کشاورزی
وزیر جهاد کشاورزی بر لزوم تشکیل و تقویت زنجیره تولید تا مصرف محصولات کشاورزی تاکید کرد و گفت: ماندگاری محصولات کشاورزی باید از طریق سردخانه و یا صنایع تبدیلی، تکمیلی و غذایی افزایش یابد و برای این منظور تعاونی‌های تولیدی باید توانمند شوند.
حجتی با اشاره به این که در کشور هلند، اتحادیه‌های دامداران محصول شیر را از مرحله جمع آوری، فراوری و عرضه در بازار داخلی و صادرات برعده دارد، خاطرنشان کرد: وظیفه دولت نهادسازی و توانمند کردن تعاونی‌های تولیدی از نظر اقتصادی است و در این زمینه صندوق‌های سرمایه گذاری مختلفی از جمله چای تشکیل داده ایم که به عنوان نمونه در مورد صندوق چای از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه اولیه ۴۹ میلیارد تومان آن را دولت پرداخت کرده است.
وی یادآور شد: تعاونی‌های تولید می‌توانند از طریق سرمایه اولیه، تسهیلات و خریدهای سلف، ظرفیت‌های جدیدی به وجود آورند؛ شرکت‌های تولیدی و کارخانه‌های فراوری ایجاد کنند و یا سهام‌دار کارخانه‌ها شوند.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به پهنه‌بندی کشاورزی کشور گفت: در حال حاضر همه کشاورزان با یک کارشناس مسئول مروج در مراکز خدمات در ارتباط هستند و علاوه بر این به منظور پایش وضعیت کشاورزی کشور سامانه‌ای طراحی شده که به صورت برخط در آینده می‌توانیم وضعیت تولیدات کشاورزی را رصد نماییم.