روایتی از آنچه در اجلاس فناوری قزاقستان گذشت/ این بار هم با تفاهم‌نامه کاغذی طرفیم؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مریم اویسی – شهریورماه امسال، استانه قزاقستان میزبان سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی بود.

۲۴ کشور اسلامی سران در آستانه قزاقستان گردهم جمع شده بودند و امسال برای نخستین بار، به موضوعی می‌پرداختند که از گذشته در دین مبین اسلام به ضرورت آن تاکید شده بود: علم و فناوری.

دغدغه ارتقای کشورهای مسلمان در حوزه علم و فناوری سرانجام کار را به جایی رساند که روسای کشورهای اسلامی به فکر یک تکان اساسی در این حوزه افتادند و سرانجام، فناوری، توانست راهی را در میان جلسه‌های هم اندیشی بزرگی نظیر این اجلاس پیدا کند.

اما این ابتدای راه بود. مانند هر موضوع مهمی که در سطح کلان مورد بررسی قرار می‌گیرد، لزوم وجود یک برنامه مدون و مشخص بیش از هرچیز در این حوزه احساس می‌شد.



سورنا ستاری، معاون علمی رییس جمهور در یادداشتی گفت: رویکرد جدید سازمان کنفرانس اسلامی در برگزاری این اجلاس در سطح سران آن‌هم معطوف به علم، فناوری و نوآوری، فرصت مغتنمی برای ایران و تمام کشورهای اسلامی است که بتوانند از مشترکات زبانی، فرهنگی، اعتقادی و... خود به‌عنوان اهرمی برای توسعه مشترک علم، فناوری و نوآوری استفاده کنند. چالش‌های مشترکی ازجمله چالش‌های زیست‌محیطی، منابع آب، امنیت غذایی، اشتغال مولد و توسعه پایدار که کم و بیش اکثر امت‌های اسلامی با آن‌ها مواجه هستند، نیازمند توجه، همکاری و تعامل مشترک تمام کشورهای اسلامی است و علم، فناوری و نوآوری می‌تواند نقشی بسزا در حل چالش‌های یادشده و نزدیکی و اتحاد سیاسی این کشور‌ها بر عهده داشته باشد.

نشست‌هایی با هدف بررسی چشم‌انداز‌ها و اهداف توسعه علم، فناوری و نوآوری در سطح کشورهای توسعه‌یافته و سازمان ملل در سطح سران کشور‌ها سابقه‌ای نسبتا طولانی دارد، اما در جهان اسلام این تلاش نوپاست و نیازمند توجه و حمایت کشورهای اسلامی پیشرو در علم، فناوری و نوآوری ازجمله جمهوری اسلامی ایران است. حضور جمهوری اسلامی ایران در بالاترین سطح سیاسی در این اجلاس نشانگر توجه جدی دولت تدبیر و امید به مقوله دیپلماسی علم، فناوری و نوآوری است.

بی تردید، حضور ایران در این نشست، به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در علم که تاکنون توانسته گوی سبقت را از دیگر کشورهای اسلامی بگیرد، برای بحث، بررسی و اعلام نظر درخصوص سند مشترک ۱۰ ساله علم، فناوری و نوآوری کشورهای عضو کنفرانس اسلامی ضروری است.


سندی که طبق گفته ستاری، فرصتی طلایی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد که بتواند با برنامه‌ای منسجم در راستای حل و فصل چالش‌های پیش‌روی داخلی در عرصه‌های اقتصادی، زیست‌محیطی، انرژی و آب قدم‌های استوار و کارآمدی رو به جلو داشته باشد و به‌صورت همزمان از ابزار دیپلماسی علم، فناوری و نوآوری برای توسعه همکاری‌ها در سطح جهان اسلام و بین‌المللی و حل اختلاف نظرهای سیاسی استفاده کند

اما، در اجلاس قزاقستان چه گذشت؟

محمدجواد دهقانی، رئیس پایگاه استنادی جهان اسلام در خصوص دستاوردهای اجلاس فناورانه در قزاقستان توضیح داد: در این اجلاس سندی را که سال ۲۰۱۶ تدوین شده بود و یک برنامه ۱۰ ساله در حوزه علم و فناوری برای کشورهای اسلامی به شمار می‌رفت به طور کامل و شفاف مشخص شد در حقیقت این سند دستور کاری است که بازه زمانی ۱۰ ساله برای آن مشخص شده و ۱۲ اولویت دارد.

وی افزود: مهمترین بحث این سند آموزش و اشتغال بود براساس این سند آموزش هایی که کشور‌ها براساس توصیه‌های برنامه‌ای باید انجام دهند آموزش‌های مبتنی بر اشتغال و مهارت آفرینی خواهد بود.

دهقانی در ادامه بیان داشت: در حوزه علم مشخصا برای ما کشورهای اسلامی تدارک دیده اند که منطبق با سیاست‌های کشورمان است و در ۱۰ سال آینده باید در حدود ۵۰ دانشگاه از دانشگاه‌های ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو همکاری اسلامی، در رتبه بندی‌ها رتبه زیر ۵۰۰ را در سطح دنیا داشته باشند.

وی با اشاره به تولیدات علمی توضیح داد: در بحث تولیدات علمی نیز در این فاصله زمانی مشخص باید صددرصد افزایش داشته باشیم و برخی شاخص‌های دیگر نیز در این برنامه که به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران بوده است گنجانده شده است.

رئیس پایگاه استنادی جهان اسلام به چشم انداز جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و افزود: در ۱۰ سال آینده جایگاه افق کشورهای اسلامی در بحث فناوری و علم باید کاملا مشخص شود و این قضیه برای ایران نیز اهمیت دارد.

وی با اشاره به انعقاد تفاهم نامه در این اجلاس توضیح داد: در این نشست مذاکراتی انجام شد و وزیر علوم مالزی با نماینده کشورمان بحث و رایزنی داشت و تفاهم نامه همکاری بین وزارت علوم مالزی و وزارت علوم کشورمان تمدید شد و از دو دانشگاه نیز بازدید به عمل آمد.

رییس پایگاه استنادی در ادامه بیان داشت: همچنین قرار شد پایگاه استنادی جهان اسلام برای دانشگاه فارابی قزاقستان سلسله کارگاه هایی را در جهت ارتقای جایگاه علمی دانشگاهی برگزار کند چرا که مسئولان این دانشگاه اظهار علاقه زیادی کردند تا با جایگاهی که ایران در مجموعه کشورهای اسلامی دارد این کار را برعهده بگیرد.

در امتداد تفاهم‌های صورت گرفته در این اجلاس، رییس پایگاه استنادی از حضور و انعقاد تفاهم نامه با اندونزی خبرداد و گفت: در ادامه کارهایی که پایگاه استنادی انجام داده است و تا پیش از این با کشورهای شرق آسیا ارتباط داشته است حالا می‌خواهیم این ارتباط را با کشورهای میانه نیز داشته باشیم به عنوان مثال در مالزی تقریبا با کلیه دانشگاه‌های برتر این کشور همکاری داشته و کارگاه هایی را برگزار کرده ایم.

رئیس پایگاه استنادی جهان اسلام تصریح کرد: همچنین در سفر به اندونزی تفاهم نامه‌ای را با وزارت علوم این کشور به امضا می‌رسانیم و با پنج دانشگاه اندونزی برنامه برگزاری کارگاه آموزشی را داریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سعی داریم در این مراودات به شکلی عمل کنیم که طبق برنامه‌های علم و فناوری کشورهای اسلامی در راستای اهداف بیان شده ارتباطات مان ارتقا پیدا کند.


اجلاس دو روزه سران کشور‌های اسلامی با محوریت علم و فناوری به پایان رسید. شاید این بار، تحرک و جنبش بیشتری در دنیای اسلام برای دستیابی به فناوری ایجاد شود و این اجلاس و تفاهم نامه‌ها و برنامه‌های مدون ده ساله روی کاغذ باقی نماند. باید منتظر بود.