به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ ماه صفر دومین ماه قمری است که بعد از محرم غمگین‌ترین ماه برای شیعیان محسوب می‌شود.
صفر ماهی است که حوادث تلخ بسیاری برای برای ائمه اطهار (ع) در آن رقم خورده و موجب آزار آنان شده که از جمله تلخ‌ترین آن‌ها می‌توان به وارد شدن سر امام حسین (ع) به شام در اولین روز این ماه و نیز شهادت حضرت رقیه (س) در پنجم صفر اشاره کرد.
رحلت جانسوز رحمت للعالمین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و شهادت امام رضا (ع) نیز از دیگر وقایع تلخ تاریخ تشیع در این ماه می‌باشد.
گفتنی است در توضیح اعمال این ماه چنین آورده اند که بهتر است شب اول ماه دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
به صدقه دادن و نیز خواندن دعای هر روزه ماه صفر تاکید فراوان شده است.
همچنین دعایی برای هر روز این ماه وارد شده و توصیه شده برای در امان ماندن بلایا در این ماه، این دعا روزی ده مرتبه خوانده شود.
یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ
همچنین در خصوص نحوست این ماه مطالب زیادی نقل می‌شود. نقل معروف است که صفر ماه نحسی است و بلایای زیادی به انسان تحمیل می‌شود؛ این مطلب از لحاظ فقهی مورد تردید است و علما در خصوص آن اختلاف نظرهایی دارند، اما هیچ کدام به طور صد در صدی آن را رد نکرده اند.
در این خصوص علمای عظام طباطبایی و مکارم شیرازی مطالبی را نقل کرده اند:
علامه سید محمدحسین طباطبایی در ذیل آیه ۱۹ ـ. ۲۰ قمر می‌فرمایند: «از نظر عقلی نمی‌توان دلیلی اقامه کرد که فلان زمان نحس است و فلان وقت سعد، چون اجزای زمان مثل هم هستند و ما هم که بر علل و اسباب مؤثر در حوادث احاطه علمی نداریم تا بگوییم فلان قطعه از زمان نحس است و قطعه دیگر سعد، امّا از نظر شرعی دو آیه در قرآن داریم که ظاهر این آیات و سیاق آن‌ها بیش از این دلالت ندارد و آن ایام خاص (۷ شبانه روز) که عذاب بر قوم ثمود ارسال شد، روزهای نحسی بوده‌اند، ولی دیگر نمی‌رساند که حتی همان روز‌ها در هفته بعد و در ماه بعد و ... ایام نحس هستند.
چون اگر تمام آن ایام نحس باشند در تمام سال، لازمه‌اش این است که تمام زمان‌ها نحس باشند و همچنین ظاهر آیاتی که دلالت بر سعد بودن ایام دارد به خاطر همراهی آن ایام با امور بزرگ و افاضات الهی و کارهای معنوی است، مثل امضا تقدیر است، نزول ملائکه و روح، انجام عبادات... و اخبار هم نتیجه‌اش این است که نحس بودن ایام به خاطر کارهای زشتی است که در آن واقع شده است و سعد بودن ایام به خاطر کارهای نیک دینی و یا عرفی است، امّا اینکه قطعه‌ای از زمان خاصیت تکوینی سعد و نحس داشته باشد، قابل اثبات نیست.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی: از نظر عقل محال نیست که اجزا زمان با یکدیگر تفاوت داشته باشند، بعضی دارای ویژگی‌های نحوست و بعضی ویژگی‌های ضد آن هرچند عقلاً قابل اثبات نیست، ولی از نظر شرعی اگر دلیلی باشد قابل پذیرش است و مانعی برای آن نیست».
بعد ایشان در تفسیر نمونه روایات را مورد بررسی قرار می‌دهد و بهترین راه جمع را میان اخبار مختلف در این باب این می‌داند که اگر روز‌ها هم تأثیری داشته باشند به فرمان خدا است، هرگز نباید برای آن‌ها تأثیر مستقلی، قائل شد و از لطف خداوند خود را بی‌نیاز دانست وانگهی نباید حوادثی را که غالباً جنبه کفاره اعمال نادرست انسان دارد به تأثیر ایام ارتباط داد و خود را تبرئه کرد.
صفر ماهی است که حوادث تلخ بسیاری برای برای ائمه اطهار (ع) در آن رقم خورده و موجب آزار آنان شده که از جمله تلخ‌ترین آن‌ها می‌توان به وارد شدن سر امام حسین (ع) به شام در اولین روز این ماه و نیز شهادت حضرت رقیه (س) در پنجم صفر اشاره کرد.
رحلت جانسوز رحمت للعالمین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و شهادت امام رضا (ع) نیز از دیگر وقایع تلخ تاریخ تشیع در این ماه می‌باشد.
گفتنی است در توضیح اعمال این ماه چنین آورده اند که بهتر است شب اول ماه دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
به صدقه دادن و نیز خواندن دعای هر روزه ماه صفر تاکید فراوان شده است.
همچنین دعایی برای هر روز این ماه وارد شده و توصیه شده برای در امان ماندن بلایا در این ماه، این دعا روزی ده مرتبه خوانده شود.
یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ
همچنین در خصوص نحوست این ماه مطالب زیادی نقل می‌شود. نقل معروف است که صفر ماه نحسی است و بلایای زیادی به انسان تحمیل می‌شود؛ این مطلب از لحاظ فقهی مورد تردید است و علما در خصوص آن اختلاف نظرهایی دارند، اما هیچ کدام به طور صد در صدی آن را رد نکرده اند.
در این خصوص علمای عظام طباطبایی و مکارم شیرازی مطالبی را نقل کرده اند:
علامه سید محمدحسین طباطبایی در ذیل آیه ۱۹ ـ. ۲۰ قمر می‌فرمایند: «از نظر عقلی نمی‌توان دلیلی اقامه کرد که فلان زمان نحس است و فلان وقت سعد، چون اجزای زمان مثل هم هستند و ما هم که بر علل و اسباب مؤثر در حوادث احاطه علمی نداریم تا بگوییم فلان قطعه از زمان نحس است و قطعه دیگر سعد، امّا از نظر شرعی دو آیه در قرآن داریم که ظاهر این آیات و سیاق آن‌ها بیش از این دلالت ندارد و آن ایام خاص (۷ شبانه روز) که عذاب بر قوم ثمود ارسال شد، روزهای نحسی بوده‌اند، ولی دیگر نمی‌رساند که حتی همان روز‌ها در هفته بعد و در ماه بعد و ... ایام نحس هستند.
چون اگر تمام آن ایام نحس باشند در تمام سال، لازمه‌اش این است که تمام زمان‌ها نحس باشند و همچنین ظاهر آیاتی که دلالت بر سعد بودن ایام دارد به خاطر همراهی آن ایام با امور بزرگ و افاضات الهی و کارهای معنوی است، مثل امضا تقدیر است، نزول ملائکه و روح، انجام عبادات... و اخبار هم نتیجه‌اش این است که نحس بودن ایام به خاطر کارهای زشتی است که در آن واقع شده است و سعد بودن ایام به خاطر کارهای نیک دینی و یا عرفی است، امّا اینکه قطعه‌ای از زمان خاصیت تکوینی سعد و نحس داشته باشد، قابل اثبات نیست.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی: از نظر عقل محال نیست که اجزا زمان با یکدیگر تفاوت داشته باشند، بعضی دارای ویژگی‌های نحوست و بعضی ویژگی‌های ضد آن هرچند عقلاً قابل اثبات نیست، ولی از نظر شرعی اگر دلیلی باشد قابل پذیرش است و مانعی برای آن نیست».
بعد ایشان در تفسیر نمونه روایات را مورد بررسی قرار می‌دهد و بهترین راه جمع را میان اخبار مختلف در این باب این می‌داند که اگر روز‌ها هم تأثیری داشته باشند به فرمان خدا است، هرگز نباید برای آن‌ها تأثیر مستقلی، قائل شد و از لطف خداوند خود را بی‌نیاز دانست وانگهی نباید حوادثی را که غالباً جنبه کفاره اعمال نادرست انسان دارد به تأثیر ایام ارتباط داد و خود را تبرئه کرد.
به طور کلی نحوست برخی ایام در قرآن کریم نیز آمده است؛ اما به معنای آن نیست که آن روز‌ها در همه سال‌ها نحوست دارد؛ درباره ماه صفر نیز باید گفت: چون در این ماه رحلت پیامبر اکرم (ص) و چند تن از امامان معصوم (ع) اتفاق افتاده است، در روایات آمده که برای دفع آفات و بلایای این ماه، بسیار صدقه دهند، نه از آن جهت که این ماه نحس است؛ بلکه این ایام به خاطر از دست دادن پیامبر (ص) برای مردم روزهای خوبی نیست.
ارسال نظرات