مستخدمین حسینی مطرح کرد
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ طبق آخرین آمار بانک مرکزی میزان ذخایر بین المللی این بانک نسبت به سال گذشته هفت میلیارد و ۶۶۶ میلیون کاهش یافته و اگر این روند ادامه یابد، سال ۹۷ نیز این روند نزولی ادامه خواهد یافت.
حیدر مستخدمین‌حسینی، معاون اسبق بانک مرکزی این اتفاق را ناشی از تحولات اقتصادی پس از برجام می‌داند و معتقد است: «با توجه به شرایط فعلی منطقه و تهدید‌ها و تحریم‌هایی که هر روز به کشور وارد می‌شود، اگر جلوی واردات محصولات مصرفی غیرضروری گرفته نشود و منابع ارزی با رویکرد اقتصاد مقاومتی صرف سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و اشتغالزا نشود، در سال‌های بعد با بحران اقتصادی و کاهش بی‌رویه ذخایر ارزی روبه‌رو خواهیم بود.»
چند روز پیش آماری منتشر شد مبنی‌بر اینکه ذخایر بین‌المللی بانک مرکزی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ بالغ بر هفت میلیارد و ۶۶۶ میلیون دلار کمتر شده است. براساس همین گزارش، در دو سال پایانی دولت دهم یعنی سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ ذخایر بین‌المللی بانک مرکزی به ترتیب ۴/ ۲۱میلیارد دلار و ۲ /۱۲ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده بود که این روند صعودی در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ نیز ادامه پیدا کرده است. اما آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد دقیقا از سال ۱۳۹۴ یعنی سالی که برجام اجرا شد، روند ذخایر بین‌المللی بانک مرکزی، نزولی شد.
به نظر می‌رسد این کاهش ذخیره بین‌المللی بانکی می‌تواند در میان‌مدت، به اقتصاد ایران ضربه بزند؛ هشداری که چندی پیش هیات کارشناسی صندوق بین‌المللی پول نیز به ایران داده است. شاید یکی از عمده‌ترین دلایل این کاهش ذخایر، به افزایش میزان واردات کشور پس از برجام برگردد، هرچند برخی علت آن را در تسویه بدهی‌های ارزی به شرکت‌های بیمه صادراتی می‌دانند با این حال نمی‌توان از واردات کالاهای غیرضروری به کشور در این یکی دوسال اخیر چشم‌پوشی کرد. موضوعی که حیدر مستخدمین‌حسینی، اقتصاد دان و مدرس دانشگاه نیز بر آن صحه می‌گذارد.
او که در سوابق کاری خود سمت‌هایی مانند معاون وزیر اقتصاد و معاون بانک مرکزی را تجربه کرده است، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» این اتفاق را ناشی از تحولات اقتصادی پس از برجام می‌داند و می‌گوید: «درآمد ارزی کشور پس از برجام افزایش پیدا کرد و از سوی دیگر تولید نفت از یک میلیون بشکه به سه و نیم میلیون بشکه در روز رسید. این امر از یک طرف منابع ارزی کشور را افزایش داد و از سوی دیگر متاسفانه مصرف را بیشتر کرد.»
او می‌گوید: «در ابتدا مسئولان امر تصور می‌کردند که این افزایش ارز تداوم داشته باشد و این نوع نگاه باعث شد که رویکرد نگاه به بیرون افزایش یابد و به تبع آن بر میزان واردات افزوده شود. از سوی دیگر بحث پسابرجام و تصور رونق اقتصادی باعث شد انتظاراتی که در جامعه شکل گرفته بود بالاتر رفته و موجب افزایش واردات کالاهای گوناگون در زمینه‌های مختلفی مانند خودرو، کالاهای مصرفی و همچنین برخی از اقلام صنعتی شود. در این دوره برخی واحدهای صنعتی اقدام به تکمیل خط تولید کرده و تقاضای واردات ماشین‌آلات کردند بنابراین میزان واردات افزایش یافت. هرچند که حجم واردات این کالاهای مورد نیاز صنعت و تولید، نسبت به کالاهای مصرفی پایین‌تر بود، اما مجموعه این انتظارات و همچنین افزایش فروش نفت و درآمد حاصل از آن باعث شد روز به روز میزان واردات به کشور افزوده شده و میزان ذخایر بانکی کاهش یابد.»
مستخدمین‌حسینی سپس به اتفاقات اخیر در حوزه فروش نفت اشاره کرده و می‌گوید: «با آنکه درآمدهای ما هر روز صرف هزینه‌های جاری و واردات کالا شده و گرایش به واردات روزبه‌روز بیشتر می‌شد، به یکباره و از ۶ ماه پیش تاکنون وضعیت درآمدهای ما تغییر کرد. زیرا از نیمه سال گذشته که قیمت نفت به زیر ۵۰ دلار رسید درآمد کشور نیز که عمده آن حاصل از فروش نفت بود، به ناگاه براثر کاهش قیمت نفت پایین آمد و این درحالی بود که روند واردات به کشور همان سیر افزایشی را داشت بنابراین بخشی از منابع ارزی ما به واردات و به‌ویژه واردات کالاهای مصرفی اختصاص یافت و این روند تا امروز هم ادامه دارد.»
او تاکید می‌کند که باید در روند صادرات و واردات هوشیاری بیشتری به خرج دهیم و می‌افزاید: «دولت باید در سیاستگذاری‌های پولی و به‌ویژه در بحث واردات تجدید نظر اساسی داشته و در مصرف منابع ارزی کشور که پشتوانه خطوط اعتباری کشور است برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشد و در امر تجارت و بازرگانی با برخی از کشور‌ها جنبه احتیاط لازم را لحاظ کند.»
این پیشکسوت حوزه اقتصاد تصریح می‌کند: «با توجه به شرایطی که ممکن است به لحاظ تحریم‌های جدیدی که برای کشور وارد است ایجاد شود، نباید اجازه دهیم تا ذخیره حساب شده ارزی جای خودش را به مصرف بی‌رویه و واردات کالاهای غیرضروری دهد و صرف هزینه‌های مصرفی جامعه شود بلکه باید تلاش کنیم سیاستگذاری کشور به سمت افزایش تولیدات داخلی برود.»
او تصریح می‌کند: «با توجه به شرایطی که ما در منطقه داریم و فشارهایی که بر اقتصاد کشور وارد است و همچنین برنامه‌های روشن و شفافی که مخالفان این نظام علیه برنامه‌های اقتصادی ایران طرح می‌کنند باید سیاست‌های محافظه‌کارانه و عقلانی را در پیش بگیریم و این درآمدهای ارزی را تن‌ها در مسیر سرمایه‌گذاری‌های پایه‌ای و ایجاد زمینه‌های اشتغال‌آور مصرف کنیم.»
مستخدمین‌حسینی در پاسخ به این سوال که با توجه به این سیر صعودی، وضعیت سال آینده اقتصاد ما چطور خواهد بود، می‌گوید: «ایران در مقطعی از زمان و در شرایط اقتصادی ویژه‌ای قرار گرفته است که باید منافع ملی بلندمدت هدف اصلی سیاستگذاران باشد. درآمدهای ملی و درآمد حاصل از نفت متعلق به عموم مردم است بنایراین باید این درآمد‌ها را به زمینه‌هایی که برای ما سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال به همراه دارد اختصاص دهیم و همچنین در مسیر صرفه‌جویی ارزی پیش رویم.»
او با پیش‌بینی اینکه اگر شرایط ارزی سال آینده هم مانند امسال باشد در سال ۹۷ شرایط بهتری نسبت به سال ۹۶ نخواهیم داشت، می‌گوید: «باید شرایط آینده را در حال جست‌وجو کرده و واقعیت سال ۹۷ را امروز در جلوی چشم خود ببینیم. اگر این تحریم‌ها استمرار پیدا کنند، شرایط فروش نفت ما بهتر از سال ۹۶ نخواهد بود. از سوی دیگر ممکن است تحریم‌های جدیدی اعمال شود بنابراین ما باید با تکیه بر شرایط جدید برنامه‌ریزی کنیم و قراردادهای دو‌جانبه و چند‌جانبه را در نظر بگیریم و استمرار بخشیم و همچنین سوآپ را جدی بگیریم.»
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: «باید بحث اقتصاد مقاومتی را جدی‌تر بگیریم و از سوی دیگر روابط خود را با کشورهایی که تاکنون رابطه اقتصادی خوبی داشته‌ایم گسترش دهیم و راه را برای روابط جدید با کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای آفریقایی، آسیایی، اروپایی و برخی از کشورهای همسایه باز کنیم.»
ارسال نظرات