گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، پدیده قاچاق مسئلهای است که به صورت مخفیانه از مرزهای کشور وارد یا خارج و از طرف دولت طبق قانون ممنوع شده است. در خصوص برخورد با قاچاق بارها مسئولین تأکیدبر اهمیت موضوع داشته اند اما تاکنون پیرامون علت وقوع آن علت یابی نکرده اند.
برای تهیه هر کالای قاچاقی که وارد کشور می شوند قاچاقچیان باید ارز به فروشندگان در آن سوی مرزها پرداخت کنند و اینکه قاچاقچیان از چه منابعی این حجم بالای ارز را به دست می آوردند این مهمترین مسئله و حلقه گمشده ای است که متأسفانه مسئولین از این مهم غافل شده اند.
بانک مرکزی برای رصد و مدیریت تراکنش های مالی سامانه سنا را عملیاتی کرد که موسسات مالی طبق ماده (۹۶) قانون برنامه پنجم توسعه تمام تراکنش های مالی شان را باید آنجا ثبت کنند تا بانک مرکزی از میزان تراکنش ها و حجم ارز بازار مطلع باشد و با اطلاع از آن خصوصاً ارز بتواند بازار را مدیریت کند. حال وقتی صرافی های غیر مجاز تراکنش ها را در سامانه سنا ثبت نمی کنند بانک مرکزی نیزعملاً اطلاعات کافی از حجم تبادلات ارزی و مالی بازار ندارد تا بتواند وضعیت بازار به شرایط اضطرار نرسیده آن را مدیریت قبل از بحران کند.
به استناد قانون پولی و بانکی ماده 11 ، بانک مرکزی تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور است واگر بانک مرکزی در چند سال گذشته نسبت ساماندهی موسسات و صرافی های غیر مجاز کمی فعال تر عمل می کرد اکنون می توانست از میزان حجم ارز در بازار اطلاعات دقیق تهیه و نسبت به آن سیاست لازم اتخاذ کند.
اما متأسفانه سودجویان و قاچاچیان در بازار ارز به راحتی فعالیت می کنند و بانک مرکزی به عنوان متولی حاکمیتی در این خصوص در بسیاری از موارد اطلاع از آن ندارد که این مسئله بسیار نگران کننده است. به دلیل اینکه بانک مرکزی از میزان ارز در گردش در بازار اطلاع دقیق ندارد و سودجویان به راحتی ارز را خرید و فروش می کنند و از قِبل آن سودهای فراوانی به دست می آوردند و باعث خسران کشور می شوند.
چندی قبل بود که رسانه ها به موضوع قاچاق 1128 کانتینر پرداختند؛ در آن میان شاهد اظهار نظرهای متفاوتی از سوی مقامات و مدیران ذیصلاح بودیم ولی بنا به استنادات مطروحه در رسانه ها موضوع کاملاً مشخص شد که قاچاق با آن حجم عظیم صورت گرفته است اما هیچکدام از دستگاه های نظارتی از بانک مرکزی در خصوص ارزی که بابت این مقدار کالای قاچاق پرداخت شده سئوالی نکردند.که ارز خرید این حجم قاچاق چگونه تهیه شده است؟
به اعتقاد کارشناسان از سال 93 تا سال 95 ارز مداخله ای که دولت برای تنظیم بازار تزریق کرده است چندین برابر شده اما قیمت ارز سیر صعودی داشته است و از طرف دیگر وقتی میزان آمار گمرک از مبادی رسمی را رصد می کنیم متوجه کاهش آمار واردات می شویم .به طوریکه در سال 93 واردات در حدود 53 میلیارد دلار بوده ای ندر حالی است که در سال 95 این حجم واردات به مبلغ 43میلیارد دلار کاهش یافته است.
وقتی واردات کالا به کشور کاهش پیدا کرده اما ارز مداخله به اعتقاد بسیاری از کارشناسان به کشور رشد چشمگیر داشته سئوال اینجا مطر می شود که این میزان ارز در بازار به کدام سمت سوق داده شده است .
که محتمل ترین گزینه ها ، قاچاق چیان و سودجویان بازار ارز هستند که با استفاده از صرافی های غیر مجاز اقدام به واردات به صورت قاچاق در کشور می کنند.
علت وقوع قاچاق 1128 کانتینر را باید رئیس جمهور و دستگاه های نظارتی قبل از گمرک از بانک مرکزی جویا می شدند که هزینه تأمین این مقدار کالا از کجا تأمین شده است. بانک مرکزی با رصد تراکنش های مالی موسسات و صرافی ها میتواند آمار قاچاق را در کشور بسیار کم کند چون وقتی افراد ببیند که حاکمیت در جریان تراکنش های مالی شان به صورت برخط و سیستمی هست دیگر نمی تواند به راحتی ارز از کشور خارج کنند و عامل قاچاق شوند.