چرخش‌های ۱۸۰ درجه‌ای آقای سخنگو مقابل دیوان محاسبات!/ ماجرای ابهامات مالی دولت چیست؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ 18 آذر رئیس دیوان محاسبات در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری حاضر شد و با انتقاد از بی‌انضباطی‌های مالی ردیف بودجه، گفت: «اگر شاخص‌های عملکرد مشخص باشد کسی به این راحتی پست‌های مدیریتی را نمی‌پذیرد زیرا مسئولیت سنگینی به دوش گرفته خواهد شد. در این صورت باید به دنبال مدیران برای سپردن مسئولیت به آن‌ها باشیم و کسی برای مدیریت اشتیاقی نشان نخواهد داد.»

در این گفت‌وگو 2 نکته و نقد برجسته از سوی رئیس دیوان محاسبات مطرح شد؛ نخست اینکه عادل آذر با انتقاد از ناتوانی یا کم کاری دولت در شناسایی و حذف برخی از یارانه بگیران، گفت: «از جایگاه رئیس دیوان محاسبات کشور، این مطلب را اولین بار است اعلام می‌کنم که مدیرانی داریم با حقوق بالای ۱۷ میلیون تومان یارانه نقدی می‌گیرند.»

 متن کامل این  خبر  را از اینجا بخوانید.

رئیس دیوان محاسبات تلویحاً استمرار پرداخت حقوق‌های نجومی در برخی دستگاه‌ها را تأیید و از آن انتقاد کرد و از طرفی عدم قطع یارانه چنین افرادی از سوی دولت را محل اعراب و تأمل برانگیز دانست؛ حال آنکه اطلاعات فیش حقوقی این افراد در اختیار دولت بوده است. از طرفی روحیه مدیری را که با حقوق بالای 17 میلیونی به یارانه نهایتاً چند ده هزار تومانی هم رحم نمی‌کند مورد نقد و نکوهش قرار داد.

پیگیری خبرگزاری دانشجو

در نشست خبری 20 آذر سازمان برنامه و بودجه برای تشریح لایحه بودجه 97، محمد باقر نوبخت در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره عطش مدیران با حقوق‌های نجومی بالای ۱۷ میلیون برای دریافت یارانه که رئیس دیوان محاسبات صراحتا به آن اشاره کرده بود، گفت: حتما از آقای عادل آذر بپرسید چه کسی ۱۷ میلیون حقوق به همراه یارانه می‌گیرد، کسی که چنین دریافتی هایی دارد سر ما کلاه می‌رود. 

متن کامل این گفت‌وگو را  اینجا  بخوانید.

با پیگیری‌های خبرگزاری دانشجو، دیوان محاسبات در پاسخ به بی اطلاعی و به نوعی تکذیب رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد، اسامی مدیرانی که با شرایط ذکر شده یارانه هم می‌گیرند، به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده و اگر پیگیری‌های لازم از سوی سازمان مذکور انجام نپذیرد و یا دریافت اطلاعات تکذیب شود، دیوان اسامی را رسانه‌ای خواهد کرد.

عقب نشینی آقای سخنگو!

سرانجام سخنگوی دولت 5 دی در نشست خبری سازمان برنامه و بودجه با عقب نشینی کم سابقه در پاسخ به پیگیری خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو در خصوص اعلام اسامی حقوق بگیران بالای ۱۷ میلیون تومان که یارانه هم دریافت می‌کنند از طرف دیوان محاسبات، گفت: این خبر را تایید می‌کنم. جناب آقای عادل آذر اسامی این افراد را برای ما فرستاد و دستور داده شد که یارانه این افراد باید حذف شود. 

محمد باقر نوبخت در ادامه گفت: به نظرم این افراد شایستگی مدیریت را هم ندارند، چون وقتی کسی از ۴۵ هزار تومان نمی‌تواند بگذرد نشان می‌دهد ظرفیت پایینی دارد این در حالی است که این مبلغ در زندگی افرادی که مشمول دریافت یارانه می‌شود تاثیر بسزایی دارد.

 متن کامل این گفت‌وگو را از  اینجا  بخوانید.

نکته دیگر گفت‌وگوی زنده تلویزیونی عادل آذر بررسی نحوه اثرگذاری مجلس بر بودجه سالانه بود؛ عادل آذر در این باره تصریح کرد: «به طور میانگین در 10 سال اخیر، مجلس لایحه بودجه را 6 درصد تغییر داده است که این میزان تغییر نشان از تصویب کلیات بودجه توسط مجلس دارد.»

این صحبت‌های رئیس دیوان محاسبات 2 روز قبل از انتشار لایحه بودجه سال 97 بود. عادل آذر قبل از اینکه نمایندگان کلیات لایحه بودجه را رد کنند از اثر کمرنگ نمایندگان بر لایحه بودجه‌ دولت‌ها خبر داد. شاید حتی آذر منتقد درجه یک بی‌انضباطی‌های اقتصادی دولت هم فکرش را نمی‌کرد مجلس اینگونه جلوی اقدامات و برنامه‌های اقتصادی دولت بایستد.

کلیات بودجه 97 رد شد. این تازه آغاز ماجرا بود. سناریوی جدید علیه دیوان محاسبات؛ دولتی‌ها و به طور ویژه سازمان برنامه و بودجه گزارش تفریغ بودجه 95 را یکی از دلایل مهم تغییر نظر نمایندگان مجلس می‌دانند و معتقدند قرائت گزارش بدون رفع ابهامات از سوی دولت تشویش اذهان عمومی بوده است. در حالی مجلس با 120 رأی مخالف به کلیات لایحه بودجه رأی منفی داد که محمدباقر نوبخت با حضور در مجلس همه کار کرد تا لایحه رأی بیاورد.

جالب توجه است مجلسی که می‌توان آن را هم سو با دولت خطاب کرد، کلیات را هم تصویب نکرد. نمایندگان مجلس از انحراف 80 درصدی بودجه 95 گلایه مند بودند و از دفاعیات نوبخت هم قانع نشدند. از طرفی حذف نیمی از یارانه بگیران، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، برداشت از صندوق توسعه ملی، نگرانی از نحوه هزینه کرد بودجه عمرانی و ابهامات پیرامون فروش اوراق قرضه هر کدام به نوعی برای طیفی از نمایندگان مجلس کافی بود تا مخالفت با لایحه بودجه 97 تشدید شود.

بیگی نماینده مردم تبریز در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو، با اشاره به اظهارات نوبخت در خصوص گزارش تفریغ بودجه از سوی دیوان محاسبات مبنی بر انحراف 85 درصدی عملکرد دولت در اجرای قانون که آن را «تشویش اذهان عمومی» خطاب کرد؛ اظهار داشت: آقای نوبخت در جایگاهی هستند که باید هم٬ چنین ادعایی داشته باشند، اما دیوان محاسبات به عنوان نهادی که وظیفه حسابرسی و نظارت بر عملکرد مالی دولت را دارد گزارش خود را به صورت دقیق در صحن علنی ارائه داد.

عضو کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور با بیان این که این پیام مجلس همگرا با دولت، به قوه مجریه است، گفت: مجلس با این پیام مراتب نارضایتی و خللی که در اعتمادش نسبت به دولت به وجود آمده را مخابره می‌کند چرا که دولت نتوانست از اعتماد مجلس مراقبت کند. سلب اعتماد نمایندگان موجب رد کلیات بودجه 97 شده بود.

  متن کامل این گفت‌وگو را  اینجا  بخوانید.

 سلب اعتماد نمایندگان مجلس به حدی بود که کلیات بودجه را به کمیسیون تلفیق برگرداندند تا دولتی‌ها بدانند مردم و نماینده‌ها از بابت بی‌برنامگی برای حذف بخش اعظم یارانه بگیران دغدغه دارند و از بودجه انقباضی، تورم‌زا و پرتنش استقبال نکردند؛ حتی چکش کاری نمایندگان کمیسیون تلفیق هم جواب نداد. البته ریشه نارضایتی مجلسی‌ها از دولت را می‌توان در تخصیص‌های عجیب و غریب در خبش‌های مختلف در سال 96 هم دانست؛ تا جایی که وزیر آموزش و پرورش از تخصیص فقط 20 درصد اعتبارات برای ساخت مدارس در سال 96 به دلیل کمبود منابع مالی خبر می‌دهد! کمبود تخصیص برای تکمیل پروژه‌های عمرانی در سال 96 قابل انکار نیست؛ طولانی شدن عمر پروژه‌ها نتیجه آفت کمبود منابع است.

جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون تلفیق و بودجه 97 در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو٬ با اشاره به اظهارات نوبخت در خصوص گزارش تفریغ بودجه 95؛ اظهار داشت: دولت تخصیص اعتبار بعضی از ردیف‌ها را در حد صفر نگه داشته و برخی را صددرصد تخصیص داده است. آنجا که علاقه‌مند بوده دستمزد پیمانکاران را پرداخت کرده و هر جا مطابق میلش نبوده پرداخت نکرده است.

وی در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند علت رد کلیات بودجه ۹۷ در جلسه علنی برخورد تند دولت با گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات بوده است خاطر نشان کرد: کلیات بودجه در کمیسیون تلفیق نیز تنها با ۵۲، ۵۳ درصد رای آورد. از سوی دیگر فکر می‌کنم تفاوتی که در واقعیات بودجه با گزارشات سخنگوی دولت از آن داشت موجب رای نیاوردن کلیات بودجه ۹۷ شد.

 متن کامل این گفت‌وگو را  اینجا  بخوانید.

محمد باقر نوبخت این بار با شیخ الوزرا آمد

اما سازمان برنامه و بودجه دست بردار نیست و نمی‌خواهد این بار هم قافله را به دیوان محاسبات ببازد! این بار وزیر نفت هم به کمک آقای سخنگو آمد تا بلکه کمی سایه سنگین انتقادات را از سر دولت کم کنند. در پی انتشار گزارش تفریغ بودجه 95 دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت در اطلاعیه‌ای آمادگی محمد باقر نوبخت و بیژن نامدار زنگنه را برای شرکت در یک برنامه تلویزیونی زنده با حضور رئیس دیوان محاسبات به منظور پاسخ به شبهات و ابهامات پیش آمده اعلام کرد.

اما این پایان ماجرا نبود و تقاضای برگزاری هرگونه برنامه زنده و مناظره را بدعت و مغایر با استقلال دیوان خوانده است. دیوان محاسبات در بیانیه‌ای درباره قرائت گزارش تفریغ بودجه سال 1395 کل کشور توضیحاتی را ارائه داد. در بند دوم این بیانیه آمده است:

«گزارش تفریغ بودجه به عنوان مهمترین گزارش درخصوص عملکرد مالی یکساله دولت، مطابق اصل (55) قانون اساسی ماده، (221 ) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، ماده (6 ) قانون تفریغ بودجه سال‌های پس از انقلاب و ماده (104) قانون محاسبات عمومی کشور، مبتنی بر انجام فعالیت‌های حسابرسی و طی یک فرآیند فنی و تخصصی تهیه و در هیئت عمومی دیوان محاسبات به عنوان عالی‌ترین رکن این مرجع مرکب از رئیس کل، دادستان و مستشاران تصویب و تأیید می‌شود، به نحوی که یافته‌های گزارش مذکور در 8 سطح و لایه مورد بررسی‌های دقیق فنی و کارشناسی قرار می‌گیرد که نهایتاً منجر به رای هیئت عمومی می‌شود.»

همچنین دیوان محاسبات در این بیانیه در واکنش به درخواست مناظره از سوی برخی مقامات دولتی صراحتاً و کتباً اعلام کرده است:

«دیوان محاسبات ، ضمن ارج نهادن به حمایت‌های صدر الذکر و با تأکید بر اتقان یافته‌های مندرج در این گزارش، تقاضای برگزاری مناظره را بدعتی ناروا و مغایر با اصل استقلال دیوان محاسبات به عنوان دستگاه نظارتی عالی و تخصصی قوه مقننه می داند و قاطعانه اعلام می دارد برای تهیه گزارش تفریغ بودجه چه از حیث قانونی و چه از منظر اصول حرفه ای، محتاج و یا منتظر صدور اجازه مراجع و نهادهای غیرمرتبط نبوده و مفاد آن را براساس درخواست و توقع دیگران، قابل مذاکره، تزاید یا تنازل نمی داند و صراحتاً اعلام می دارد توقع برخی مسئولین دستگاه‌های اجرایی در تنظیم این گزارش به صورت «لایحه تفریغ بودجه» همانند سایر لوایح تنظیمی دولت مبتنی بر قوانین منسوخ قبل از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی بوده است که در حال حاضر اعتباری ندارند.

بدیهی است دفاعیات، توضیحات و دلایل توجیهی هر یک از مسئولان ذی مدخل در شکل گیری این انحرافات بودجه ای و یا ناکارآمدی آنان در عدم تحقق اهداف مقنن در مرحله طرح موضوع در دادسرای دیوان محاسبات و یا هیات های مستشاری و محکمه تجدید نظر قابل استماع می باشد.»

 پاسخ دیوان محاسبات به درخواست مناظره از سوی برخی مقامات دولتی‌ها نه تنها شفاف و روشن است بلکه نشان دهنده اطمینان کامل از انحرافات صورت گرفته در اجرای قانون بودجه سال 95 است و دیوان آن را غیرقابل مذاکره و مصالحه می‌داند. گزارشی که به گفته نگارنده آن مهمترین گزارش در خصوص عملکرد مالی سالانه دولت‌ها است و در 8 لایه مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار می‌گیرد. دیوان محاسبات با انتشار این بیانیه قویاً درخواست مناظره را رد و در صورت وجود دلایل توجیهی از سوی دولتی‌ها، پیگیری امور را از طریق دادسرای دیوان وارد و قابل استماع دانست.

به نظر می‌رسد باز هم دولت میدان را به دیوان محاسبات واگذار کرده است و از متن بیانیه دیوان این چنین برمی‌آید که اگر ساکنان خیابان پاستور در پی دفاعیه و مناظره برنیایند شاید برایشان بهتر باشد و کار به جاهای باریک‌تر نکشد و این یعنی پرده دیگری از بی‌انضباطی‌های مالی دولت کنار زده شده که همگی را از ادامه مسیر نگران کرده است.

 شهاب نادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو با اشاره به گزارش دیوان محاسبات مبنی بر انحراف ۸۵ درصدی عملکرد دولت در اجرای قانون بودجه، گفت: این تخلف از سوی کارشناسان و متخصصان دیوان محاسبات که بدون پشتوانه و کار کارشناسی صحبت نمی‌کنند محرز شده است. اظهارات آقای نوبخت خطاب به دیوان محاسبات، نوعی توهین به مجلس و نمایندگان است چرا که دیوان محاسبات زیر مجموعه مجلس و یکی از بازوان نظارتی قوه مقننه محسوب می‌شود.

عضو کمیسیون اقتصادی ادامه داد: این اولین باریست که در تمام جمهوری اسلامی کلیات بودجه رد می‌شود. این رد شدن به دلیل گزارش آقای عادل آذر پیرامون عمل کرده غیر شفاف دولت در خصوص بودجه است حتی زمانی که مجدداً بودجه برای اصلاح به کمیسیون تلفیق ارجاع داده شود حدود ۸۰ نفر با کلیات بودجه مخالف بودند.

متن کامل این گفت‌وگو را  اینجا  بخوانید.

با فرارسیدن ماه‌های پایانی سال حالا که نبض امور اقتصادی هم به نوعی از دست دولت خارج شده است و بی‌انضباطی‌های مالی دولت در سال‌های اخیر کاملا مشهود است، نمایندگان مجلس وظیفه سخت و حساسی بر عهده دارند. از طرفی باید بودجه مبتنی بر عملکرد واقعی باشد و از طرفی نباید بلند پروازی یا اعداد و ارقام غیرکارشناسی در بودجه گنجانده شود. نگرانی آسیب‌پذیری اقشار کم برخوردار جامعه در دستور کار بهارستانی‌ها باشد و حالا که تهدیدات بیگانگان با وجود انواع توافقات دست از سر کشور برنمی‌دارد بودجه را با وجود همه فشارهای اقتصادی، به واقعیت نزدیک‌تر ببینند و ببندند. ولنگاری اقتصادی دولت تا حدی است که هر روز نوسانات قیمتی در بازار ارز به چشم می‌خورد و این موضوع می‌تواند به معادلات اقتصادی سال آتی ضربه وارد کند. آشفتگی که حالا مردم را هر روز از نوسانات قیمتی در آینده نگران و دغدغه فکری برایشان ایجاد کرده است.

خبرگزاری دانشجو قصد دارد در ادامه در پرونده ویژه‌ای به پشت پرده‌ رخداد بازار ارز و وعده مسئولین در این باره بپردازد.