مهندسی با طعم نصاب ماهواره تا راننده اسنپ!/ روز مهندسی، تراژدی که به کمدی ختم شد

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سیدمهدی حاجی‌آبادی؛ شب پیش با پیامی در تلگرام به خودم آمدم؛ «روز مهندس مبارک باد». متوجه شدم پنجم اسفندماه، مصادف با زادروز دانشمند ایرانی خواجه نصیر طوسی است که در ایران عنوان «روز مهندس» را بر خود گرفته است تا این قشر فرهیخته هم مانند روز جهانی بتن، روزجهانی ایدز، روزجهانی شیرمادر و مسائلی ازاین قبیل روزی را داشته باشند و خوش باشند.

هیچ‌وقت در عمرم دلم نخواسته دکتر شوم. درعوض تا یکی از بچه‌های مدرسه می‌گفت: پدرش «مهندس» است، دلم غنج می‌زد. آن زمان پدر‌ها یا مهندس کشاورزی بودند، یا برق یا راه‌وساختمان. اما من در همه‌شان آدمی را می‌دیدم که کلاهی شبیه یک سبد پلاستیکی مشبک آبی‌رنگ روی سرش گذاشته و توی مزرعه می‌چرخد.

از همان دبیرستان به ۳۶۰۰- Casio FX می‌گفتیم «ماشین‌حساب مهندسی». این‌طوری خیلی زود این تصور نوجوانانه در ذهن‌ها شکل گرفت مهندس کسی است که لگاریتم می‌گیرد، e. را به توان x. می‌رساند، بلد است شیبِ خط مماس را حساب کند و حتی پایش بیفتد، از محاسبه‌ی انتگرالیِ سطح زیر نمودار هم هراسی ندارد. اما اکثر محصلین مهندسی، به چیزی بیشتر از چهار عمل اصلی و حالا گاهی به توان رساندن و جذر گرفتن احتیاجی نداشته اند. دریغ از حتی یک نسبت ساده‌ی مثلثاتی.

کاربران فضای مجازی بزرگداشت روز مهندس را اغلب به زبان طنز، جشن گرفتند. عطیه همتی روز مهندس را به همکاران فعلی‌اش تبریک گفت و نوشت: #روز_مهندس به همه اونایی که مهندسی خوندن، اما خبرنگار شدن مبارک!

جواد تهرانی هم با رونمایی از تصویر جدیدترین دستاورد مهندسی در منزل نوشت: کنترل از دور نمیگرفت با یه حرکت بسیار مهندسی حلش کردم!

یکی دیگر از کاربران با اشاره طنز بله وضعیت اشتغال مهندسین در ایران گفت: روز مهندسو به همه راننده اسنپای عزیز تبریک میگم.

کاربر دیگری خاطرات دوران تحصیل را مرور کرد و نوشت:، ولی شما که ریاضی ۱ رو ترم هفت پاس کردی دیگه #روز_مهندس ـو به خودت تبریک نگو!

کاربر دیگری هم با انتشار عکسی از مهندس واقعی یاد کرد و نوشت: مهندس تویی، بقیه اداتو درمیارن روزت مبارک آقای مهندس!

مهندسین بیکار روزتان مبارک!
این روز‌ها آمار و ارقام رسمی کشور حال و روز خوشی را برای اشتغال به عنوان مهم‌ترین مطالبه و دغدغه جوانان نشان نمی‌دهد. این آمار زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم سهم بیکاری تحصیلکردگان بیکار رو به افزایش است و مطابق با آمار‌های ارائه شده نرخ بیکاری جوانان تحصیلکرده از ۳۵ درصد هم گذشته است.

طبق آمار سرشماری نفوس و مسکن سهم جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال از جمعیت کشور در سال ۹۵ معادل ۲۵/۱ درصد است. این سهم در سال ۹۰ معادل ۳۱/۵ درصد بوده است. براساس این آمار‌ها در شرایطی که سن کشور به‌طور میانگین افزایش و سهم جمعیت جوان از کل جمعیت کاهش یافته، نرخ بیکاری در جوانان رو به رشد بوده است.

البته این کلی‌گویی بخشی از مرثیه پر غصه است؛ چراکه بخش مهم‌تر این ماجرا به بیکاری جوانان و قشر تحصیلکرده برمی‌گردد، چنانچه بمب نرخ بیکاری در قشر جوان و دانش آموختگان به انفجار نزدیک شده است و مطابق با آمار ارائه شده نرخ بیکاری جوانان تحصیلکرده از ۳۵ درصد هم گذشت.

روزی روزگاری افراد با تحصیلات بالاتر شانس بیشتر و بهتری برای حضوری مؤثرتر در بازار کار داشتند و خانواده‌ها پرش یک جوان از دیوار دانشگاه و ورود به آن را ابتدای موفقیت و پیروزی می‌دانستند، اما امروزه تحصیل جوانان در دانشگاه‌ها خود معضلی برای ورود آنان به اجتماع و یافتن شغلی متناسب با رشته تحصیلی شده است که افسردگی حاصل از آن، قشر جوان و خانواده‌ها را بی‌تمایل به به ادامه فراگیری علم‌آموزی کرده است.

در میان تمامی رشته‌های تحصیلی در ایران، گروه‌های مهندسی و صنعتی یکی از بالاترین میزان بیکاری را دارند. 
علاوه بر این، نتایج یک بررسی مستند بین‌الملی نشان می‌دهد ایران در رده‌های اول ترتیب مهندس در دنیاست.یعنی ما به اندازه‌ای که مهندس تربیت کرده‌ایم برای آن‌ها بازار کار نداریم. 
این آمار خرداد ماه سال ۱۳۹۴ منتشر شد و براساس بررسی مجله فوربس، ایران پس از روسیه و آمریکا، سومین کشور جهان از نظر تعداد مهندسان است.

تمام این‌ها در حالی است که حسن روحانی در آستانه انتخابات با رونمایی طرحی به نام «کاج» مدعی اشتغال‌زایی برای جوانان و حل این معضل جدی بود. چندی پیش رییس‌جمهور در نشست هییت وزرا هم مدعی شد حتی اگر یک روز فردی بدون کار بماند ما مسئولیم!

فاطیما سلیمانی از وضعیت بیکاری برخی مهندسین روایت کرد و گفت: چندتامخاطبام تو پروفایلشون، روز مهندسو به شوهراشون تبریک گفتن. یکیشون شوهرش چاه حفر میکنه، یکیشون آجر میندازه بالا، اون یکیشونم نصاب ماهوارس!

کاربر دیگری، به خاطره تلخ از دست دادن وضعیت شغلی‌اش در وضعیت بد اقتصادی اشاره کرد و نوشت: لکن #روز_مهندس رو به من تسلیت بگید وقتی که از سرپرست کارگاهی رسیدم به کارگر موقتی فروشگاه!

پریچهر جنتی با انتقاد از سیل واردات که منجر به بیکاری مهندسین ایرانی علی‌رغم توانایی‌ها شده است، نوشت: #روز_مهندس سوالی که با فریاد باید از مسئولین پرسید اینه: «ذهنی که می‌تواند موشک نقطه زن با برد ۲ هزار کیلومتر بسازد چطور نمی‌تواند مشکل خودروی کشور را حل کند؟!» یا به عبارت صحیح‌تر، چه سودی از واردات و فشل بودن صنعت و تولید می‌برید که نمی‌گذارید ذهن جوانان کار کند؟