شاید تیروئید غدهی کوچکی باشد، اما این غدهی پروانهای شکل که در پایین گردنتان قرار گرفته، مسئولیتهای زیادی دارد. این غده، بزرگترین غدهی درون ریز در بدنتان است و دو نوع هورمون T۳ و T۴ را تولید میکند که سرعت سوخت انرژی و واکنش به هورمون استرس را کنترل میکنند. غدهی تیروئید، تنظیم کنندهی اشتها، سطح انرژی و حتی دمای بدن است.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، اگر تیروئیدتان عملکرد طبیعی داشته باشد متوجه نمیشوید، اما زمانی که اختلالی در عملکرد آن شروع شود، به سختی میتوان از نشانههای آن غافل شد. تیروئید میتواند دچار اختلالات متعددی شود، اما پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید، شایعترین اختلال است. در این مطلب به چند علامت متداول اختلال عملکرد تیروئید اشاره میکنیم.
نازک شدن پوست یا حساس شدن نسبت به لمس
تیروئید، سرعت پوست اندازی پوست را کنترل میکند. آنهایی که پرکاری تیروئید دارند، پوست سریعتر پوست اندازی میکند و معمولاً موجب نازک شدن و حساس شدن پوست میشود. اما کم کاری تیروئید، پوست اندازی را کُندتر میکند و باعث میشود احساس زبری در پوست ایجاد شود. سایر مشکلات پوستی که نتیجهی پرکاری تیروئید هستند شامل احساس رطوبت یا گرما در پوست و افزایش قرمزی در ناحیهی دستها و صورت میشود. اما در مورد کم کاری تیروئید، احساس سرما در پوست و رنگ پریدگی آن وجود دارد، همچنین التیام زخم طولانیتر شده و ته رنگی از نارنجی – زرد در پوست ایجاد میشود که علتش کاروتنمیا یا همان نارسایی تیروئید در تبدیل کاروتن به ویتامین A. است.
هم در کم کاری تیروئید ریزش مو وجود دارد و هم در پرکاری تیروئید، اما به روشهای متفاوت. ریزش موی ناشی از پرکاری تیروئید پراکندهتر بوده و به طور یکنواخت در پوست سر و بدن روی میدهد، اما ریزش موی ناشی از کم کاری تیروئید معمولاً در ناحیهی انتهای ابروها روی میدهد.
کاهش وزن زیاد یا افزایش وزن بسیار کم
تیروئید پرکار میتواند باعث شود در عرض مدت کوتاهی، وزن زیادی را از دست بدهید، حتی اگر اشتهای خوبی داشته باشید و مقدار غذایی که میخورید نیز تغییری نکرده باشد. علت این پدیده آن است که پرکاری تیروئید، سوخت و ساز را افزایش میدهد. اما کم کاری تیروئید، سوخت و ساز را کُند میکند، ولی در بیشتر افراد موجب افزایش وزن قابل توجهی نمیشود. افزایش وزن ِ. حدود ۴۵ کیلوگرم همیشه علتی فراتر از کم کاری تیروئید دارد. افزایش وزنی که در نتیجهی کم کاری تیروئید به وجود میآید چیزی در حدود دو و نیم تا سه کیلوگرم میباشد.
احساس گرما یا سرمای بسیار زیاد
دیگر میدانید که پرکاری تیروئید، سرعت سوخت و ساز طبیعی بدن را بالا میبرد و در نتیجه انرژی را سریعتر میسوزانید؛ بنابراین کسانی که دچار پرکاری تیروئید هستند ممکن است شبها خیس از عرق بیدار شوند، زیرا انرژی زیادی را با ضربان قلب تند میسوزانند. از سویی دیگر، کم کاری تیروئید میتواند باعث شود نیاز به پوشیدن لباس بیشتری پیدا کنید، زیرا سرعت سوخت و ساز بدنتان کم شده و احساس سرما میکنید.
اختلال در هیجانات و احساسات
تیروئید پرکار، تأثیر روانی بر هیجانات میگذارد. معمولاً پرکاری تیروئید موجب اضطراب، تحریک پذیری زیاد و حتی سایکوسیس میشود. کم کاری تیروئید نیز موجب احساس افسردگی و کناره گیری از اجتماع میشود. کم کاری تیروئید میتواند مشکلات ادراکی مانند فراموشی یا ضعف در مهارتهای حرکتی ایجاد کند.
افت سطح انرژی
هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید میتواند منجر به افت انرژی در بدن شود. در مورد کم کاری تیروئید، دچار کمبود انرژی برای انجام تقریباً هر کاری خواهید شد و انگار بیست و چهار ساعت شبانه روز و هفت روز هفته، خسته و بیحالید. در مورد پرکاری تیروئید نیز، سرعت متابولیسم واقعاً بالاست و باعث میشود با افت انرژیهای وحشتناکی روبرو شوید. پرکاری تیروئید، ضربان قلب را بسیار بالا میبرد، بنابراین فرد زودتر بیانرژی میشود. این پایین بودن سطح انرژی به خستگی و ناتوانی تعبیر میشوند و الگوی خواب و میل جنسی نیز از کم کاری و پرکاری تیروئید، تأثیر منفی میگیرد. در واقع اصلاً تمایلی به رابطهی جنسی ندارید، چون تنها چیزی که میخواهید خواب است.
آشفتگی گوارشی
وضعیت اجابت مزاج، یکی از چیزهایی است که خیلی از افراد دچار پرکاری تیروئید دچارش میشوند و مکرراً نیاز به دستشویی رفتن پیدا میکنند. در مورد کم کاری تیروئید نیز، یبوست روی میدهد. بدنی که سرعت سوخت و سازش کم است، به فواصل طولانی نیاز به اجابت مزاج پیدا میکند.
نامنظم شدن سیکل قاعدگی
سیستم زنانهی بدن نسبت به شاخصهای هورمونی، بسیار حساس است؛ یک تغییر کوچک میتواند همه چیز را به هم بزند و سیکل پریود نیز از این قاعده مستثنا نیست. فرقی نمیکند تیروئید شما پرکار باشد یا کم کار، در هر دو صورت، پریود شما میتواند با فواصلی کمتر یا بیشتر از حد طبیعی روی بدهد یا بسیار سنگین یا بسیار سبک باشد. اساساً وقتی پای مشکلات تیروئیدی به میان میآید، اولین سوالی که پزشک میپرسد این است که آیا سیکل قاعدگی شما جریان طبیعی دارد یا نه. اگر هرگونه بینظمی یا اتفاق غیرعادی برای قاعدگیتان روی داد حتماً باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا بینظمی در پریود، معمولاً اولین علامت مشکل هورمونی است.
ریزش مو
هم در کم کاری تیروئید ریزش مو وجود دارد و هم در پرکاری تیروئید، اما به روشهای متفاوت. ریزش موی ناشی از پرکاری تیروئید پراکندهتر بوده و به طور یکنواخت در پوست سر و بدن روی میدهد، اما ریزش موی ناشی از کم کاری تیروئید معمولاً در ناحیهی انتهای ابروها روی میدهد.
بیرونزدگی چشمها
آیا تا به حال کسانی را دیدهاید که انگار چشمهایشان به طور غیرطبیعی از حدقه بیرون زده؟ این افراد احتمالاً دچار بیماری گریوز هستند که نوعی پرکاری تیروئید بوده و میتواند باعث شود چشمها بازتر و بیرون زده به نظر برسند. تجمع یک بافت اضافی در پشت چشمها، عامل این پدیده است.