«زمانی که برخی اقشار کشور نارضایتی خود را از مشکلات اقتصادی و معشیتی به شکل اعتراض آمیز در سطح جامعه مطرح میکنند اینجاست که فقر سواد رسانهای سلبریتیها میتواند از یک معظل صرفا اجتماعی به یک تهدید امنیتی تبدیل شود»
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ طی سالهای اخیر و با گسترش شبکههای اجتماعی در فضای مجازی، یک واژه بیش از همه واژگان در میان مخاطبان سرگرم فضای مجازی شنیده شده است و آن واژه «سلبریتی» است که در فرهنگ فضای رسانهای کشور مشخصا به چهرههای سرشناسی که مخاطبان فراوانی در صفحات شخصی خود دارند، اطلاق میشود درست برعکس سایر کشورها که «سلبریتی» به افرادی گفته میشود که علاوه بر دارا بودن از یک ویژگی ممتاز و خاص از محبوبیت مناسبی در میان عامه مردم برخوردار باشند فارغ از تعدا طرفدارانشان در صفحات شخصی فضای مجازی.
سلبریتی اینجا، سلبریتی آنجا، سلبریتی همه جا
اما در کشور ما، داستان سلبریتیها بسیار متفاوت است، بطوری که اغلب این سلبریتیها یک ویژگی مشترک دارند و فرقی هم نمیکند که بازیگر سینما باشد، ورزشکار باشد، خواننده باشد، مانکن باشد، خلافکار توبه کرده باشد و...، از ویژگیهای مشترک سلبریتیهای وطنی، اظهارنظرهای مداوم و فعالیت بیش از اندازه در صفحات شخصیشان است طوری که تفاوت نمیکند، موضوع چه چیزی است یا تا چه اندازه از آن اطلاع دارند و یا مرتبط با فعالیت حرفهای شان است، انگار باید طبق یک عادت و یا نوعی از اعتیاد به فضای مجازی روزی یکی دو تا پست در زمینههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی اقتصادی، سرگرمی و علمی برای مخاطبانشان منتشر کنند فارغ از اینکه به تبعات انتشار این مطالب فکر کرده باشند.
فقر سواد رسانه ای، پاشنه آشیل «سلبریتی ها» این نقایصی که درنوع فعالیت اغلب سلبریتیهای در فضای مجازی به آن اشاره شد و بیشتر در مواقع و رویدادهای حساس کشور به چشم میآید، ضعفی است که نه تنها مختص این دسته از سلبریتیها است بکله شامل بسیاری از کاربران ایرانی فضای مجازی میشود و آن ضعف از فقر «سواد رسانه ای» نشات میگیرد، فقر فرهنگی که از سویی عدهای را مجاب میکند به صفحه شخصی «لیونل مسی» بروند به خاطر گلزنی به ایران فحاشی کنند و از سوی دیگر موجب میشود که اغلب «سلبریتی»های ما در مواقع حساس جامعه و کشور کاملا شتابزده، منفعل، احساسی و بدون منطق عمل کنند.
رونالدو و مسی کجا، سلبریتیهای وطنی کجا؟
فارغ از اینکه فلسفه وجودی صفحات شخصی برای اشخاص مطرح در کشورهای مختلف دنیا، در جریان گذاشتن مخاطبان از فعالیتهای مرتبط با شغل و کارکردشان است، درست برعکس اغلب سلبریتیهای ایران که دقیقا در صفحات شخصی خود درباره تنها چیزی که مطلبی منتشر نمیکنند، فعالیتهای مرتبط با حرفه شان و اموری است که در آن سررشته دارند، است، حال به عنوان نمونه به دو «سلبریتی» خارجی یعنی لیونل مسی و رونالدو اشاره میکنیم، دو نفری که در میان همه سلبریتیهای جهان به ترتیب با ۹۵ میلیون نفر و ۱۳۲ میلیون نفر بیشتر دنبال کننده را در اینستاگرام دارند، نگاهی گذرا به عملکرد این دو فوق ستاره دنیای فوتبال در صفحات شخصی خود به عنوان نمونهای از هزاران سلبریتی خارجی، یک نکته قابل تامل برای کاربران ایرانی دارد و آن اینکه تنها مطلب و یا عکسی که این افراد با مخاطبانشان به اشتراک میگذراند تنها مختص به موضوعی است که در آن موضوع تخصص و اطلاعات دارند و با نگاهی اجمالی به نوع فعالیت این دو فوتبالیست در اینستاگرام به دو ویژگی اصلی که مختص فعالیت اغلب سلبریتیهای دنیا در فضای مجازی است، میرسیم، نخست آنکه هر لحظه و یا هر روز در این فضا فعالیت نمیکنند و دوم آنکه تمام سعی خود را میکنند تا در حیطه فعالیت خود به انتشار مطلب دست بزنند و یا حداقل آنکه بدون اطلاعات دقیق درباره موضوعی خاص اظهار نظر نکنند، زیرا این عده از سویی با داشتن مشاورانی حرفهای از سواد رسانهای مطلوبی برخوردار هستند و از سویی دیگر بدون جوزدگی به خوبی متوجه جایگاه و موقعیت اصلی خود در میان طرفدارانشان هستند.
توضییح عکس: همانطور مشاهده میکنید رونالدو و مسی به عنوان سلبریتی های واقعی که بیشترین مخاطب را دارند ، تمامی پستهای چند ماه اخیر خود را معطوف به فوتبال، موضعی که به آن تخصص و اطلاعات دارند، کرده اند.
سلبریتیهای وطنی با چاشنی تهدید امنیتی!
شاید در نگاه اول فقر "سواد رسانه ای" که به شدت گریبانگیر اغلب مخاطبان و همچنین بسیاری از سلبریتیها را در فضای مجازی گرفته است، یک معضل اجتماعی _. فرهنگی به حساب آید که با فرهنگسازی بتوان به ترمیم این مسئله غلبه کرد، اما در زمانی که برخی اقشار کشور نارضایتی خود را از مشکلات اقتصادی و معشیتی به شکل اعتراض آمیز در سطح جامعه مطرح میکنند اینجاست که فقر سواد رسانهای سلبریتیها میتواند از یک معظل صرفا اجتماعی به یک تهدید امنیتی تبدیل شود که این سلبریتیها بدون اطلاع دقیق از ماجراها و کاملا منطبق بر احساسات بطور ناخودآگاه در پازل بدخواهان مردم بازی کنند و با انتشار مطالب هیجانی، علاوه برسخت کردن حل مشکلات با بحرانی جلوه دادن مسائل به مشکلات اقتصادی پیش روی مردم میافزایند و هزینههای اضافی را برای کشور و مردم میتراشند که به عنوان مثال میتوان به اتفاقات روز گذشته شهر خرمشهر اشاره کرد و مردم این شهر در اعتراض بهحق «مشکل آب آشامیدنی» دست به اعتراضات پراکنده خیابانی در خرمشهر زدند که در این شرایط عدهای سودجو و معلوم الحال با تیراندازی به نیروهای انتظامی موجب درگیری شدند که در نهایت موجب زحمی شدن تعدای از نیروهای انتظامی خرمشهر شد، درست چند ساعت پس از اتفاقات شب گذشته خرمشهر، خیلی از مخاطبان سلبریتیها همانند سابق در انتظار واکنش و اظهارنظر این چهرهها نسبت به یک اتفاق بودند و بسیاری در انتظار بودند که این سلبریتیها با کمی تحقیق متوجه قضایا شوند و برای یکبار هم که شده بر اساس منطق روایتی عادلانه از یک رخداد حساس جامعه داشته باشند و با انتشار مطالبی در جهت بازگو کردن حقایق، مردم معترض به وضعیت آب آشامیدنی خرمشهر را به آرامش دعوت کنند، اما این اتفاق رخ نداد و متاسفانه همانطور که پیش بینی میشد این عده از سلبریتیها در صفحات شخصی خود با وارونه جلوه دادن قضیه درگیری افرادی ناشناس با نیرویهای انتظامی خرمشهر نه تنها موجب دور شدن مردم خرمشهر از خواستههای به حق زندگی معشیتی خود میشوند بلکه به نوعی ناخواسته موجب به خطر افتادن جان و مال همطونان خود میشوند.
در پایان نگارنده این مطلب امیدوار است نه تنها سلبریتیها بلکه فعالین فضای مجازی این روزها بیش از گذشته مسئولیت مطالبی که در صفحات شخصی خود منتشر میکنند بپذیرند، زیرا اطلاعات غلط و نادرست این عده میتواند خسارات جبران ناپذیری به جان و مال مردم و کشورمان وارد کند.