به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشست خبری دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، دفتر موسیقی معاونت فرهنگی ارشاد برگزار شد.
حسین علیزاده به عنوان نماینده بخش موسیقی کلاسیک ایرانی، آذین موحد به عنوان نماینده بخش موسیقی کلاسیک غربی و حمیدرضا اردلان به عنوان نماینده موسیقی نواحی و نمایندگان هیات داوران و هومان اسعدی دبیر جشنواره، علی ثابت نیا مدیرعامل انجمن موسیقی ایران و جمعی از اهالی رسانه در این نشست حضور داشتند.
نشست رسانهای دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان به تشریح برنامههای این دوره از جشنواره و نیز مروری بر عملکرد این رویداد در دورههای گذشته اختصاص داشت. حاضران در این نشست درباره برگزاری جشنواره ملی موسیقی جوان صحبتهایی داشتند و نظرات خود را درباره این رویداد بیان کرده و همچنین آماده پاسخگویی به سوالات رسانهها بودند.
هومان اسعدی دبیر دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان گفت: در شش دورهای که این جشنواره به طور مستمر برگزار میشود، سعی کردهایم نقاط ضعف و قوت را بررسی و تغییر و تحولات لازم را ایجاد کنیم. در دو دوره قبل بخش ویژهای با عنوان حفظ ردیف دستگاهی را اضافه کردیم و در این دوره هم بخش ویژه موسیقی دستگاهی را داریم که موضوعش تکنوازی خلاقانه است. این جشنواره در بخش بینالملل هم کم سابقه است. در این جشنواره بیش از ۹۰ نفر از استادان برجسته موسیقی ایران همکاری دارند. در داوران تنوع سبکها و مکاتب را رعایت کردهایم. تلاشمان در این چند دوره این بوده که به سمت پیشرفت برویم.
وی در مورد سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر حضور زنان خواننده در جشنواره موسیقی جوان افزود: در فراخوان هیچ جا ذکر نکردیم که منعی برای شرکت خوانندگان زن وجود دارد. ما امسال در بخش آواز از استاد هنگامه اخوان بهره بردهایم. متاسفانه امسال هیچ اثری به جشنواره ارسال نشد. اما ما امکان بررسی آثار بخش آواز بانوان را داشتیم و استادان زن آماده بررسی آثار خوانندگان زن بودند. در مرحله اول داوری سیدیها به صورت کدگذاری شده برای داوران پخش شد و داوران نمیدانستند که اصلا این صدا متعلق به چه کسی و از کجاست.
اسعدی در پاسخ یکی از خبرنگاران که چرا شرکتکننده از بعضی شهرها بیشتر از شهرهای دیگر استت، گفت: پتانسیل و رونق موسیقی در برخی نقاط ایران بیشتر است. کردستان، خراسان، کرمانشاه و برخی مناطق دیگر پتانسیل موسیقایی بیشتری دارند و مسلما شرکتکننده بیشتری به این رویداد میفرستند و برخی نقاط از جنبه موسیقی محدودتر هستند و مسلما نفرات کمتری شرکت کردهاند که این امر در همه جای دنیا طبیعی است.
علی ثابت نیا مدیرعامل انجمن موسیقی سخنان خود را با ذکر آمار شرکتکنندگان و پذیرفتهشدگان امسال جشنواره آغاز کرد و گفت: تا تاریخ چهارم تیر ۱۳۹۷، ۱۶۳۳ نفر تعداد شرکتکنندگان در جشنواره بود که از این بخش ۸۳۹ نفر در بخش موسیقی دستگاهی، ۵۷۱ نفر در بخش موسیقی نواحی، ۲۲۳ نفر در بخش کلاسیک شرکت کردند. حدود ۶۰۰ نفر به مرحله نهایی راه پیدا کردند.
وی در ادامه افزود: سه بخش سنی الف، ب و ج را در این دوره از جشنواره موسیقی جوان داشتیم. اختتامیه جشنواره در ۱۸ شهریور در تالار وحدت برگزار میشود. یک اختتامیه دیگر هم دارد که اختتامیه دوم اول شهریور در تالار رودکی برگزار میشود. بودجه جشنواره مشکلی ندارد. در سالهای قبل هم مشکلی در زمینه بودجه نبوده است.
حسین علیزاده نماینده موسیقی کلاسیک ایرانی در مورد ماهیت جشنواره ملی موسیقی جوان گفت: اگر جشنواره جوان را آینده فرهنگی ایران بنگریم، عنصر مهمی در جامعه خواهد بود. پدیدهای که این همه متقاضی دارند و البته نسبت به تعدادی که در کشور موسیقی کار میکنند، تعداد شرکتکنندهها در این رویداد بسیار اندک است. و اینها نماینده تمام کسانی که موسیقی کار میکنند نیستند چراکه بسیاری برای شرکت نکردن در اینچنین رویدادهایی دلایلی برای خود دارند. من شخصا خودم در تمام طول عمرم در هیچ مسابقهای شرکت نکردهام و نخواهم کرد و در عین حال برخی از کسانی که موسیقی کار میکنند در مسابقات و جشنوارهها شرکت نمیکنند.
خالق «نینوا» در ادامه صحبتهایش افزود: وقتی واژه جوان را به کار میبریم با انرژی همراه است. همین تیتر جشنواره هم مخاطب را جذب میکند. انگیزه ما هم که در این جشنواره فعالیت میکنیم همین جوانان هستند. ما این جشنواره را به صورت یک اتفاق ملی مینگریم. قبل از اینکه به رقابت و جایزه فکر کنیم، حسِ امید برایمان ایجاد میشود. گاهی نویدهایی به وجود میآید که انسان احساس امید میکند. جشنواره جوان نمادیاست تا هیچگاه امیدمان را از دست ندهیم. آنچه در تمام دنیا اتفاق میافتد این است که فرهنگ و هنر سرمایه یک سرزمین است. حاکمان یک سرزمین به این فکر میکنند که مردم چگونه میتوانند خوشحال باشند. جشنواره جوان رویدادی است که شرکت کنندگان و والدینشان برق امیدی در چهره دارند، حتی اگر مقامی هم نیاورند. من خود بارها این نگاه همراه با امید را در چشمان شرکتکنندگان و والدینشان دیدهام که این بسیار خوشایند است.
استاد علیزاده در ادامه بحث امید در زندگی و تجلی آن در هنر گفت: امید به آینده را باید خودمان بیافرینیم وگرنه کسی این امید را به ما هدیه نمیدهد.
علیزاده در جواب سوال یکی از خبرنگاران که پرسید چرا در این جشنواره فقط یک «ردیف» یا «رپرتوار» مشخص به شرکتکنندگان داده میشود و ملزم به اجرای آن هستند گفت: کلا هر جشنوارهای که در ایران برگزار شده، تکیه متعصبانهای بر جشنواره داشته است. تکیه به یک روایت به خصوص در ردیف را درست نمیدانیم یا حتی اجرای ردیف با یک روایت مشخص را. ردیف به تنهایی به چه درد میخورد؟ اینکه من آن را حفظ کنم و آن را درس دهم خوب است. ردیف رپرتواری است که معلم آن را دم دست دارد و از راه درس دادن آن زندگیاش را میچرخاند. ما کشوری هستیم که همیشه میخواهیم به سنتهایمان تکیه کنیم.
وی در ادامه جواب به همان سوال و در مورد جایگاه «ردیف» در امروز موسیقی ایران گفت: در دهههای اخیر ردیف متوقف شده است. ردیف را در یک شب درست نکردهاند. این ردیف در طول تاریخ درست شده است. حالا میخواهند خلاقیت را از موسیقی و ردیف بگیرند. این نگاهِ بسته به ردیف در جشنواره جوان جاری نیست. سنتها مانند قانونهای دست و پا گیر شدهاند که به جوانان اجازه نمیدهند پا را فراتر از ردیف و سنتها بگذارند. امسال اندکی به سمت تغییر رفتهایم اما از نتیجه راضی نیستیم چرا که شاید شرکتکنندگان توجیه نبودند. در گذشته هیچ وقت هیچ استادی ردیف استاد دیگری را اجرا نمیکرد. درویش خان وقتی بداهه ساز میزد، خودش ردیف تولید میکرد. بعدها با تکیه بر تکرارِ مو به موی ردیف جلوی خلاقیتها گرفته شد. در دانشگاه باید مفهوم ردیف را درس دهند. ما در ادبیات این مسئله را داریم که با خواندن شعر شاعر میشوند. در آموزشگاههای ما موسیقیدان به وجود نمیآید، چراکه معلمان میگویند تنها باید همان ردیف را تکرار کرد و جایی برای خلاقیت نمیگذارند. دیدگاه ردیف در این جشنواره باید متفاوت باشد.
این نوازنده چیرهدست در مورد میزان حضور بانوان در جشنواره گفت: حضور بانوان در کلیه سازها را شاهد هستید. در سازهای کمانچه و قانون نوازندگان زن بسیار قدرتمند حضور دارند. در بخش موسیقی نواحی ممکن است حضور بانوان نوپا باشد، این به خاطر شرایطشان است و اصلا مربوط به جنسیت آنها نیست. بعضی از شرکتکنندگان در گروههای سنی الف شرکت میکنند و برنده میشوند. اما در گروههای سنی ب و ج موضوع بسیار جدی میشود و ما انتظارهای زیادی از آنها داریم. البته دلیلش این است که مثلا نوازندهای که در سن دوازده سالگی در جشنواره شرکت میکند و بعضا مقامی هم کسب میکند، بعد از چند سال در اطراف خود به معروفیتی میرسد و به اصطلاح خجالت میکشد بازهم بیاید و در سن بالاتر در جشنواره شرکت کند از این رو پیشنهاد میدهم که جشنوارهای برای دانشجویان برگزار شود تا دانشجویان بتوانند با هم سن و سالهای خودشان رقابت کنند.
آذین موحد نماینده بخش موسیقی کلاسیک غربی در مورد حضور خود در این نشست خبری گفت: همیشه سوالم این بوده که آیا گفتمان و حضور ما در این رویدادهای هنری و خبری تاثیری در بالا بردن درک مردم از موسیقی دارد یا خیر؟ من واقعا امیدوارم که با همت شما خبرنگاران این تاثیر مضاعف شود و به سمت پیشرفت برویم. ما در جایگاه خودمان سعی میکنیم که به سمت بهتر شدن برویم. ولی من لزوما این پیشروی را در خانوادهها و شرکتکنندگان نمیبینم و این یکی از نگرانیهای من است. زمانی میتوانیم بگوییم در این عرصه به موفقیت رسیدهایم که جایگاه یک جشنواره و رقابت موسیقی مانند جایگاه مثلا المپیاد ریاضی یا شیمی بشود که همه ما میدانیم که اصلا در چنین جایگاهی نیستیم و با آن جایگاه فاصلهها داریم.
موحد در ادامه افزود: جشنواره موسیقی جوان کارزار موسیقی در ایران است. موسیقی باید در جایگاه خودش یعنی امری والا و تاثیرگذار در امور فرهنگی قرار گیرد و صرفا کاری برای سرگرمی نباشد. سوال من این است که افرادی که در جشنواره شرکت میکنند، تا چقدر به این ظرافتها توجه دارند. آیا جایگاه ورود به جشنوارهای ملی را میدانند در کجاست؟ تصور من این است که این اتفاق هنوز در بخش موسیقی نیفتاده است و ما موفق نشدهایم که جایگاه موسیقی را در جامعه تبیین کنیم. امید دارم که خبرنگاران عزیز با طرح مسائل جدی، موسیقی را به جایگاه واقعیاش سوق دهند.
موحد در مورد استقبال بیشتر گروههای سنی کوچکتر در جشنواره موسیقی جوان گفت: چرا در گروه سنی الف اینقدر شرکتکننده زیاد است ولی در گروه سنی ب شرکت کنندگان کمتر و در گروه سنی ج شرکت کنندگان بسیار اندک هستند؟ بچهها در گروه سنی الف با پشتیبانی خانوادهها در جشنواره موسیقی جوان شرکت میکنند، اما در گروه سنی ب و ج این شرایط وجود ندارد. حرف من این است که نگاهم به موسیقی گذران اوقات فراغت نیست. موسیقی شما را به درک عمیقتر سوق میدهد و شما را به لایههای عمیقتری از تفکرتان رهنمون میشود.
حمیدرضا اردلان نماینده بخش موسیقی نواحی در مورد جشنواره دوازدهم گفت: یکی از ویژگیهای این جشنواره ملی بودن آن است و این مسئله را شرکتکنندگان و خانوادههایشان باور کردهاند. اگر بخشی از این جشنواره جدا شود، دیگر وجه ملی بودن را ندارد. من شنیدم که تصمیم گرفتهاند بخش نواحی را جدا کنند. این کار را نکنید! تنها با وجود موسیقی دستگاهی، موسیقی نواحی و موسیقی کلاسیک در کنار هم میشود این جشنواره را ملی نامید. جشنوارهای که دخالت مسئولان در آن کمتر است و چهرههای صاحب فن در آن هستند، موفق خواهد بود. یکی دیگر از مشکلات جشنواره ما نبود دبیرخانه دائمی است که به نظر من باید دبیرخانهای دائمی برقرار شود تا در تمام طول سال مسائل موسیقی و جشنواره و چگونگی ارتقاء موسیقی فاخر و مشکلات این حوزه به بحث و بررسی گذاشته شود.
اردلان در مورد عدم تعادل در تعداد شرکتکنندگان در رشتههای مختلف این جشنواره گفت: برخی از سازها مانند دف، خیلی شرکتکننده دارند. تار، تنبور و آواز هم خیلی شرکتکننده دارند. اما ساز شمشال که سازی باستانی است، شرکتکننده اندکی دارد. همین ساز دوزله سه سال پیش یک شرکت کننده داشت، اما امسال چهار شرکت کننده دارد. ما در جشنواره موسیقی جوان تنها به عنوان داور حضور داریم و تلاشمان این است که از نظر محتوا جشنواره را مدیریت کنیم و آنچه وارد جشنواره میشود کیفیت بالایی داشته باشد. یک نفر از درگز و باخرز زنگ زده و میگوید که رای من نادرست بوده و حق من بیشتر از این مقام بوده است که ما برای این تماس جلسه تشکیل دادیم و فیلم اجرا را بازبینی کردهایم و دیدیم که رای درست بوده و همان مقام حق آن هنرمند بوده لیکن به نظر او احترام گذاشتیم و دوباره فیلم اجرایش را بازبینی کردیم. این نشان میدهد که ما به واسطه عشقی که به هنر موسیقی داریم از هیچ کاری فروگذاری نخواهیم کرد و سعیمان اینست که جشنواره به بهترین و عادلانهترین نحو برگزار شود.
اردلان در مورد مشکلات هنر موسیقی و مهجور ماندن موسیقی نواحی و مشکلات مالی آن گفت: مشکل اصلی موسیقی از تلویزیون شروع شده است. شما الان تلویزیون را نگاه کنی تا چندین ساعت هم که تماشا کنی بجز موسیقیهای پاپ چیزی از موسیقی مقامی نمیشنوی و این کاری است که رسانه ملی در موردش به شدت کوتاهی میکند. موسیقی ما زبانمدار است و جواب آواز داریم اما جواب ساز نداریم. گروهی که از سیستان و بلوچستان به جشنواره بیاید هزینه اقامتشان حدود ۵۰ میلیون تومان است. ما این هزینه را نداریم برای پرداختن. جشنواره اگر ملی است باید ارگانهای مختلف هم کمک کنند.