در حال حاضر ضرورت ندارد که از برجام خارج شویم

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، محمدرضا باهنر، دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین و عضو پیشین هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی که کمتر در رسانه‌ها حضور دارد، در گفتگو با روزنامه رسالت، نقاط ضعف و قوت مجلس کنونی، به نحوه عملکرد دولت و دلیل ثبت نام نکردن خود را در مجلس دهم بازگو کرد. محمدرضا باهنر، رویکرد و تدبیر‌های دولت یازدهم و دوازدهم، برای پیشرفت اقتصاد کشور را مناسب دانست و گفت: دولت تدابیرش بد نیست، اما به شدت محافظه کار است و به این سادگی حرکت نمی‌کند، بعضی از اعضای دولت هم که سن بالایی دارند و توان کار ندارند، رئیس جمهور باید یک خانه تکانی در هیئت دولت انجام دهد.
در مجلس دهم ثبت نام نکردید؛ چطور متوجه شدید باید کنار بکشید؟
تا به حال چندین بار به این سوال پاسخ دادم، زمانی که من در مجلس ثبت نام نکردم فعالان سیاسی حدس و گمان‌های متفاوتی می‌زدند، یکی می‌گفت: می‌خواهد برای ریاست جمهوری آماده بشود، دیگری می‌گفت: ترسید رای نیاورد، هرکسی حدس و گمانی داشت، اما پاسخ من به مننقدین خودم این بود که اگر شما بیست و هشت سال یک راهی را رفتید و سال بیست و نهم هم حوصله کردید بعد به من بگویید چرا ثبت نام نکردم.

واقعیت این است که احساس می‌کردم دیگر انگیزه کار کردن سنگین و فعال را در مجلس ندارم، بعد از پیروزی انقلاب تقریبا متوسط دوره نمایندگی هر فرد یک و نیم دوره بوده است، یعنی اگر دوره کل نماینده‌ها را باهم تقسیم کنیم، هر نماینده یک و نیم دوره تاب آورده است، حال هفت دوره تاب آوردن صبر و حوصله زیادی می‌خواهد.
به همین دلیل بود که من ثبت نام نکردم و همان زمان هم توضیح دادم، ولی من این موضوع را محرمانه نگه داشتم، چون اگر از اطرافیان و مقامات و مسئولین سیاسی هرکس متوجه می‌شد که من دیگر قصد
ثبت نام در مجلس را ندارم باز هم اصرار کنند و تکلیف شرعی به گردنم بگذارند. برای این که این اتفاق نیفتد این موضوع را کاملا محرمانه نگه داشتم، طوری که حتی دوستان جامعه مهندسین هم نمی‌دانستند، بعد از این هم که به مجلس رفتم بسیاری از دوستان نقد کردند، آقای دکتر لاریجانی که رئیس ما بودند معترض بودند که شما برای اینکه ثبت نام نکنید باید اجازه بزرگتر‌ها را می‌گرفتید. ما هم به شوخی گفتیم برای بله گفتن به اجازه بزرگتر نیاز است.
من به این تحلیل که عده‌ای می‌گویند از ترس رای نیاوردن در مجلس ثبت نام نکردم، دو دلیل نقض دارم؛ این مورد را ما قبلا داشتیم این طور نبوده که این
رقابت‌ها بار اول باشد و بترسم که رای نیاورم، مجلس ششم هم خیلی وضع خراب بود و ما می‌دانستیم که رای نمی‌آوریم، اما ثبت نام کردیم و فعال هم بودیم.
دلیل نقض دوم؛ من اگر خودم شخصا می‌خواستم به مجلس بیایم می‌توانستم از کرمان کاندید شوم، چون نمایندگان محترم کرمان آقای دکتر زارع و دیگران خیلی به من محبت کردند، البته نمی‌دانستند که من قصد ثبت نام ندارم، اصرار داشتند که شما از کرمان کاندید شوید ما هم در ستاد شما فعالیت می‌کنیم.
هنوز هم تقریبا همه می‌دانند من اگر از کرمان ثبت نام کنم رای می‌آورم، بنابراین این دو دلیل، آن تحلیل را نقض می‌کند، این که در مجلس ثبت نام نکردم از ترس رای نیاوردن نبود، من دیگر انگیزه به مجلس رفتن را نداشتم.
فکر می‌کنید یک نقطه قوت و یک نقطه ضعف مجلس دهم چیست؟
فکر می‌کنم مجلس دهم اولین مجلسی است که یک فراکسیون اکثریت ندارد؛ یعنی سه فراکسیون دارد، این‌ها برای اینکه فراکسیون اکثریت بشوند باید دوتای آن‌ها با هم ائتلاف کنند، تا قبل از این همیشه مجلس از لحاظ سیاسی یک فراکسیون اکثریت داشت و یک اقلیت، فراکسیون‌های صنفی و امثالهم زیاد هستند، اما فراکسیون سیاسی شاید از مجلس اول تا نهم همه یا اکثریت یا اقلیت بودند.
اما مجلس دهم فراکسیون اکثریت ندارد، به همین دلیل کار کردن در این مجلس سخت است، رئیس مجلس هم برای کار کردن گرفتار است. بعضی از اتفاقات را هم می‌بینیم که تقریبا غیر مترقبه است، به طور مثال در اسفند ماه مجلس سه وزیر را استیضاح کرد به استیضاح هیچ کدام هم رای ندادند و هر سه دوباره ابقا شدند.
این برای مجلس خوب نیست، این استیضاح‌های بی نتیجه یعنی چه؟ اگر استیضاح می‌کنید به آن رای بدهید، اگر هم رای نمی‌دهید
استیضاح نکنید.
افکار عمومی ممکن است با این عملکرد، مجلس دهم را سبک بشمرند، من سبک نمی‌شمرم بلکه معتقدم ساختار مجلس دهم طوری است که این کار‌ها و هماهنگی‌ها را نمی‌توانند انجام دهند.
یعنی شما این را نقطه قوت ارزیابی می‌کنید؟
با وجود این سه فراکسیونی، مدیریت مجلس کار بسیار سختی است، هم مدیریتی که آقای لاریجانی می‌کند و هم کار‌هایی که فراکسیون‌ها انجام می‌دهند، در هر صورت باید تلاش کنند که فراکسیون‌ها تعامل قوی‌تر داشته باشند.
به نظر شما مجلس توانایی کنترل عملکرد دولت را دارد؟
طبق مضامینی که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند؛ مجلس وظیفه اش
ترسیم نقشه راه است و دولت باید در این نقشه حرکت کند، این مسئله یک، اما دارد، این که نقشه راهی که مجلس تعیین می‌کند دولت باید توانایی حرکت در این مسیر را داشته باشد.‌
نمی‌شود بدون اینکه ابزار لازم را در اختیار دولت باشد، توقع حرکت در آن مسیر را داشته باشیم، یعنی دست دولت را ببندیم و به پاهایش وزنه‌های سنگین وصل کنیم و توقع دویدن داشته باشیم.
اینکه مجلس توان عملکرد دولت را داشته باشد بستگی به طراحی نقشه برای دولت توسط مجلس دارد.
به طور مثال ما الان حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام در تمام کشور داریم، این پروژه‌ها از زمان احمدی نژاد و قبل از ایشان کلنگ خورده است و همینطور تا به امروز نیمه تمام مانده است، نماینده جدیدی که به مجلس می‌آید قبل اینکه انتخاب بشود تا زمانی که به مجلس راه پیدا می‌کند به مردم وعده اتمام این پروژه‌ها را می‌دهد و قول می‌دهد که، چون منطقه ما مظلوم و محروم است من یکسری پروژه جدید هم شروع می‌کنم.
ایشان رای می‌آورد و وارد مجلس می‌شود، چندین ماه هم در مجلس به همه چیز اعتراض می‌کند و بسیار هم فعال است، به تمام وزرا معترض است که چرا این پروژه‌ها تمام نمی‌شود تا اینکه می‌گویند برای اتمام این پروژه‌ها ۴۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه لازم است، لذا دولت نمی‌تواند ۴۰۰ هزار میلیارد تومان را در یک سال تامین کند و این توقع بی جایی است.
بسیاری از این پروژه‌ها باید واگذار شوند، حتی به عقیده من یکسری از این‌ها را می‌شود رایگان به بخش خصوصی واگذار کنند، به طور مثال پروژه نیمه تمام بیمارستانی که الان ۵ سال از کلنگ زدن آن می‌گذرد و تازه ۳۰ درصد آن پیش رفته، تکمیل شدنش ۱۵ سال زمان می‌برد، اما اگر به بخش خصوصی واگذار شود، یک یا دوسال آماده خواهد شد، که این کار به نفع اقتصاد ملی است.
اما به اینجا که می‌رسد نماینده رضایت نمی‌دهد و می‌گوید که نباید به بخش خصوصی واگذار شود، چرا بخش خصوصی فقط سود کند.
بنابراین اینکه می‌گویند مجلس باید دولت را وادار به انجام کار‌هایی کند که می‌گوید، کار‌هایی که مجلس می‌گوید اول باید ممکن و عملیاتی باشد اگر تصمیمات مجلس عملیاتی بود و دولت به آن عمل نکند آن وقت می‌شود اعتراض کنند که ما بودجه، ابزار، نقشه و اجازه‌های لازم را به دولت دادیم حال چرا این کار را نکرد.
اما خیلی وقت‌ها مجلس از دولت کار‌هایی می‌خواهد که در توان دولت نیست و نمی‌تواند انجام دهد.
شما فکر می‌کنید تا کنون مجلس چه ابزاری را در اختیار دولت قرار داده که دولت در آن زمینه موفق نبوده است؟
مجلس می‌خواهد عملیات‌های عمرانی کشور زودتر به پایان برسد، اما دولت بودجه ندارد.
رای دادن به انجام کاری، هنر نیست، مهم این است که امکانات فراهم شود، موانع مفقود و مقتضی هم موجود باشد.
به نظر شما رویکرد دولت برای پیشرفت اقتصاد کشور تا کنون مناسب بوده؟
دولت تدابیرش بد نیست، البته بگذریم از این دو سه ماه اخیر که در جریان بحران و مشکلات بعضی از تدابیرش قابل نقد است، علتش هم این است که مسئولینی که در دولت هستند مدیر زمان بحران نیستند، حتی خود مسئولین هم در جلسات خصوصی خودشان می‌گویند که ما مدیر زمان بحران نیستیم، مدیر زمان عادی هستیم.
از این که بگذریم تدابیر دولت نسبتا بد نبوده است، ولی ما برای دولت به دو یا سه مشخصه باهم نیاز داریم، باید مدبر باشد و شجاعت تصمیم گیری داشته باشد و هم توان قدرت و اجرا داشته باشد، به طور مثال دولت نهم و دهم توان اجرا داشت، پر تحرک بود، اما خرد جمعی را قبول نداشت، بسیاری از کار‌ها را با تدبیر برویم جلو یا خوب در می‌آید یا بد، ببینیم چه می‌شود؛ انجام می‌داد.
هزینه‌ها انجام می‌شد، از منابع انسانی و مالی ما صرف می‌شد، اما به نتیجه مطلوب هم نمی‌رسید.
دولت یازدهم و دوازدهم تدبیرش خوب است، اما به شدت محافظه کار
است و به این سادگی حرکت نمی‌کند، بعضی از اعضای دولت هم که سن بالایی دارند و توان کار ندارند، بنابراین در بحران‌های اخیر من معتقدم که باید دولت را حمایت کرد.
رئیس جمهور هم باید یک خانه تکانی در هیئت دولت انجام دهد، آن‌هایی که واقعا توان جسمی و فکری ندارند را بازنشسته کند، چون بعضی هستند واقعا مدبرند، اما از نظر سن و سال نمی‌توانند در روز ۱۵ یا ۲۰ ساعت کار کنند.
با توجه به خروج آمریکا از برجام، شما برجام اروپایی را چگونه می‌بینید؟
ما در حال حاضر یک جنگ اقتصادی تمام عیار با ۵+۱ و در اصل با آمریکا داریم، در این جنگ اقتصادی، عملا جنگ نظامی از وزارت دفاع آمریکا به وزارت خزانه داری این کشور سپرده شده است.
ما بعد از خروج آمریکا از برجام باید با اروپا در مورد برجام مذاکره و صحبت کنیم و به یکسری منافع متقابل برسیم، اگر اروپا هم از این توافق خارج شد آخرین راه حل و درمان این است که ما هم از آن خارج شویم.
اما خروج ما از برجام به معنای امروز در دنیا یعنی اعلان جنگ، یعنی ما می‌خواهیم برنامه هسته‌ای خودمان را تقویت کنیم، چرا که آمریکا برداشتش از تقویت هسته‌ای ما، نظامی است، هرچقدر هم ما بگوییم که صلح آمیز است، می‌گویند صلح آمیز به اندازه کافی دارید.

درست هم می‌گویند ما الان برای مناقع صلح آمیز هم اورانیوم ۳ درصدی داریم و هم می‌توانیم ۱۰ درصدی تولید کنیم.
با وجود این که برخی از شرکت‌های اروپایی از ایران خارج شدند یا قصد خروج دارند، آیا اروپا به برجام پایبند
می‌ماند؟
رئیس جمهور فرانسه می‌گوید من موافق نبودم که آمریکا از برجام خارج شود، اما در حال حاضر با این وضعیت هم می‌خواهیم که برجام ادامه پیدا کند، اما من مدیرعامل شرکت توتال نیستم، توتال باید منافع شخصی و شرکتی خودش را در نظر بگیرد.
یا همین چند روز اخیر رنو اعلام کرد که می‌خواهم شرکت خود را در ایران تعطیل کنم و در آفریقا سرمایه گذاری کنم، ما نمی‌توانیم پیش بینی کنیم که رفتار اروپایی‌ها چگونه خواهد بود باید صبر کنیم تا سیاست هایشان را ببینیم.

به نظر شما بعد از تحریم نفت ایران، وضعیت چگونه خواهد شد؟
بعد از تحریم‌های اقتصادی و رفتن شرکت‌های اروپایی از ایران، آمریکا طرح تحریم نفت ایران را کلید زد که ما هم گفتیم اگر ایران نتواند نفت بفروشد کل منطقه هم نمی‌تواند نفت بفروشد. چرا که قرار سازمان اوپک بر این بود که از نفت به عنوان یک حربه سیاسی استفاده نکند.
ما این توان را داریم که اگر نفت ما تحریم شود و به فروش نرسد، فروش نفت کل منطقه را هم متوقف کنیم، طبیعتا غوغایی هم در دنیا اتفاق می‌افتد، اگر یک جنگ جدی در تنگه هرمز رخ دهد خریداران نفت باید منتظر نفت هر بشکه ۲۰۰/۳۰۰ دلاری باشند.
بنابراین ما از اهرم‌هایی استفاده خواهیم کرد تا آن‌ها از نفت به عنوان یک حربه سیاسی سوء استفاده نکنند، اروپا باید این تضمین را به ما بدهد که در فروش نفت خللی ایجاد نمی‌شود و پول نفتی که می‌گیریم در اختیار خودمان است و می‌توانیم هر کالایی که نیاز داشتیم بخریم، البته ما کالای تحریمی نمی‌توانیم بخریم و اصلا قصد خرید چنین کالا‌هایی را هم نداریم.
اما اگر ما در دارو و کالا‌های اساسی خود با مانع روبه رو شویم آن زمان ما حتما تلافی می‌کنیم، بنابراین این مذاکره بهتر است به نتایج خوبی برسد، اروپایی‌ها باید موقعیت را بسنجند که منافع و مضراتشان در حمایت از برجام چیست و من امیدوارم که همه تلاش خودشان را بکنند که بی عقلی ترامپ برای عدم حضورش در برجام را جبران کنند.
از آن جایی که اقتصاد و سیاست اروپا به شدت به آمریکا وابسته است، فکر می‌کنید چه تضمینی وجود دارد که اروپا هم مثل آمریکا زیر توافق نزند؟
در حال حاضر نیاز نیست ما کار جددی برای حفظ برجام انجام دهیم، یکسری تعهدات را در برجام قبول کردیم، اگر چندین ماه هم طول بکشد ما چیزی از دست نمی‌دهیم، اگر تا ۶ ماه دیگر مشخص شد که اروپا هم پایبند نیست، ما هم می‌توانیم از برجام خارج شویم.
اروپا و آمریکا به دنبال کاهش قدرت نفوذ ایران در منطقه هستند و می‌خواهند برجام موشکی را به ایران تحمیل کنند؛ شما چطور فکر می‌کنید؟
ما هیچ مذاکره‌ای در این موارد با اروپا و آمریکا نخواهیم داشت، مذاکره‌ای که می‌کنیم فقط در مورد برجام است، قدرت موشکی و دفاعی ما هیچ وقت مورد مذاکره قرار نخواهد گرفت، هر زمانی که اروپا بخواهد از برجام خارج شود چه ۶ ماه چه دو سال دیگر، ما هم از این توافق خارج خواهیم شد.

در حال حاضر ضرورت ندارد که از برجام خارج شویم، اما اگر کار به جایی برسد که نتوانیم از منافع برجام استفاده کنیم ما هم خارج می‌شویم. اروپا باید بفهمد که اگر منافع برجام برای ما تامین نشود، دیگر به این توافق پایبند نخواهیم ماند.