آشنایی با مصائب دریانوردی از زبان یک دانشجو/ وقتی دریا خانه دومت می‌شود

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فصل انتخاب رشته دانشگاه که می‌شود کمتر کسی سراغ رشته دریایی می‌رود؛ چرا که کاپیتان یا افسر کشتی بودن، علاقمندان خاص خود را دارد و البته شنیدن درد و دل‌های دریانوردان موید آن است که هر کسی از عهده مشقت‌های این شغل بر نمی‌آید.

 

 

او می افزاید: شغل دریا نوردی سختی های  خود را دارد کسی که این رشته را انتخاب می کند، باید بداند دیر زندگی یک فرد معمولی ندارد چون چند ماه روی آب به دور از خانواده خود هستی دانشجویانی را داشته ایم که به خاطر این سختی ها از این رشته انصراف دادند.

 

صادقی در ادامه می افزاید: یکی از لذت های این شغل سفر به کشورهای مختلف و آشنایی با فرهنگ های گونا گون است و باعث بدست آوردن تجربه می شود؛ البته امکان دارد  حوادث ناگواری هم رخ دهد.

 

او می افزاید: با وجودی که میدانستم این رشته سختی‌های خاص خود را دارد؛ آن را انتخاب کردم این رشته  که فقط علاقه می‌خواهد و در میان شغل‌هایی که در دنیا وجود دارد شاید تنها شغلی است که فقط یک مشکل دارد و یک عالم خوبی! البته این مشکل خیلی بزرگ است، چون دور از خانواده ای.

 

 

عبدالمجید مصلح، رئیس دانشگاه خلیج فارس در رابطه استفاده از ظرفیت های دریایی می‌گوید: دریا پتانسیل وسیعی است منابع برای توسعه هر کشوری در خود جای داده است.

عبدالمجید مصلح می‌افزاید: کشور‌هایی که دسترسی به دریا دارند، توانسته اند آن را به عنوان محور توسعه کشور خود انتخاب کنند.

رئیس دانشگاه خلیج فارس می‌گوید: در ایران متاسفانه روند گرایش به مرکز وجود دارد و سواحل کمتر مورد توجه قرار می گیرد و این موضوع باعث شده است از ظرفیت‌های دریایی غافل بمانیم.

او در ادامه می‌افزاید: یکی از مواردی که می‌تواند استفاده از ظرفیت‌های دریایی را برای کشور فراهم کند، توسعه علم و فناوری آموزش عالی مرتبط دریایی است.

مصلح می‌افزاید: در استان بوشهر ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی داریم. بزرگ‌ترین ظرفیتی که ما به آن دسترسی داریم؛ ذخیره دریایی در مهندسی دریا، کشتی سازی، سازه‌های دریا و حمل نقل دریایی پایه کار آفرینی دانش آموختگان می‌شود.

 

کشور ایران به خاطر موقعیت جغرافیایی که دارد و وجود دریای خزر در شمال کشور و دریای خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، فرصتی را برای تاسیس دانشگاه های علوم و فنون دریایی به وجود آورده است.

 

به طور مثال اگر شخصی در شمال کشور زندگی می کند و علاقه مند به ادامه تحصیل در دانشگاه های علوم و فنون دریایی است می تواند در دانشگاه علوم و فنون مازندران، دانشکده علوم دریایی محمود آباد و دانشگاه علوم دریایی امام خمینی  مشغول به تحصیل شود. 

 

در جنوب کشور هم  دانشگاه های دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک، دانشکده علوم و فنون دریایی خلج فارس و دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهرچندین سال است که تاسیس شده و داوطلبین رشته های دریای نگرانی برای ادامه تحصیل در این رشته را ندارند و با قبول شدن در کنکور به راحتی می توانند در این دانشگاه  ها تحصیل کنند.

 

ناگفته نماند که پایتخت ایران هم از وجود دانشگاه های علوم دریایی بی بهره نیست و البته دانشجویانی هستند که در دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه علوم دریایی واحد تهران شمال مشغول به تحصیل هستند.

 

رشته علوم و فنون دریایی چیست؟
 رشته علوم و فنون دریایی رشته‌ای است که داوطلبان هر سه گروه ریاضی، گروه تجربی و گروه انسانی‌ می‌توانند به آن راه پیدا کنند. این رشته از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا بیشتر سطح زمین را آب‌ها پوشانده اند و به همین دلیل نیاز به متخصصان این رشته نیز امری ضروری می‌باشد. 

 

عرشه  ناوبری و فرماندهی کشتی: هدف از ارائه این رشته تربیت افرادی است که بتوانند به هدایت یگان‌های شناور بازرگانی و یا نظامی بپردازد و با ناوبری، ملوانی، هوا شناسی، غواصی، عملیات دریایی و… آشنایی پیدا کنند.

مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی: در این گرایش هدف تربیت فارغ التحصیلانی است که بتوانند به هدایت صحیح و نگهداری و تعمیرات دستگاه‌های الکترونیکی بپردازند.

تفنگدار دریایی: دانشجویان این گرایش باید برای خدمت در تیپ‌های تفنگداری مورد آموزش قرار بگیرند.

مهندسی دریایی: در این گرایش دانشجویان در می‌یابند که چگونه عواملی که شناوری یک ناو را تهدید می‌کند بشناسند و از آن جلوگیری کنند.

مدیریت و کمیسر دریایی: تهیه قطعات یدکی کشتی یا لوازم الکترونیکی و مکانیکی موجود در کشتی، سوخت کشتی و مواد غذایی برای کارکنان نیروی دریایی، تقسیم‌بندی و جا به جایی پرسنل نیروی دریایی، پیش‌بینی و ارائه طرح‌های آموزش ضمن خدمت کارکنان نیروی دریایی و استخدام نیروی انسانی جدید بر عهده افسران کمیسر دریایی است.  فارغ‌التحصیلان این رشته باید درباره تخصص‌های مختلف نیروی دریایی اطلاعات نسبتاً خوبی داشته باشند تا بتوانند جا به جایی پرسنل نیروی دریایی را به درستی انجام دهند و در تهیه قطعات یدکی دستگاه‌های مختلف دچار مشکل نشوند.

با توجه موقعیت استراتژیک ایران در چند شهر دانشگاه‌های علوم و فنون دریایی تاسیس شده است که در ادامه به معرفی این دانشگاه‌ها می‌پردازیم.

 

دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر 
دانشکده مهندسی دریا یکی از دانشکده‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که در سال ۱۳۶۶ با هدف پر کردن شکاف بین حجم کلان سرمایه گذاری‌ها در بخش مهندسی دریا و تربیت نیروی انسانی متخصص آن با پذیرش ۴۴ دانشجو در رشته مهندسی کشتی سازی تاسیس گردید و هم اینک بصورت یک مجموعه دو یاخته‌ای مکمل، امکان بهره برداری همزمان از زیر ساخت‌های آموزشی دانشگاه در تهران برای دروس عمومی، اصلی و پایه و همچنین امکانات همجواری با دریا و صنایع دریایی در بندر عباس برای دروس تخصصی رشته‌های خود را دارد.

در حال حاضر این دانشکده به عنوان نخستین دانشکده مهندسی دریا با نزدیک به ۴۰۰ نفر دانشجوی فعال در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا متکفل امر آموزش و تامین نیروی انسانی متحصص در همه گرایش‌های آموزشی شناخته شده و مورد نیاز در بخش مهندسی دریا می‌باشد در طول سال‌های اخیر این دانشکده نزدیک به ۱۰۰۰ دانش آموخته ممتاز را به جامعه علمی و حرفه‌ای کشور تقدیم کرده است. ساختمان جدید دانشکده با زیر بنایی حدود ۵۰۰۰ متر مربع در زمینی به مساحت ۸/۷ هکتار در مجاورت دریا به عنوان فاز اول مجموعه ساختمان‌های دانشکده ساخته شده است.

 

دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر:
دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر از بین موسسات و مراکز آموزش عالی کشور به جهت تخصصی بودن گرایش‌های تحصیلی آن در کل منطقه از جایگاهی ویژه برخوردار است.

 

این دانشگاه برای اولین بار در سال ۱۳۵۵ در منطقه‌ای همجوار با بندر خرمشهر و بنام دانشکده علوم دریایی (تاسیس و مشغول فعالیت‌های پژوهشی) شد. این دانشکده پس از جنگ تحمیلی و از سال ۱۳۷۰ با پذیرش بیش از ۱۰ نفر دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد در دو رشته فیزیک دریا و بیولوژی ماهیان دریا و بعنوان دانشکده‌ای از  دانشگاه شهید چمران اهواز رسما فعالیت آموزشی، علمی – پژوهشی خود را آغاز کرد.

 

پس از فعالیت‌ها و تلاش‌های شبانه روزی و با خواست وزارت و هیأت دولت دانشگاه در سال ۱۳۸۲ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از دانشگاه شهید چمران اهواز منفک و به عنوان دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر مستقل شد.

این دانشگاه با داشتن موقعیت منحصر به فرد و امتیازاتی بی نظیر از قبیل: دستیابی آسان به آب‌های آزاد (خلیج فارس) و رودخانه‌های اروند، بهمنشیر و کارون، مجاورت جغرافیایی با تالاب‌های بین المللی شادگان و هور هویزه، وجود راه آهن سراسری در خرمشهر و فرودگاه بین المللی آبادان، واقع شدن در منطقه آزاد تجاری صنعتی اروند خوزستان، همچنین با داشتن کادری مجرب و توانا زمینه را برای ایجاد رشته‌های وابسته به علوم و فنون دریائی فراهم می‌آورد.  

 

 

 دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار:
در سال ۱۳۵۷ با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و استقرار انقلاب فرهنگی کلیه مدرسین غیر ایرانی، دانشگاه را ترک گفتند و همهٔ امور آموزشی، پژوهشی و اجرایی به استادان ایرانی واگذار شد.

 

به عبارت دیگر همهٔ دروسی که پیشتر توسط استادان خارجی تدریس می‌شد اینک توسط استادان ایرانی به ویژه دانش‌آموختگان ممتاز این دانشگاه که مدارک خود را با استفاده از بورس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا همین دانشگاه در دانشگاه‌های طراز اول خارج از کشور گرفته‌اند ارائه، تدریس و مدیریت می‌شود.

 

این دانشگاه در سال ۱۳۸۱ از دانشگاه سیستان و بلوچستان منفک شد و به عنوان یک مرکز آموزش عالی دریانوردی و علوم دریایی مستقل کار خود را تا سال ۱۳۸۴ ادامه داد و از تیر ۱۳۸۴ از مرکز آموزش عالی به دانشگاه ارتقا یافت و رشته‌های جدید مهندسی کشتی‌سازی،  مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی و مهندسی شیلات،  مهندسی عمران، مدیریت و بازرگانی دریایی و اقتصاد بازرگانی نیز به رشته‌های پیشین افزوده شد.

این دانشگاه برای تربیت دانشجویان برخی از رشته‌های تحصیلی که جنبه بین‌المللی دارند، بر اساس کنوانسیون STCW و مقررات IMO تابعه سازمان ملل متحد ملزم به ارائه دروس تخصصی و الزامی به زبان انگلیسی و بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی است. با استقرار مدیریت سیستم کیفیت در این دانشگاه، کیفیت و کمیت محتوای دروس برخی از دوره‌ها، توانمندی مدرسین، امکانات آموزشی، پژوهشی، برگزاری دوره‌های تخصصی، امتحانات و امکانات رفاهی این دانشگاه توسط بازرسانی از سوی سازمان‌های DNV , TÜV NORD و سازمان بنادر و دریانوردی ایران بصورت ادواری و تصادفی ممیزی می‌گردد تا با استاندارد‌های جهانی تطبیق نماید.

در حال حاضر این دانشگاه با حدود ۳۰ رشته گرایش در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و بصورت روزانه تمام وقت، شبانه و دوره پردیس دانشگاه یکی از مطرح‌ترین دانشگاه‌های علمی و تحقیقاتی در زمینه‌های علوم و فنون دریایی در منطقه است. این دانشگاه تا پایان سال ۱۳۹۳ تنها در رشته مهندسی دریا - دریانوردی حدود چهار هزار نفر نیروی متخصص دریانورد در گرایش‌های فرماندهی عرشه و موتورخانه کشتی‌های تجاری تربیت و فارغ‌التحصیل کرده است.

 

 

 

دانشگاه علوم و فنون مازندران:
در راستای برنامه توسعه نظام آموزش عالی کشور، دانشگاه علوم و فنون مازندران به عنوان اولین دانشگاه غیرانتفاعی-غیردولتی  با مجوز رسمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۷۱ در شهرستان بابل شروع به کار کرده است.  

سطح فعالیت این دانشگاه در زمینه تربیت نیرو‌های متخصص و متعهد در سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری  می‌باشد و این دانشگاه توانسته است با ارتباطات فعال خارج از کشور گام‌هاى ارزشمندی را بردارد.   

شایان ذکر است، این دانشگاه در حال حاضر با سه دانشگاه معتبر جهانى به نام IIT کانپور هندوستان، IIT مدرس هندوستان و دانشگاه هان یانگ کره جنوبی همکاری علمى در سطح بالایى  دارد.

 

 دانشکده علوم دریایی محمود آباد:
از اولین مراکز آموزشی علوم دریایی است که در سال ۱۳۶۴ در شهرستان محمودآباد استان مازندران شروع به فعالیت کرده‌است. این مرکز که یکی از دانشکده‌های دانشگاه صنعت نفت است به تربیت نیروی متخصص دریانورد جهت کار بر روی شناور‌های اقیانوس‌پیما می‌پردازد.

 

دانشجویان این مرکز معمولاً پس از فارغ‌التحصیلی به استخدام شرکت‌های کشتیرانی ایران از جمله شرکت ملی نفت‌کش ایران وکشتیرانی جمهوری اسلامی ایران درمی‌آیند.

 

دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک:
تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دریائی خارک، به دوران ۸ سال دفاع مقدس برمی گردد، آن زمان که ناوگان نفتی و تجاری ایران برای ورود به محدوده خلیج فارس، در معرض حملات هوائی دشمن قرار می‌گرفتند و از آنجا که اکثر نیروی انسانی مستقر در ناوگان نفتی و تجاری کشور از بیگانگان بودند، آنان حاضر نبودند که خود را به خطر انداخته، وارد حوزه خلیج فارس شوند، به همین خاطر، مسئولان منطقه در آن زمان تصمیم گرفتند، برای حل این مشکل، دانشگاهی تأسیس کنند که نیرو‌های متعهد و متخصص مورد نیاز دریائی کشور را در خود ایران تربیت کنند.

در همین راستا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک با پیشنهاد مسئولان وقت، با هدف تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد، جهت جایگزین نیرو‌های بیگانه مشغول در ناوگان نفتی و تجاری کشور و با موفقیت ریاست دانشگاه آزاد اسلامی در ۳ ابان سال ۱۳۶۷ تأسیس شد. در سال ۱۳۶۸ اولین گروه دانشجوی، در رشته مهندسی دریانوردی پذیرفته شدند.

این دانشگاه تاکنون در رشته دریانوردی بیش از ۱۰ دوره فارغ التحصیل داشته که که اکثر آنان بورسیه شرکت ملی نفتکش ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی، کشتیرانی ایران و هند و مؤسسه بین المللی آفرین قشم بوده و اکنون در آن شرکت‌ها در رده‌های مختلف مشغول به کار هستند. در واقع این تعداد از فارغ التحصیلان جایگزین نیرو‌های بیگانه‌ای شده اند که در گذشته با حقوق دلاری بسیار زیادی، بر روی ناوگان دریائی کشور مشغول به کار بوده اند؛ بنابراین با این جایگزینی، سالیانه از خروج مبلغ زیادی ارز از کشور جلوگیری می‌شود.

در جزیره خارک، تنها مؤسسه آموزش عالی، همین دانشگاه آزاد اسلامی است. خوشبختانه با فعالیت‌های ارزشمندی که این دانشگاه در این مدت داشته، وجهه دانشگاه در میان همه مردم و مسئولان منطقه بسیار مثبت ارزیابی می‌شود و به همین خاطر این دانشگاه از جانب مردم و مسئولان و همچنین شرکت‌های نفتی مستقر در خارک از حمایت‌های خوبی برخوردار است.

 

دانشگاه علوم دریایی امام خمینی:
دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره)، در سال ۱۳۵۹ تحت عنوان مرکز آموزش عالی علوم دریایی تأسیس و در سال ۱۳۶۰ با جذب اولین دوره دانشجویی رسماً فعالیت خود را آغاز کرد.

تأسیس این دانشگاه از ثمرات مسلم پیروزی مردم مسلمان ایران، در استقرار نظام جمهوری اسلامی، به رهبری قائد عظیم‌الشأن امام خمینی (ره) می‌باشد.

در حال حاضر، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره)، دارای شش دانشکده؛ عرشه، مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی، مدیریت و کمیسر دریایی، علوم پایه و تفنگدار دریایی، اقدام به رفع نیاز‌های آموزش عالی نیروی دریایی و برخی از سازمان‌های دریایی کشور، در سطح کارشناسی می‌کند. همچنین این دانشگاه دارای نظام تضمین کیفیت مبتنی بر استاندارد‌های ISO ۹۰۰۱:۲۰۰۸‌ می‌باشد.

 

امید است با تأیید پروردگار متعال، توجهات حضرت بقیه‌ا... الاعظم و رهبری حکیمانه رهبر معظم انقلاب، این دانشگاه بتواند گام‌های مؤثری را در راستای آرمان‌های مقدس جمهوری اسلامی ایران بردارد و پشتوانه‌ای محکم برای خوداتکایی کشور باشد. 

 دانشگاه علوم دریایی واحد تهران شمال:
دانشکدۀ علوم و فنون دریایی در سال ۱۳۶۹ با پیشنهاد و کوشش محمدرضا بنازاده ماهانی و حمایت نوریان ریاست وقت سازمان هواشناسی کشور و همکاری سازمان شیلات، در مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی واقع در اقدسیه تأسیس شد.

اولین ورودی‌های این دانشکده در رشته‌های فیزیک دریا، هواشناسی، شیلات، بیولوژی دریا، شیمی دریا و آلودگی دریا در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل شدند.

 در حال حاضر این دانشکده در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری پذیرای دانشجویان می­باشد. دانشکده علوم و فنون دریایی به عنوان مرکز پایلوت شیلات و علوم و فنون دریایی کشور شناخته شده است و بسیاری از مسئولین و متخصصان کشور در این حوزه دانش آموخته این دانشکده هستند.

 این دانشکده از سال ۱۳۹۳ با توسعه رشته‌ها و مقاطع تحصیلات تکمیلی در رشته صنایع غذایی و جغرافیا و برنامه ریزی شهری با گرایش‌های مختلف پذیرای دانشجویان مقطع دکتری در این رشته‌ها می­باشد. این دانشکده دارای ۷ آزمایشگاه مجهز و دو سایت کامپیوتر و اینترنت است.

 

دانشکده علوم و فنون دریایی خلج فارس
تاسیس دانشکده علوم و فنون دریایی در دانشگاه خلیج فارس در سال ۱۳۸۴ در هیات دولت و درسال ۱۳۸۵ در دفتر گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد موافقت قرار گرفت. مجوز ساخت دانشکده در سال ۱۳۸۹ هیات دولت اخذ شده است که پس از واگذاری زمین مناسب، ساخت آن بزودی آغاز خواهد شد.

با توجه به نقش محوری دریا در توسعه استان بوشهر و با هدف تربیت دانشجو در زمینه‌های مرتبط با دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی در مهرماه ۱۳۹۰ با پذیرش اولین دوره دانشجویان کارشناسی ارشد زیست فناوری دریا، رسما فعالیت علمی خود را آغاز کرد است.

در حال حاضر دانشکده علوم و فنون دریایی در بخشی از دانشکده علوم پایه مستقر است و دانشجویان از امکانات آموزشی و آزمایشگاهی موجود در پژوهشکده خلیج فارس و دانشکده علوم پایه استفاده می‌کنند.

با تصویب شورا و هیات امنای دانشگاه با ایجاد دانشکده و ۱۰ رشته جدید کارشناسی ارشد دریایی در دانشکده موافقت شد. دانشکده علوم وفنون دریایی یک دانشکده بین رشته‌ای است.

ایجاد و توسعه دانشکده با همکاری سایر دانشکده‌ها و مرکز مطالعات دانشگاه وهمچنین تفاهم نامه‌های با مراکز تخصصی دریایی نظیر موسسه ملی اقیانوس شناسی، سازمان محیط زیست، شیلات، و سازمان بنادر و دریانوردی و ... هماهنگ شده است.

مجوزرشته کارشناسی ارشد معماری کشتی در سال ۱۳۹۰ اخذ و ۵ دانشجوی اولین ورودی در مهر ۱۳۹۱ مشغول به تحصیل گردیدند.

با موافقت هیات امنای دانشگاه و پس از تصویب و ابلاغ تشکیلات دانشکده کلیه رشته‌های دریایی موجود در دانشگاه در این دانشکده تجمیع سازمانی خواهند شد.