دبیر شبکه ملی جامعه و دانشگاه استان یزد گفت: بیشتر مدیران شهری از دانشآموختگان رشتههای فنی هستند و این مسئله موجب تقویت نگاه عمرانی به شهر شده است.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد و در راستای تقویت فرهنگهای محلی نشست فرهنگ در بستر محلی یزد با حضور اعضای هیات علمی، محققان و دانشجویان برگزار شد.
عباس عسکری ندوشن، رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد، ضمن خیرمقدم و خوشامدگویی به میهمانان و شرکت کنندگان، توضیحاتی را در مورد اهداف و برنامه برگزاری این نشست در دانشکده علوم اجتماعی ارائه کرد.
مهدی حسینزاده یزدی، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم حضور در دانشگاه یزد و این نشست را مایه افتخار و خرسندی دانست و با اشاره به نشست سال گذشته در این دانشکده این نشست را نشستی متمایز و نو دانست.
وی با اشاره به موضوع این نشست، تکثر فرهنگی در ایران را به مثابه یک رنگینکمان تعبیر کرد که با هم در تضاد و تعارض نیستند و مایه انسجام اجتماعی در طول تاریخ بودهاند.
این عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم هدف از برگزاری این نشست را تمرکز زدایی فرهنگی دانست و گفت: تقویت فرهنگهای بومی و انعکاس هنجارها، معیارها، اخلاق و رسوم فرهنگی میتواند مرکز را در تصمیمگیری بهتر نسبت به استانها یاری کند.
حسینزاده، شورای فرهنگ عمومی وزارت ارشاد را سازمانی در راستای تقویت فرهنگهای بومی و محلی خواند.
سید علیرضا افشانی، عضو هیئتعلمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد شهر را فراتر از مجموع ساختمانها و سازهها دانست و خواستار توجه جدی به ارتباطات انسانی و شهروندی شد.
وی با اشاره به تحقیقات صورت گرفته اظهار داشت: نتایج نظرسنجیها نشان میدهد نگرش غالب در مورد شهر و شهرسازی مبتنی بر نگاهی است که به مسائل عمرانی و ساختمانها میشود در حالیکه شهر محلی برای ارتباطات انسانی شهروندان است.
دبیر شبکه ملی جامعه و دانشگاه استان یزد افزود: بیشتر مدیران شهری از دانشآموختگان رشتههای فنی هستند و این مسئله موجب تقویت نگاه عمرانی به شهر شده است.
افشانی سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری را متولی در نظر گرفتن مسائل انسانی در شهر و شهرسازی دانست.
وی همچنین رسالت جهتدهی به افکار عمومی را مسئلهای مهم دانست که جامعهشناسان باید این مسئله را جدی بگیرند.
سیدمحسن سعیدی مدنی دانشیار دانشکده علوم اجتماعی - بخش مردمشناسی در ادامه این نشست شهر یزد را شهر نمادها و سنتهای فراموش شده به ویژه در زمینه عزاداریهای محرم دانست.
وی گفت: در گذشته مراسمهایی از قبیل: بهر شهید و کلک در شهر یزد وجود داشته که امروزه به دلیل تغییرات فرهنگی که جامعه یزد پذیرای آن بوده است نشانی از آنها یافت نمیشود.
سعیدی سنگ زنی و چاووش خوانی را از دیگر مراسمهای فراموش شده یزد دانست و اظهار داشت: در همه جوامع ادیان و مذاهب به عنوان پایههای فرهنگی ملتها محسوب میشوند و این مسئله نشان میدهد که ساختارها معنا دار هستند.
وی شهر یزد را داری فرهنگی غنی و اصیل دانست و ضرورت احیای سنتهای فراموش شده را برای تداوم فرهنگ یزدی عاملی مهم برشمرد.
منوچهر علینژاد استادیار دانشکده علوم اجتماعی، اخلاق اقتصادی مردم شهر یزد را یک راهبرد و استراتژی خاص دانست.
وی گفت: برخی معتقدند که اخلاق در اقتصاد موضوعی بیگانه و بی ربط است، اما حتی آدام اسمیت که به عنوان پدر علم اقتصاد شناخته میشود مفهوم دست نامرئی عرضه و تقاضا را از آموزههای اخلاقی مسیحیت گرفت.
علینژاد توسعه شهر یزد را در بستر محدودیت دانست و گفت: محدودیتهای اقلیمی، توسعه ناشی از وجود امنیت نسبی و غلبه تاریخی فرهنگ محافظهکاری و همزیستی مسالمتآمیز از ویژگیهای ساختاری شهر یزد است.
مسعود حاجیزاده میمندی دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد در این نشست به بررسی امکان احیای فرهنگ دارالعباده پرداخت.
وی گفت: با فرآیند جذب یزد در روند مدرنیزاسیون و توسعه بیاندازه، امکان احیای فرهنگ سنتی یزد وجود ندارد و بیشتر از مقوله ارتقا محسوب میشود تا احیاء.
وی همچنین پیشینه نامیده شدن یزد به دارالعباده را مربوط به زمان سلجوقیان و حاکمیت علاء الدوله بر این شهر دانست.
احمد کلاته ساداتی استادیار دانشکده علوم اجتماعی نیز در این نشست به بررسی تاثیر تغییرات فرهنگی بر حوزه سلامت پرداخت.
وی ترویج فرهنگ خود درمانی به جای مراجعه به پزشک را از اثرپذیریهای تغییرات فرهنگی در یزد دانست که در دراز مدت موجب بروز هزینههای زیادی برای شهروندان، نظام سلامت و کشور میشود.
علیاکبر جعفری ندوشن عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در این نشست حفظ میراث سنتی و رویکرد سنتی مواجهه با طبیعت را گامی حیاتی در راستای توسعه پایدار شهر یزد دانست.
وی با اشاره به اینکه بافت تاریخی شهر یزد پس از موافقت کمیته میراث جهانی یونسکو، در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید گفت: در نظر کارشناسان این سازمان بین المللی، یزد تجلی بهره وری از منابع محدود برای بقا در دل کویر شناخته شده است.
وی افزود: سازواره آبی قنات، مساجد، حمامها، بازارها، خانههای سنتی، معابد ادیان دیگر، باغهای قدیمی و بطور کلی معماری و شهرسازی این شهر نمایانگر زیستگاهی سازگار با طبیعت خشک و گرم است.
وی تصریح کرد: ایجاد تمدن کاریزی و قنات در این سرزمین که حفر و راه اندازی آن دهها سال بطول میانجامد و نظام حقوقی بهره برداری آن مبتنی بر نوعی مشارکت عمومی منسجم و پایدار بوده است.
به گفته وی گذشتگان ما، قنات را با قناعت سرشته اند، چون بر این باور بودند که آب را باید به اندازه کرم زمین و قدر مقدور سفرههای زیر زمین برداشت. آنان با آگاهی از واقعیتهای این سرزمین خشک و محدودیتهای اقلیمی اش و در سازگاری و رواداری با طبیعت کم آب به کاریزکاوی حسابگرانه رسیده اند.
جعفری اظهار کرد: ولع توسعه یافتگی صنعتی مبتنی بر صنایع آلاینده و آبخواه در دهههای اخیر همچون چاههای عمیق عملا منابع طبیعی اش را به محاق برده است و این شهر پرتاریخ و سازگار کویری را در معرض شکنندگی شدید منابع آبی قرار داده که مدنیت دیرپای آنرا تهدید میکند.
وی خاطرنشان کرد: از این رو با توجه به ثبت بافت تاریخی شهر و بازنگری رویکردهای توسعه ایی آن شاید بتوان گفت: یزد در آستانه تجربه جدیدی متکی به صنعت گردشگری است، چون در واقع این صنعت است که میتواند بدون اعمال فشار به منابع آب و خاک در این کویر سترون به خلق ثروت و زندگی مدد رساند. امیدواریم با ثبت این میراث پربهای جهانی و تغییر رویکرد توسعه صنعتی به توسعه گردشگری، همچون قناتهای یزد گردشگری نیز زمینه توسعه پایدار یزد را فراهم کند.
صدیقه رمضانخانی محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ در ادامه این نشست به واکاوی نمادها و نشانههای فرهنگی به ویژه در مراسمهای مذهبی و عزاداری پرداخت.
نویسنده کتاب فرهنگ عامه یزد ادامه داد: شهر یزد دارای پیشینه تاریخی چندهزار ساله است. بسیاری از کنشهای فرهنگی مردم در این شهر نیز قدمتی به بلندای تاریخ این شهر دارند.
این محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ ادامه داد: نخل برداری و آیین پرسه زنی از کنشهای فرهنگی و مذهبی است که ریشه در آیین میترا دارد که در مراسم عزاداریهای ما در ماه محرم از جمله زنجیرزنیها و قمهزنیها متجلی شده است.
رمضانخانی ادامه داد: تزئین نخل و علمها با آیینه و فانوس، برگ درختان سرو، نارنج، کاج نمونههای بسیار روشنی از تجلی عناصر فرهنگی میترا و ایران باستان در مراسم مذهبی است.
وی بیان داشت: در فرهنگ میترا شیر حامی و یاور خورشید بوده است و این باور از فرهنگ میترا به اندیشه شیعی انتقال یافته و امام علی (ع) را اسدالله نامیدند.
وی همچنین تقدس رنگ سبز و جلوه مذهبی دادن به آن را ناشی از رسوخ آموزههای زرتشتیان در اندیشه اسلامی دانست و گفت: زرتشتیان به واسطه احترامی که برای طبیعت قائل بودند و به آبادی و عمران زمین باور داشتند برای رنگ سبز نیز حرمت خاصی قائل بودند. این رنگ بعدها با ورود اسلام به ایران از حالت گذشته خود خارج و به نمادی مذهبی تبدیل شد.