سکوت «اسکندر» درباره آتش‌‌زدن تخت جمشید و کشتار ۱۰ هزار ایرانی

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، خسرو معتضد مجری و کارشناس برنامه «تاریخ و سینما» در نقد فیلم «اسکندر» به کارگردانی الیور استون گفت: برای این فیلم خیلی زحمت کشیده شده و صحنه‌های خیلی جالبی از جنگ‌ ها و حوادث مختلف دارد اما درباره موضوع و محتوای فیلم متوجه شدم که هدف فیلم این است که امپراتوری هخامنشی و ایران را به عنوان کشوری مغلوب شده به تصویر بکشد. 

وی «اسکندر»‌ را از نظر تاریخ واقعی، فیلمی تحریف‌آمیز دانست و اظهار داشت: فیلم در شهر بابِل، یکی از بزرگ شهرهای ایرانِ هخامنشی آغاز می‌شود. این فیلم  بیشتر از روی مطالب کتابی با عنوان «زندگی اسکندر کبیر» از بلو تارک ساخته شده است. من در هیچ قسمتی از این کتاب ندیدم که درباره بابل به میزانی که در فیلم آمده، صحبت شود بلکه بیشتر درباره شوش صحبت می‌شود.

این کارشناس و مورخ خاطرنشان کرد: در بند ۶۷ از زندگی اسکندر نوشته شده است که شهر شوش را مسخر کرد. اما در فیلم همه مسائل را در بابل تمرکز می دهند. بابل پایتخت ایران نبوده بلکه شهر بزرگ اقتصادی آن بوده است. یک شهری مثل نیویورک در دنیای امروز؛ پایتخت ایران شوش بوده است.

این نویسنده ادامه داد: آنچه که در این فیلم دیدم، بسیار حیرت کردم و به عدم داشتن اطلاعات از تاریخ الیور استون افسوس خوردم این بود که حتی یک فریم درباره تخت جمشید و آتش زدن آن به دست تاییس و به دستور اسکندر دیده نمی‌شود. مگر می‌شود؟ تخت جمشید را چه کسی آتش زده؟ شیاطین آتش زدند؟ تخت جمشید  به دستور اسکندر در حالت مستی و به وسیله تاییس زن بدنام به آتش کشیده نشد؟ من فیلم را دو مرتبه تماشا کردم اما اصلا هیچ صحبتی از تخت جمشید، کشتار ۱۰ هزار ایرانی، جنایات و آدمکشی‌های اسکندر ندیدم. 

وی انتقاد کرد: اسکندر در این فیلم یک فرد رویایی به تصویر کشیده شده و اسکندری است که الیور استون او را ساخته نه اسکندری که تاریخ او را می شناسد. البته کار زیبایی که کارگردان این فیلم انجام داده، فلش بک است. مخاطب در ابتدای فیلم اطلاعات کافی از اسکندر ندارد ولی همانطور که داستان پیش می‌رود در بعضی از صحنه ها به دوران کودکی اسکندر باز می‌گردد. 

معتضد اظهار داشت: فیلم با صحنه مرگ اسکندر آغاز می‌شود. پرده هخامنشی که تصویر اهورامزدا روی آن نقش بسته است نشان داده می‌شود و تکان می‌خورد؛ پایان فیلم نیز فلش بک به اول فیلم و این صحنه دارد که پرده در حال تکان خوردن است و عقابی نیز در آسمان است. در آغاز داستان، ۴۰ سال بعد از مرگ اسکندر (که در ۳۳ سالگی مُرد) پیرمردی (بطلمیوس) خاطراتش را بیان می‌کند و شرح، شرح اسکندریه است، چون اسکندر شهرهای زیادی حتی در افغانستان،  بدخشان، ایران و اسکندریه داشته است. 

معتضد ادامه داد: کارگردان و فیلمنامه‌نویس در این فیلم خیانت می‌کنند و با نهایت بی‌شرمی از داریوش سوم به نام داریوش بزرگ نام می‌برند. چرا می‌گویند داریوش بزرگ؟ او داریوش بزرگ نیست، یک افسر گارد شاهنشاهی بوده که علیه اردشیر سوم کودتا می‌کند و پادشاه می‌شود. ویل دورانت از او بسیار بد می‌گوید. فردی ترسو، بی‌مایه، بسیار خوش‌گذران و عیاش بوده است. کما اینکه در فیلم هم حرمسرایش نشان داده شده که چند هزار زن در آنجا هستند. داریوش سوم فرد جالبی نیست.
این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: در این فیلم مدام سعی کردند که اسکندر را یک فرد خیالی نشان دهند و گویا کارگردان واقعا فکر کرده که اسکندر فرزند هرکول است! در فیلم «اسکندر» از جنگ‌های مختلفی که اسکندر با ایران داشته اصلا  اسمی به میان نمی‌آید و هرجا به نفع ایران بوده عبور شده است. هیچ جنگی به جز جنگ اِربل -که همان اربیل در شمال عراق است- دیده نمی شود.

به گزارش فارس، الیور استون که بهار امسال به ایران آمده بود، درباره تحریف تاریخ در فیلم «اسکندر» گفت: من از نگاه خودم این فیلم را ساختم که با نگاه شما متفاوت است. کسی امروز وجود ندارد که در زمان تاریخی این فیلم زندگی کرده باشد تا به ما بگوید دقیقاً چه اتفاقاتی افتاده یا ملکه ایران در زمان هخامنشی چه شکلی بوده است. البته موافقم که زمان خیلی بدی را برای ساخت فیلم «اسکندر» انتخاب کردم چون بوش جنگ علیه عراق را چندی بعد از اکران فیلم آغاز کرد و من خبر نداشتم قرار است چه اتفاقی بیفتد. از طرف دیگر متاسفانه کمپانی برادران وارنر فیلم را آنگونه که می خواستند ادیت و ۲۶ دقیقه از فیلم را حذف کردند. پیشنهاد می کنم همه نسخه دی وی دی ۲۰۱۴ این فیلم را که به صورت دلخواه من ادیت شده است تماشا کنند.

«تاریخ و سینما» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی ایزد مهرآفرین شنبه شب‌ها از شبکه آی‌فیلم پخش می‌شود