دیپلماسی «همسایه محور» تا چه اندازه مورد نیاز و راهگشا خواهد بود؟ /اولین سفر روحانی به عراق دیر، اما تاثیرگذار

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان به احتمال بسیار زیاد بالاخره و بعد از پنج سال روز دوشنبه ۲۰ اسفند راهی بغداد خواهدشد.
وی از پنج سال گذشته یعنی زمان آغاز به کار دولت یازدهم تا کنون به عراق سفر نکرده است و سفر پیش رو اولین سفرروحانی در کسوت رئیس دولت به کشور دوست و همسایه، عراق محسوب می‌شود.

برخلاف آنچه ما ایرانی‌ها اعتقاد داریم که هر رفتی آمدی دارد، مساله‌ای که همواره موجبات گلایه مندی مقامات عراقی را به دنبال داشته، سفر روسای جمهور و نخست وزیر سابق این کشور به ایران بوده است که بدون پاسخ از طرف ایرانی مانده است. البته مسائلی، چون خوددرای عراق در حل مشکلات مرزی از جمله مسائلی بوده که موجبات ناراحتی و گلایه مندی روحانی به حساب آمده و رئیس جمهور ، در دیدارهائیکه با مقامات عراقی داشته این موضوع را یادآور شده است.

شنیده‌ها حکایت از آن دارد که به اعتقاد رئیس جمهور حل این موضوع می‌تواند در تسهیل روابط طرفین تاثیرگذارباشد.
براساس معاهده ۱۹۷۵ الجزایر در زمان حکومت حزب بعث و صدام حسین بر عراق، دیکتاتور مخلوع با زیرپا گذاشتن این معاهده جنگ ایران و عراق را رقم زد.

بعد از سقوط صدام حسین و روی کار آمدن حکومت جدید، با وجود اینکه دولتمردان جدید عراق غالبا از دوستان جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند، اما به نظر می‌رسید؛ عزم چندانی برای حل این مساله ازسوی طرف عراقی وجود نداشت.

 

طی دو ماهه اخیر عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی، بیژن زنگنه، وزیر نفت و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به منظور تمهید مقدمات سفر روحانی به عراق سفر کرده اند که در این بین گویا ناصر همتی توفیقاتی در بخش مالی با طرف عراقی داشته است.

بر اساس همین روند در ابتدای هفته جاری «محمد جواد ظریف» و «محمد علی الحکیم »وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و عراق در گفتگویی تلفنی در خصوص آخرین تحولات، روابط  دوجانبه  به‌ویژه  سفر قریب الوقوع رئیس جمهوری اسلامی ایران به عراق رایزنی و تبادل نظر کردند.

 

شواهد امر حکایت از آن دارد که مقامات ارشد عراقی از جمله عادل عبدالمهدی نخست وزیر، برهم صالح رئیس جمهور، سید عمار حکیم، رئیس فراکسیون اصلاح و سازندگی، یکی از فراکسیون‌های اصلی وتاثیرگزار مجلس عراق همواره تاکید داشتند که در زمین آمریکا برای افزایش فشار بر ایران بازی نخواهند کرد؛ و از همه مهمتر آیت الله سیدعلی سیستانی مرجع عالیقدر جهان تشیع نیز در دیدار با فرستاده ویژه سازمان ملل در عراق تاکید کرد که عراق به داشتن روابط حسنه با سایر کشور‌ها به ویژه کشور‌های همسایه پایبند است و اجازه نمی‌دهد کشورش به پایگاهی برای آزار و اذیت کشور‌های دیگر تبدیل شود.

به هرحال و با وجود پنج سال تاخیردر سفررئیس جمهور به بغداد، اما به نظر می‌رسد استفاده از پتانسیل «دیپلماسی همسایه محور» و سفررسمی روحانی به عراق به غیر از دربر داشتن دستاورد‌های مهم در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی، پیام‌های مهی در منطقه و جهان به دنبال داشته باشد.