کنکور باید حذف شود / ظرفیت پذیرش مقطع دکتری دانشگاه آزاد تغییری نکرده است

وی بابیان اینکه ظرفیت پذیرش در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی همانند سال گذشته نزدیک به ۱۰ هزار نفر در ۲ هزار و ۳۰۰ رشته محل است، گفت: از بین این داوطلبان، افراد واجد شرایط وارد مرحله مصاحبه شده و پس از قبولی، پذیرش می‌شوند. ظرفیت دوره دکتری دانشگاه آزاد اسلامی به‌طورجدی کم نشده و قانون مداری سرلوحه این دانشگاه است.

وی در پاسخ به این سؤال که عده‌ای معتقدند جذب دانشجو در مقطع دکتری زیاد و متناسب با نیاز‌های کشور نیست و دانش‌آموختگان صرفاً به دنبال مدرک هستند، اظهار کرد: اگر دانشجوی دکتری را فقط برای نظام آموزش عالی جذب کنیم، حق با شماست، اما اقتصاد دانش‌بنیان وابستگی جدی به گستردگی دوره دکتری دارد و اگر دوره دکتری را پیشرو در اقتصاد دانش‌بنیان بدانیم که می‌تواند پیرامون خود حلقه‌هایی را تشکیل بدهد، به‌هیچ‌عنوان جذب دانشجو زیاد نیست.

اقتصاد دانش‌بنیان به‌شدت به افزایش آموزش عالی بستگی دارد
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آمریکایی‌ها در دوره‌ای، جذب دانشجو در مقطع دکتری را کاهش دادند، اما دوباره به حالت قبل بازگشتند. چین و هند نیز دانشجویان مقطع دکتری خود را افزایش دادند. اقتصاد‌های جدید مثل دانش‌بنیان به‌شدت به افزایش ظرفیت آموزش عالی بستگی دارد.

طهرانچی بابیان اینکه این رویکرد که دانشجوی دکتری فقط برای شغل هیئت علمی تربیت می‌شود، اشتباه است، گفت: اگر دانشجویان مقطع دکتری را به‌منظور تربیت فناوریان و پژوهشگرانی که اقتصاد دانش‌بنیان را حمایت می‌کنند و کارآفرینی را ارتقا می‌دهند، جذب کنیم، راه درستی را در پیش‌گرفته‌ایم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص حذف برخی از رشته محل‌ها گفت: وقتی ظرفیت هر رشته‌ای کمتر از ۴ برابر میزان قبولی باشد، رشته‌های تحصیلی به‌طور اتوماتیک، از کنکور و آزمون حذف می‌شوند. وقتی در بین مردم مطلوبیت رشته‌ای از بین می‌رود، آن رشته بدون کنکور می‌شود و، چون کنکور یک فضیلت است، درنتیجه حذف شدن رشته از آزمون ورودی، این ذهنیت را به وجود می‌آورد که آن رشته دیگر جایگاهی ندارد و خوب نیست. این موضوع اثرات بسیار منفی در آینده کشور می‌گذارد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به حذف رشته‌های کشاورزی از کنکور در دانشگاه آزاد اسلامی و دولتی، تصریح کرد: غذا و کشاورزی از رشته‌های بسیار جدی هستند که به‌شدت فناوری در آن نقش بازی می‌کند و در آینده کشور تأثیرگذارند. حداقل ۵ میلیون خانوار به‌طور مستقیم از کشاورزی ارتزاق می‌کنند.

نیازمند تحول کارآمد سازی در رشته‌های کارشناسی هستیم
وی ادامه داد: ۷ هزار دانشجو در رشته‌های کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد ۳۰۰ دانشجو رشته‌های مربوط به باغبانی دارند. علت عدم تمایل دانشجویان به تحصیل در رشته‌های علوم کشاورزی این است که این علوم برای مزرعه و گلخانه طراحی نشده‌اند. ما نیازمند یک تحول کارآمد سازی علاوه بر کیفیت‌بخشی در حوزه رشته‌های کارشناسی به‌خصوص کشاورزی هستیم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه کنکور باید حذف و روند بی‌اعتبار کردن رشته‌ها از طریق حذف کنکور باید اصلاح شود، افزود: واقعیت این است که در صورت ادامه این روند در آینده در بسیاری از رشته‌های اصلی بحران متخصص خواهیم داشت و این به‌عنوان یک هشدار جدی مطرح است.

طهرانچی خاطرنشان کرد: علوم پایه در دانشگاه آزاد اسلامی تقریباً برچیده شده و در دانشگاه دولتی نیز نه‌تن‌ها متقاضی آن کم شده، بلکه تراز دانشجویان نیز کاهش‌یافته است. این اتفاق سم مهلک برای آینده علمی کشور است، چراکه علوم پایه سرمایه کشور است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: ما موظف هستیم در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری مشاغلی را خلق کنیم که آینده شغلی جوانان تأمین شود. قدری نسبت به تبیین آینده رشته‌ها نادرست عمل کرده‌ایم.

وی به تشریح دلایل تمایل افراد به تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی و عدم تمایل و بی‌رغبتی به تحصیل در رشته‌های علوم کشاورزی پرداخت و گفت: اگر در رشته‌های علوم کشاورزی دانشجویانی برای کار در گلخانه، سرمایه‌گذاری و خلق درآمد تربیت کنیم، قطعاً افراد برای تحصیل در این‌گونه رشته‌ها تمایل نشان می‌دهند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: پس‌ازاینکه نسبت دانشجو به استاد در رشته‌های کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی کاهش یافت، طرح تحولی را برای این رشته‌ها آغاز کردیم و دریافتیم که سرمایه‌گذاری برای تولید بذر همانند سرمایه‌گذاری روی طلاست. درواقع اگر رشته‌ها را کارآمد و درست تبیین کنیم، حتماً آینده شغلی خواهند داشت.

طهرانچی به ایده دانشگاه جوار صنعت اشاره و تصریح کرد: به همین منظور با اتحادیه‌های مختلف صنعتی وارد بحث و تعامل شدیم تا دانشجویان از همان ابتدای تحصیل وارد کارخانه‌ها شده تا ضمن تأمین‌کننده شغلی، برای آن صنعت تربیت شوند. در برخی از رشته‌ها که شغل محور هستند، به‌جای علم محور باید فناوری محور و تغییرات جدی در آن‌ها اعمال کنیم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه سیاست افزایش دانشجو در اغلب کشور‌های پیشرفته دنبال می‌شود، اظهار کرد: از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ رشد آموزش عالی ۵ برابر رشد جمعیت شد، یعنی تعداد دانشجویان از ۶۰ میلیون نفر در سال ۱۹۹۵ به ۱۷۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ رسید. این بدین معناست که سمت‌وسوی دنیا، افزایش ظرفیت آموزش عالی است.

وی ادامه داد: در کشور‌های توسعه‌یافته نسبت جمعیت ۱۸ تا ۲۴ سال که وارد آموزش عالی می‌شوند ۵۱ درصد است. در ایران در دو سال پیش به ۴۸ درصد رسیدیم، اما با اعمال سیاست‌های کاهش دانشجو، این رقم به ۴۳ درصد رسیده است، یعنی به‌جای اینکه به ۵۱ درصد جمعیت جوان در کشور‌های توسعه‌یافته که می‌خواهند رهبری اقتصاد دانش‌بنیان را بر مبنای آموزش عالی در دست بگیرند، نزدیک شویم، دور و فرصت را از خود سلب کرده‌ایم.

کارآمد سازی مشکل جدی در نظام آموزش عالی کشور است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کارآمد سازی را مشکلی جدی در نظام آموزش عالی کشور دانست و افزود: بالاتر از کیفی کردن، کارآمد سازی آموزش عالی را به‌عنوان مشکل جدی می‌بینیم. بین GDP و رشد اقتصادی و رشد آموزش عالی همبستگی جدی وجود دارد و کاملاً اثبات‌شده است. متأسفانه رویه‌ای را دنبال می‌کنیم که خلاف برنامه ششم است. باید تحول و صیرورت درونی که سال گذشته مقام معظم رهبری در جمع اساتید مطرح کردند، در دانشگاه داشته باشیم.

طهرانچی اظهار کرد: در رشته‌های علوم پزشکی که مورد استقبال عموم مردم است، دکتری حرفه‌ای و در آموزش عالی PHD می‌دهیم. در حقیقت حرفه گرا تربیت نمی‌کنیم، بلکه دانش گر و پژوهشگر تربیت می‌کنیم، درصورتی‌که بخش اعظم تربیت در حوزه دکتری و در خیلی از رشته‌های شغل محور باید تغییر کند. اشکال در سیستمی است که آن را رها نمی‌کنیم و باید در یک تحول جدی مسیر را اصلاح کنیم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بابیان اینکه شهریه متغیر پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری از امسال به فعالیت‌های پژوهشی اختصاص می‌یابد، گفت: این تدبیر در راستای افزایش کیفیت در آموزش و پژوهش و حل مسائل و چالش‌های کشور توسط دانشجویان دکتری اتخاذشده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تعداد صندلی‌های خالی در دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: سالانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دانشجو در مقاطع کاردانی و کارشناسی کاهش می‌یابد، درواقع بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار دانشجو نسبت به دو سال گذشته کاهش داریم.

وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، دولت باید هزینه ۸۰ هزار دانشجو را تقبل کند، از بدهی ۱۵۰۰ میلیاردی دولت به دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد و گفت: نزدیک به ۱۵۰ واحد دانشگاهی کوچک داریم که دخل‌وخرجشان باهم هماهنگ نیست و یا به عبارتی نسبت کارمند به دانشجو بالای یک به ۵۰ است.

طهرانچی ادامه داد: با جابجایی و به‌کارگیری نیروی انسانی در حیطه دانش‌بنیان و مدارس می‌خواهیم بخشی از هزینه‌های واحد‌های زیان ده را جبران کنیم.

وی با تأکید بر اینکه مردم دانشگاه آزاد اسلامی را برای توسعه شهر‌ها ایجاد کرده‌اند، خاطرنشان کرد: برنامه ما این است که به سراغ اقتصاد شهر‌ها برویم و صنایع عمده آن‌ها را شناسایی کنیم. در همین رابطه برای هر یک از واحد‌های دانشگاهی مأموریت‌های متناسب با مزیت‌های منطقه‌ای تعریف کردیم. به‌عنوان‌مثال برای واحد تبریز کفش و چرم، کاشی و سرامیک برای واحد میبد، نساجی و پوشاک برای واحد یزد و برای واحد ملایر مبلمان را در نظر گرفته‌ایم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: اگر این دانشگاه تحولاتی در مسیر آموزش و پژوهش ایجاد کند و به دنبال تقویت رابطه خود با صنایع کشور باشد، نه‌تن‌ها هیچ‌یک از واحد‌های دانشگاهی تعطیل نخواهد شد، بلکه احیا نیز می‌شود.

کمترین افزایش شهریه شامل واحد‌های مناطق محروم و کم برخوردار می‌شود
طهرانچی در خصوص سازوکار‌های افزایش شهریه اظهار کرد: با توجه به اینکه بین ۱۸ تا ۲۰ درصد افزایش حقوق کارکنان به روش مجلس شورای اسلامی را خواهیم داشت که بخش قابل‌توجهی از بودجه ما را در برمی‌گیرد و از طرفی هم سبد اقتصادی مردم به خاطر تورم کوچک‌شده است، سعی می‌کنیم افزایش شهریه را متناسب با رشته‌ها، شهر‌های مختلف و مناطق محروم با یک مدل کاملاً متنوع اعمال کنیم. درواقع بین ۱۲ تا ۱۶ درصد افزایش‌خواهیم داشت.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی در کل کشور را در ۴ سطح تقسیم‌بندی کردیم که کمترین افزایش شهریه شامل واحد‌های مناطق محروم و کم برخوردار می‌شود. درمجموع بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و متوسط بین ۱۲ تا ۱۶ درصد افزایش‌خواهیم داشت.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی درباره افزایش حقوق کارکنان گفت: حقوق کارمندان و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی با دولت متفاوت است، چون دولت بر منابع دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی بر شهریه استوار است. همچنین این دانشگاه پول نفتی ندارد و با توجه به شرایط سختی که در اقتصاد کشور پیش‌آمده، باید در ابتدا افزایش شهریه را اعمال کنیم، سپس سراغ افزایش حقوق برویم. امسال مدل ۴۰۰ هزار تومان به‌اضافه ۷ تا ۱۰ درصد را اعمال خواهیم کرد. در پایان خردادماه نیز احکام جدید را صادر و از ابتدای سال معوقه‌ها را پرداخت می‌کنیم.

وی با تأکید بر اینکه به دنبال ایجاد منابع درآمدی غیر شهریه‌ای هستیم، تصریح کرد: هفته گذشته از چند واحد دانشگاهی در استان اصفهان بازدید کردم. نزدیک به ۲۶ درصد از بودجه دانشگاه آزاد اسلامی از منابع غیر شهریه‌ای تأمین می‌شود. منابع دانش‌بنیان، افزایش بهره‌وری، استفاده بهینه از فضاها، امکانات ورزشی و ... می‌تواند در ایجاد منابع درآمدی غیر شهریه‌ای تأثیرگذار باشد.

سپرده‌گذاری منابع مالی دانشگاه آزاد اسلامی در بانک‌ها ممنوع است
عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: درگذشته بخشی از منابع مالی این دانشگاه در بانک‌ها به‌منظور دریافت سود، سپرده می‌شد که غیرمولد نیز بود. بر اساس تصمیم هیئت امنا سپرده‌گذاری منابع مالی دانشگاه آزاد اسلامی در بانک‌ها ممنوع و مقرر شد بخشی از این منابع پشتوانه مالی وام دانشجویی قرار بگیرد و بخشی دیگر نیز در اقتصاد دانش‌بنیان، حمایت از کارآفرین و مقوم آموزش هزینه شود.

اجرای طرح پایش و احصاء چالش‌های ملی
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بابیان اینکه نظام پایان‌نامه را در کل کشور یکپارچه کردیم و طرح پژوهشی علاوه بر مسائل ملی، وارد چالش‌های منطقه‌ای نیز شده، گفت: به‌عنوان‌مثال در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، اعضای هیئت علمی و صنعتگران بالغ‌بر ۶۲۰ موضوع پژوهشی از صنعت چرم و کفش و در واحد یزد نیز ۱۴۰۰ موضوع از صنعت نساجی احصاء کردند.

وی ادامه داد: نزدیک به ۱۰ هزار زمینه پژوهشی در طرح پایش احصاء و بارگذاری شده و اساتید در حال انتخاب موضوعات برای راهنمایی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی هستند. همچنین از مهر ۹۸ دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی برای پایان‌نامه و رساله‌های خود از ۱۰ هزار زمینه پژوهشی که همه مسئله محور هستند، موضوع انتخاب می‌کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال حل مسائل و تعامل نزدیک با صنایع کشور است، گفت: اگر صنعت باور کند که علم مسائل را حل می‌کند، قطعاً به دانشگاه اعتماد می‌کند. خوشبختانه تا امروز صنعت و بخش خصوصی استقبال خوبی از دانشگاه آزاد اسلامی داشته است.

طهرانچی به تغییر ساختار دانشگاه آزاد اسلامی اشاره و تصریح کرد: معاونت پژوهش را از معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری جدا کردیم که هرکدام از معاونت‌ها وظایف خود را انجام می‌دهند. با توجه به اهمیت حوزه کشاورزی و تولید بذر که یک کالای استراتژیک و وارداتی است، تأسیس گلخانه‌های مدرن، اشتغال و صنایع مربوط به گلخانه، شتاب‌دهنده‌ها و صندوق نوآوری، پژوهش و فناوری را در دستور کار قراردادیم.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه آزاد اسلامی یک شبکه دانشگاهی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است، گفت: این دانشگاه برخلاف دانشگاه نخبگان، یک دانشگاه مردمی و در همه کشور گسترده است و در همه شهر‌ها دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی مسئولیت‌های شهری را عهده‌دار هستند. مسئولیت اجتماعی دانشگاه در رشد و توسعه منطقه‌ای و برخورد با مسائل بسیار جدی است.

طهرانچی جدی گرفتن مسئولیت اجتماعی را رویکرد اساسی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد و افزود: پس از وقوع سیل قرارگاه‌های جهادی دانشگاه آزاد اسلامی در استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان تشکیل شد و خدمات مختلفی ازجمله پزشکی، عمرانی و ... به مناطق سیل‌زده از سویان دانشگاه ارائه شد. رسالت دانشگاه آزاد اسلامی فراتر از یک دانشگاه نخبگانی که صرفاً فعالیت علمی انجام می‌دهد، است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی برخلاف بسیاری از تصورات، ازلحاظ زیرساخت‌ها بسیار قوی است، خاطرنشان کرد: این دانشگاه دارای ۱۴۰ هزار دستگاه مدرن و ۱۱ هزار آزمایشگاه است. دانشگاه آزاد اسلامی در ارتباط مستقیم با جامعه است و خیلی سریع آن را درک می‌کند.

وی از تغییر رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد و افزود: دو معاونت علوم انسانی و هنر و علوم مهندسی و کشاورزی در ساختار جدید دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل شد که به‌صورت جدی مباحث تحول، تعالی و بومی‌سازی علوم انسانی و هنر و مهندسی را دنبال می‌کند.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بر تحول و صیرورت جدی آموزش عالی تأکید کرد و افزود: شعار دانشگاه آزاد اسلامی کیفیت، کارآمدی و انتخاب اول داوطلبان در سال ۱۴۰۴ است.

طهرانچی یادآور شد: دانشگاه آزاد اسلامی در حال راه‌اندازی دانشگاه ویژه ناشنوایان است که ان‌شاءالله از مهرماه سال جاری شروع به فعالیت می‌کند. تأسیس این دانشگاه در راستای مسئولیت اجتماعی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به گله‌مندی عده‌ای از دانشجویان مقطع دکتری درباره تعداد محدود مجلات برای چاپ مقالات، گفت: رویکردی جدید در بحث کنترل کیفیت رساله‌های دکتری داریم. هدف ما از چاپ مقاله دانشجویان دوره دکتری در مجلات این است که یک ناظر بیرونی کیفیت دستاورد‌های علمی را تأیید کند و همچنین مقالات در جامعه علمی به اشتراک گذاشته شود.

تعریف نظام یکپارچه برای مدیریت مجلات
وی ادامه داد: در حال بررسی هیئت تحریریه ژورنال‌ها و تعریف نظام یکپارچه برای مدیریت مجلات هستیم. زمینه‌های چاپ را متناسب با رشته‌های مقطع دکتری تنظیم و فصلنامه را به ماهنامه تبدیل می‌کنیم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: چاپ مقاله دانشجویان در مجلات خارجی خوب است، اما نباید عدم چاپ آن‌ها اختلالی در نظام دکتری ایجاد کند. دانشجویان می‌توانند مقاله دوم را در جامعه علمی یا نشریات داخلی یا بین‌المللی چاپ کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تحمیل واحد‌های اضافی از سوی برخی از واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی را عدم تناسب و پیوستگی رشته‌ها دانست و افزود: در حال بررسی به‌منظور کاهش واحد‌های درسی اضافی هستیم.

وی در خصوص بیمه تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: این بیمه سنتی است که از گذشته وجود داشته و پرداختی افراد یک‌پنجم بیمه‌های معتبر است. در حال طراحی مدل جدیدی در این زمینه هستیم.

طهرانچی در خصوص نحوه به‌کارگیری مدیران در دانشگاه آزاد اسلامی گفت: بنده تا قبل از ورود به این دانشگاه از امکانات و استعداد‌های برتری که در دانشگاه آزاد اسلامی وجود داشت، مطلع نبودم. این دانشگاه یک سرمایه ملی است. همه همکاران بنده سابقه مدیریتی در سطوح عالی دارند و برای کار جهادی وارد این دانشگاه شده‌اند.

ایجاد شعبه دانشگاه آزاد در عمان
عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی از ایجاد شعبه در عمان خبر داد و افزود: به‌زودی در این کشور شاهد افتتاح و راه‌اندازی واحد دانشگاهی خواهیم بود و طی تعاملاتی که با وزرای علوم سوریه و عراق داشتم، مقرر شد آزمایشگاهی مشترک در این دو کشور تأسیس شود.

طهرانچی ادامه داد: دانشجویان زیادی از عراق، سوریه، افغانستان و ... در دانشگاه آزاد اسلامی داریم و تعداد دانشجویان خارجی از ۱۰ هزار به بیش از ۱۱ هزار نفر افزایش‌یافته است.

وی اظهار کرد: همه واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی در خارج از کشور سود ده هستند، اما تمام منابع مالی آن‌ها در کشور خودشان هزینه می‌شود. بنای ما توسعه آموزش عالی در این کشورهاست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص فرصت مطالعاتی ویژه اساتید، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه پشتوانه ارزی مناسبی برای اعزام اساتید به‌منظور فرصت مطالعاتی پیدا نکرده‌ایم، فعلاً امکان آن مهیا نیست، اما در سفری که اخیراً قائم‌مقام رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به چین داشتند، توافقات خوبی در این زمینه صورت گرفته است. همچنین به دنبال این هستیم که به‌طور سیستمی فرصت‌های مطالعاتی را ایجاد کنیم.