فناوری نانو ابزاری برای بهتر شدن زندگی انسان است و جوانان ایرانی با بهرهگیری از این فناوری، تحول شگفتی را در حوزه منسوجات ایجاد کردهاند.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محسن عبدالعلی پور- چند سالی میشود که ایران به یکی از فعالان حوزه علوم و فناوری نانو در دنیا تبدیل شده و شرکتهای دانشبنیان زیادی با همین ذرات کوچک، شگفتیهایی مهیج خلق کردند. گستردگی کارآیی فناوری نانو به حدی است که در هر حوزهای، جوانان خلاق، ایدههای رویایی خود را با کمک آن به واقعیت تبدیل کردند به عنوان مثال در ایران حوزههای کشاورزی و بستهبندی، انرژی، خودرو، آب، کالای خانگی، ساخت و ساز، منسوجات؛ دارو، بهداشت و سلامت با فناوری نانو دستخوش تغییرات بزرگی شدند و محصولات تولید شده با ویژگیهای منحصربهفرد خود زندگیها را متحول خواهند کرد.
با توجه به آنکه محصولات نانویی ایران جز در موارد اندک، برای مردم شناخته شده نیستند و خانوادهها از کارآیی چنین محصولاتی بیخبرند، قصد داریم در پرونده ویژه «نانو با برند ایران» اکثر محصولات شرکتهای نانویی کشور را به تفکیک حوزههای کاربردی معرفی کنیم. در پرونده نخست محصولات نانویی شرکتهای حوزه کشاورزی و بستهبندی را معرفی کردیم و حال؛ پرونده دوم، معرفی محصولات نانویی شرکتهای ایرانی در حوزه منسوجات!
حوزه منسوجات از آن دست حوزههایی است که شرکتهای بیشماری فناوری نانو را ابزار اصلی کار خود قرار دادند و پوششهایی کارا برای مردم جامعه طراحی و تولید کردند.
نخها و منسوجات ضدباکتری شرکت «تهران زرنخ» با استفاده از نانوذرات، نخها را ضدباکتری کرده است. فرآیند تولید این نخها به همراه نانو ذرات به گونهای است که ذرات نانویی در اثر شستشوی متناوب یا استفاده طولانی، از این محصول آزاد نمیشود و نخ خاصیت ضد باکتری خود را حفظ میکند. استفاده از این نخ موجب کمتر شدن آلودگیهایی مانند باکتری و قارچ در منسوجات میشود که کاهش مشکلاتی مانند بوی بد و حساسیتهای پوستی را به دنبال خواهد داشت.
همین شرکت دانشبنیان اقدام به تولید نخهای خنک کننده، کرده است که به دلیل شکل الیاف و استفاده از نانو ذرات، این نخ عرق را در سطح وسیعتری از لباس پخش میکند و پخش سطحی وسیعتر موجب تبخیر سریعتر عرق از سطح لباس میشود. از آنجا که حرارت لازم برای تبخیر عرق بدن از پوست انسان تامین میشود، تبخیر بیشتر عرق موجب احساس خنکی و راحتی بیشتر انسان خواهد شد. چنین محصولی معمولا در لباسهای خواب و راحتی، ورزشی، نظامی و ... کاربرد دارد.
منسوجات، محل مناسبی برای رشد قارچها و باکتریها هستند، وجود مواد آلاینده، رطوبت و حرارت، موجب ایجاد قارچ و بوی بد در لباسها و به دنبال آن عفونت و بیماری برای انسان خواهند شد. استفاده از نخهای ضد باکتری در تولید منسوجات، به خصوص لباسهای زیر و جوراب؛ مانع رشد باکتری و قارچ در لباس شده و کاهش مشکلاتی مانند بوی بد، بیماریهای پوستی و حساسیتها را در پی خواهد داشت، از این رو علاوه بر شرکت تهران زرنخ، شرکتهای مختلفی همچون «پاآرا»، «جوراب مهیار»، «تولیدی جوراب کاسپر و شرکت بانیان آذرنوین ایده آل»، «حوله یاس سپید مشهد»، «کیان تن پوش»، «موسسه فرهنگی پژوهشی حجاب و عفاف»، «جوراب بافی پاپوش»، «میچکا آریاپوش»، «پیشتاز منفرد نساجی و کاسپین جوراب»و ... به تولید منسوجات ضدباکتری رو آوردهاند و چادر، تیشرت و تاپ، شلوار ورزشی، جوراب، جوراب واریس، انواع لباس زیر، ملحفه و روبالشی، حوله از جمله انواع منسوجات آنتی باکتریالتولید شده توسط این شرکتهاست.
پارچههای ضد امواج در حال حاضر که استفاده از امواج رادیویی و طیفهای فرکانسی رو به افزایش است، تحقیقات نشان دادهاند که این امواج میتوانند مشکلاتی مانند سردرد، بیحالی و بیحوصلگی و برخی ناراحتیهای جسمی و ذهنی دیگر، به خصوص در قشرهای آسیب پذیر مانند کودکان را موجب شوند؛ لذا شرکت «نانو ماد پارس» با ترکیب نانوذرات و پارچه، اقدام به تولید پارچههای ضد امواج کرده است، چون استفاده از نانوذرات در پارچههای ضد امواج، قابلیت جذب و انعکاس فرکانسهای مختلف امواج الکترومغناطیسی را در آنها ایجاد میکند، بنابراین استفاده از این پارچهها میتواند ایمنی انسان در برابر امواج مضر را افزایش دهد.
البته این پارچهها علاوه بر کاربرد در لباس برای محافظت از انسان در برابر امواج، در حوزههای الکترونیک و مخابرات نیز کاربرد دارند و برای جلوگیری از تداخل امواج آنتنهای مجاور استفاده میشوند.
فرشهای ضدباکتری اما فقط منسوجات نیستند که میتوانند با فناوری نانو ضدباکتری شوند، فرشهای ضدباکتری هم چندی است رونق خاصی به بازارهای شهر دادهاند چرا که استفاده از نانو ذرات در فرآیند تولید فرش یا پوششدهی فرش با نانو ذرات، از ایجاد باکتری قارچ و بوی بد در فرش جلوگیری میکند. این ویژگی به خصوص در فرشهایی که در فضاهای عمومی مانند مساجد استفاده میشوند، آلودگی و زحمت تمیزکاری را کاهش میدهد. این مسئله شرکتهای ایرانی مثل «نساجی فرخ سپهر کاشان»، «فرش یادگار کهن جی» و «فرش مشهد» را برای تولید چنین فرشهایی وسوسه کرده است.
شکمبند بارداری، کفشها و دستکشهای آبگریز نانویی امواج الکترومغناطیسی که امروزه از راههای مختلفی مانند فرستندههای تلویزیونی و رادیویی، آنتنهای مخابرات و مودمهای اینترنت در فضای زندگی وجود دارند، میتوانند آثار نامطلوبی بر سلامتی جنین داشته باشند و با توجه به اینکه بخشهای مختلف بدن انسان در مرحله جنینی شکل میگیرند، محافظت از جنین دربرابر خطراتی که سلامتی و رشد متناسب جنین را تهدید میکند، بسیار مهم است. برای جلوگیری از تاثیر نامطلوب امواج بر جنین، شکمبند بارداری ضد امواج طراحی شده است. این محصول که در آن از نخهای ضد امواج حاوی نانوذرات استفاده شده است با ایجاد سدی بین جنین و امواج ایمنی جنین در برابر این عامل مزاحم را افزایش میدهد.
کفشهای نانویی هم پدیدهای نوین از شرکتهای ایرانی است که با استفاده از فناوری پلاسمای سرد آب گریز شده است. این کفشها خیس نمیشوند و این موضوع مهم مشکلاتی مانند پوسیدگی و سنگین شدن کفش، سخت شدن حرکت و ایجاد بوی بد در پای صاحب کفش را به حداقل میرساند.
پوششهای نانویی که شرکت «سپنتا نوین ویرا» روی دستکشهای کار ایجاد کرده، همچنین باعث شده است عمر این دستکشها به خاطر جلوگیری از نفوذ رطوبت و خیس شدن دستها افزایش پیدا کند. درحقیقت وجود این پوشش مانع ورود آب به دستکش شده و ضمن افزایش دوام و طول عمر دستکش، راحتی بیشتر برای فرد در حال کار را به دنبال دارد.
عینک آفتابی بخشی از اشعههایی که با نور خورشید به ما میرسد برای چشم مضر است بدین صورت که طول موجهای خاصی از اشعه ماورای بنفش خورشید میتواند مشکلاتی مانند آب مروارید، تغییر در مرکز دید و ناخنک چشم را برای انسان ایجاد کند، اما استفاده از عینک آفتابی مناسب میتواند محافظ چشم در برابر این خطرات باشد، از طرفی عینک آفتابی باید بتواند درصد زیادی از بخش مرئی نور را از خود عبور دهد. از این رو شرکت «صنایع الکترونیک ایران (صاایران)» با کمک فناوری نانو عینکهای آفتابی جدیدی را روانه بازار کرده است.
در این محصول لایهای از نانوذرات بر شیشه عینک قرار گرفته که همچون سدی مانع رسیدن تمام (۱۰۰ درصد) پرتوهای مضر فرابنفش به چشم میشود، ضمن اینکه این لایه با حذف بازتابهای مزاحم نور مرئی را به خوبی از خود عبور میدهد؛ بنابراین این عینک ضمن افزایش ایمنی چشم در برابر پرتوهای مزاحم، بینایی را برای صاحب عینک آفتابی راحتتر میکند.
عایق صوتی برای ایجاد خاصیت عایقبندی صوت، سازههای الیافی در محصولی نوین از شرکت «نگین رز سپاهان» با نانومواد پوشش داده شده اند، استفاده از این مواد باعث کمتر شدن وزن و ضخامت این عایق صوتی نسبت به رقبای این محصول همچون پشم سنگ، پشم شیشه و فومهای پلیمری میشود. استفاده از این عایق در فضاهایی مانند ساختمان، خودرو، هواپیما و هلی کوپتر، سینما، سالنهای همایش و صنایع پر سر و صدا، آلودگیهای صوتی را کاهش داده و آسایش بیشتر ساکنان در این فضاها را به دنبال خواهد داشت.
گفتنی است، شاید محصولات نانویی تولید شده ایرانی تا حدی در بازار عام، کمیاب یا حتی در برخی مناطق کشور دور از دسترس باشد، اما تقاضای هرچه بیشتر مردم میتواند تولید و فراگیر شدن آنها را افزایش دهد، پس برای راحت زندگی کردن بشتابید!