انتقادات کشاورزان نمونه از دولت

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، همه‌ساله با پایان فصل کشت، کشاورزان نمونه کشور در بخش‌های زراعی، باغی، دام، طیور و صنایع کشاورزی معرفی می‌شوند. در تمام دنیا، یکی از روش‌های ترویج روش‌های نوین کشاورزی، معرفی نمونه‌های کشاورزی و ارائه روش‌های آن‌ها به عنوان الگو برای دیگر بهره‌برداران و کشاورزان است. امسال هم سی و چهارمین دوره معرفی کشاورزان نمونه کشور برگزار شد و از ۱۶۶ نفر تقدیر به عمل آمد.

ابتکارات این کشاورزان، گاه در حدی است که حتی برای مراکز پژوهشی و تحقیقی کشاورزی کشور هم آموزنده است و سایر کشاورزان هم از تجربیات آن‌ها استفاده خواهند کرد. تا قبل از سال ۱۳۹۰ بیشتر معیار‌ها برای معرفی کشاورزان نمونه کشوری بر محور میزان تولیدات بود، اما از آن سال به بعد، به دلیل تغییر الگو‌های بارش و مواجه شدن کشور با خشکسالی، عواملی همچون میزان بهره‌وری آب، تولید محصولات مقاوم در برابر خشکی و تغییر الگوی کشت به عنوان شاخص‌های مهم در انتخاب تولیدکنندگان نمونه کشاورزی محسوب می‌شود.

توجه ویژه به موضوع کشاورزی پایدار، بهره‌وری منابع آب و خاک، حفظ محیط‌زیست، حفاظت و مدیریت جنگل‌ها و مراتع، سلامت محصول، زنجیره‌های ارزش، توسعه کشت‌های مبتنی بر استفاده از آب سبز و گلخانه، تنوع‌بخشی به منابع تأمین غذا به‌ویژه در محیط‌های آبی، مشارکت‌های مردمی، ارائه خدمات فنی و ترویجی غیردولتی و اشتغال‌زایی به‌ویژه در حوزه زنان روستایی و عشایری از جمله رویکرد‌هایی است که در چند سال اخیر بر آن تاکید شده است.

امسال برای معرفی کشاورزان نمونه، از میان حدود ۱۵ هزار نفر داوطلب در سطح شهرستان‌ها پس از بررسی‌های اولیه ۱۴۷۷منتخب به دبیرخانه ستاد معرفی و در مرحله نهایی با بهره‌گیری از کارشناسان خبره بررسی مستندات و ارزیابی‌های میدانی ۱۶۶ نفر در قالب ۱۵۵ رشته برگزیده شدند.

عملکرد تولید سه تا چهار برابری کشاورزان نمونه در بخش زراعت، هشت تا ۹ برابری در بخش باغبانی و دو تا سه برابری در تولید ماهی و میگو نسبت به متوسط عملکرد کشور با به‌کارگیری آخرین یافته‌های علمی و همچنین دانش بومی کشاورزان پیشرو محقق شده است. در این گزارش به سراغ برخی از کشاورزان نمونه کشور رفته‌ایم و علت موفقیت آن‌ها و مهم‌ترین موانع پیش روی را پرسیده‌ایم.

سود اصلی نصیب دلالان می‌شود

کمال یزدی که اخیراً دامدار نمونه کشور شناخته شده گفت: بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم از سمت دولتی خود برکنار شدم و سراغ کشاورزی رفتم تا بتوانم الگویی برای جوانان باشم، اما متاسفانه علی‌رغم هدفی که تعیین شد به دلیل این‌که با مواضع دولت روی کار آمده مخالف بودم مجوز‌ها به سرعت به بنده داده نشد و حتی مجبور شدم به نام همسرم مجوز بگیرم.

وی افزود: مدت‌ها طول کشید تا بتوانم مجوز‌ها را برای شروع یک کار قانونی دریافت کنم و یک کار زیرساختی و اساسی را آغاز کردیم.

یزدی با اشاره به این‌که کارآفرینان و تولیدکنندگان به نوعی تضمین‌کننده سود دلالان هستند تصریح کرد: چرخش مالی صنایع در ایران بالاست، اما متاسفانه بخش اندکی از آن نصیب تولیدکننده می‌شود و بیشتر سود نصیب دلالانی می‌شود که کالا‌های آن‌ها را پس از چند واسطه به مردم می‌رسانند.

وی که در پرورش بز شیری کشاورز و دامدار نمونه انتخاب‌شده از دروغ‌پراکنی‌های برخی شرکت‌ها مبنی بر سود تضمین‌شده این صنعت گلایه کرد و گفت: برخی افراد در مصاحبه با رسانه‌ها بیان می‌کنند که ماهانه هشت میلیون تومان تنها با خرید هشت گوسفند و بز شیری به دست می‌آوردند در حالی که اصلاً این‌طور نیست و خودشان به دلیل این‌که انحصار واردات گوسفند و بز از فرانسه را دارند این نوع دام را تبلیغ می‌کنند.

دامدار نمونه کشور با بیان این‌که واردکنندگان، دام درجه یک وارد کشور نمی‌کنند گفت: این شرکت‌ها با واردات دام درجه سه به نام دام درجه یک پول زیادی به جیب می‌زنند. ضمن این‌که دامداران را تحریک می‌کنند این نوع را دام را خریداری کنید در حالی که فرانسوی‌ها دام درجه یک خود را که شش کیلو شیر می‌دهد به ما نمی‌فروشند. یک بز به زحمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم شیر می‌دهد، اما گفته می‌شود حداقل شیردهی این نوع دام‌ها ۴ کیلوگرم است.

وی درباره سودآوری کار پرورش بز شیری هم گفت: اگر سرمایه‌ام را دلار خریده بودم یا در بانک سپرده‌گذاری می‌کردم سود بیشتری از تولید داشت، اما چه کنیم که می‌خواهیم برای اقتصاد کشور مفید باشیم. یزدی به نرخ بالای سود تسهیلات بانک‌ها اشاره و تصریح کرد: نرخ سود تسهیلاتی که برای دامداران در نظر گرفتند ۱۶ درصد است، اما متاسفانه تسهیلات بدون سود به برخی افراد داده می‌شود که پیشینه آن‌ها نیز واسطه‌گری و دلالی است.

محصولاتمان را به ریال می‌فروشیم، نهاده‌ها را به دلار می‌خریم

وجیه‌ا... اسدی، تولیدکننده نمونه جوی آبی گفت: در ۲۰۰ هکتار مزرعه خود جو، گندم، یونجه و سیب‌زمینی کشت می‌کنم و در زمینه جوی آبی با برداشت ۱۴ تن و ۶۰۰ کیلوگرم در هر هکتار به عنوان تولیدکننده نمونه انتخاب شدم، در حالی که دو سال گذشته بیش از ۱۶ تن در هر هکتار برداشت کردم، ولی به صورت کلی متوسط برداشت کشوری ۱۲ تن است.

وی افزود: قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی بسیار پایین است، ولی با این حال هزینه کاشت، داشت و برداشت این محصولات بسیار گران است، به طوری که می‌توانم بگویم محصولات خود را به ریال به فروش رسانده و نهاده‌های مورد نیاز خود را به دلار تهیه می‌کنم. اسدی در ادامه یادآور شد: هزینه ماشین‌آلات سنگین و ادوات و سوخت آن گران است و حتی هزینه برق و آب نیز بسیار بالا رفته است و حمایت ویژه‌ای از طریق هیچ نهادی از کشاورزان صورت نمی‌گیرد.

این تولیدکننده نمونه جوی آبی گفت: تورم موجود در جامعه به طرز فزاینده‌ای افزایش یافته است و این مسأله تأثیر مستقیمی در معیشت کشاورزان دارد. به همین دلیل تولیدکنندگان در ایران در وضعیت خوبی به سر نمی‌برند. از طرف دیگر کشاورزان همواره با مشکل نخریدن محصول و عدم صادرات و سیاست‌های مبتنی بر آن روبه‌رو هستند.

وی در پایان گفت: دلالان محصول ما را سر مزرعه به بهای اندکی می‌خرند، ولی در بازار آن را به قیمت هنگفتی به فروش می‌رسانند، وظیفه دولت مگر این نیست که جلوی گرانی و دلال‌ها را بگیرد، چرا مسؤولان نظارتی اقدامی انجام نمی‌دهند؟ بنابراین به اعتقاد بنده می‌توان با تشکیل تعاونی‌های تولید روستایی جلوی همه مسائل را گرفت و کشاورزان را از بدبختی و مردم را از شر گرانی رهانید.

کشاورزان نمی‌توانند الگو‌های موفق را به هم منتقل کنند

محمدباقر شیخ‌الاسلام، تولیدکننده نمونه پسته درباره علل موفقیت خود گفت: بنده در بخش برداشت عملکرد در هکتار به عنوان کشاورز نمونه انتخاب شدم، البته در کنار آن میزان مصرف آب نیز میان داوران از اهمیت خاصی برخوردار بود. وی افزود: باغ پسته بنده سایت الگویی کشوری است و در نزدیکی شهرستان سروستان استان فارس قرار دارد به همین دلیل امسال در هر هکتار ۲/۱۳ تن پسته برداشت کردم؛ در حالی که متوسط کشوری برداشت پسته یک تن است.

این تولیدکننده نمونه پسته در ادامه افزود: در مزرعه خود از آبیاری تحت فشار استفاده می‌کنم و جدیدترین روش‌های مبارزه با آفات را اجرا و در بحث تغذیه از مواردی که در جهان به‌کار می‌برند، استفاده کرده‌ایم. متاسفانه تعداد سایت‌های الگو در تمام زمینه‌های کشاورزی در کشور بسیار پایین است.

به همین دلیل طبیعتا کشاورزان دیگر نمی‌توانند با آشنایی با روش‌های جدید و استفاده از تجارب موجود دیگر افراد و متخصصان میزان برداشت محصول کشاورزی خود را افزایش دهند.

عملکرد کشاورزان ایران بهتر از اروپایی‌هاست

کیومرث شانظری، گندمکار نمونه کشور با بیان این‌که گندم‌کاران و کشاورزان بیشتر از همه زحمت می‌کشند و کمتر از همه مزد می‌گیرند تصریح کرد: دولت برای سال آینده قیمت گندم را ۲۲۰۰ تومان تعیین کرده که بسیار پایین است، اما نکته قابل توجه اینجاست که چهار میلیون تن گندم اگر با دلار ۴۲۰۰ تومانی هم وارد شود قیمت تمام‌شده آن سه هزار تومان خواهد بود.

به گفته وی، دولت حاضر است برای هر کیلو گندم وارداتی سه هزار تومان بپردازد، اما در نرخ خرید تضمینی ۲۲۰۰ تومان گندم داخلی تجدیدنظر نکند.

شانظری تاکید کرد: اگر دولت در نرخ خرید تضمینی گندم تجدیدنظر نکند سال آینده کشت گندم و کلزا کاهش چشمگیری خواهد داشت. شورای اقتصاد باید برای هر تصمیمی که می‌گیرد با متخصص آن مشورت کند و این موضوع را به رئیس‌جمهور و سرپرست وزارت جهاد کشاورزی هم گفتم.

کشاورز نمونه کشور با بیان این‌که خرید تضمینی به معنای انحصار است، افزود: دولت اجازه صادرات به کشاورز نمی‌دهد، اما در عین حال مبالغی را برای خرید‌های تضمینی بیان می‌کند که باعث زیان کشاورزان می‌شود. قیمت تمام‌شده گندم در حال حاضر ۲۷۳۰ تومان است، اما دولت ۲۲۰۰ تومان قیمت‌گذاری کرده است.

وی با بیان این‌که کشت کلزا در استان کردستان ۵۰ درصد کاهش داشته است گفت: کاهش کشت کلزا به معنای کاهش تولید روغن در کشور است و اگر دولت در همین مسیر قرار بگیرد تولید کالا‌های استراتژیک کشور افت زیادی خواهد داشت.

شانظری با بیان این‌که دولت در حق کشاورزان اجحاف می‌کند تاکید کرد: از آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه خواهش می‌کنیم در قیمت تضمینی گندم تجدیدنظر کند. کشاورزان اروپایی از ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی زیادی برخوردارند، اما کشاورزان ایرانی با این‌که از این امکانات محرومند کارایی بیشتری نسبت به آن‌ها دارند.

کشاورزان رغبت خود را از دست داده‌اند

جمعه امیری دوماری، تولیدکننده نمونه گندم آبی (اقلیم گرم و خشک) با گلایه از تصمیم دولت درباره خرید محصولات کشاورزی گفت: قیمت ۲۲۰۰ تومانی که برای نرخ تضمینی گندم در نظر گرفته شده برای سه سال پیش مناسب بود و با افزایش هزینه تولید محصولات کشاورزی در شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.

وی با بیان این‌که کشاورزان رغبت خود را برای کاشت محصولاتی که نرخ تضمینی دارند از دست دادند افزود: قیمت پایین گندم و افزایش هزینه‌های کشت، برداشت و کود باعث شده کشت گندم در منطقه کرمان ۵۰ درصد کاهش داشته باشد. این موضوع را هم به رئیس‌جمهور اعلام کردم و هم به اطلاع مقامات وزارت جهاد کشاورزی رساندم، اما مثل همیشه گفتند بررسی می‌کنیم.

امیری ادامه داد: از مسؤولان می‌خواهیم اجاره زمین، کمباین و سایر ادوات کشاورزی را با هزینه تمام‌شده تولید بررسی کنند و پس از آن برای قیمت‌گذاری کالا‌های تضمینی تصمیم بگیرند.

تولیدکننده نمونه گندم آبی در جنوب کرمان با بیان این‌که دولت برای سال آینده در کشت محصولات کشاورزی با مشکل روبه‌رو خواهد شد تاکید کرد: محصولاتی که قیمت تضمینی دارند اجازه صادرات ندارند و از دولت می‌خواهیم قبل از این‌که کشت صورت بگیرد قیمت آن را اعلام کند تا کشاورز با محاسبه دقیقی بتواند اقدام به کشت محصول کند.

دلالان، برنده اصلی کشاورزی در ایران

بختیار فاتحی، تولیدکننده نمونه حبوبات دیم در کشور گفت: دیدار‌هایی با مقامات وزارت جهاد کشاورزی داشتم که هر بار در مورد هزینه‌های بالای کشت توضیح دادم، اما متاسفانه فایده‌ای نداشته است. گندم و کلزا قیمت تضمینی دارند، اما به دلیل قیمت پایین کشاورزان رغبت تولید ندارند.

از سوی دیگر دلالان برای کالا‌هایی که قیمت تضمینی ندارند قیمت‌گذاری می‌کنند و کشاورزان در هر حال متضرر اصلی هستند. به گفته وی، دلالان علاوه بر این‌که محصولات را با قیمت پایین خریداری می‌کنند برای فروش کود و ادوات دیگر کشاورزی نیز لابی دارند و با قیمت بالا به کشاورزان می‌فروشند.

منبع: جام جم