در هفت سال گذشته بر اساس تحلیل کارشناسان، قفل اقتصاد کشور نه تنها باز نشده بلکه قفلهای بیشتری هم به مشکلات در حوزههای مختلف زده شده است. حال در این فرصت باقی مانده از دولت تدبیر و امید جای این سوال وجود دارد که کلید رئیس جمهور چه قفلهایی را باز کرده است.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، حجتالاسلام حسن روحانی رئیسجمهور روز یکشنبه (۱۵ تیر ۹۹) در جلسه ستاد اقتصادی دولت، با بیان اینکه در جنگ اقتصادی دشمنان و بحران ناشی از شیوع ویروس عالمگیر کرونا، مردم در شرایط سختی قرارگرفتهاند و دوران دشواری را طی میکنیم، افزود: «رسانهها و دستگاههای تبلیغی باید با اقدامات هوشمندانه و با اطلاعرسانی، آگاهیبخشی و قدرت اقناع بالا، اجازه ندهند مردم اسیر عملیات روانی و القائات دشمنان در مورد اقتصاد کشور قرار گیرند.»
مروری بر مواضع روحانی در ۲ سال پایانی دولت دهم احمدینژاد نشان میدهد آن زمان روحانی اعتقاد داشت که دلیل اصلی مشکلات اقتصادی کشور، سوء مدیریت است.
روحانی در تاریخ (۲۲ فروردین ۹۲) پیرامون اثر تحریمها بر روی اقتصاد کشور گفته بود: «مدیریت اقتصادی کشور بهجای آنکه در این شرایط حساس با تکیه بر قدرت مقاومت و ابتکار مردم عزیز و سرافراز ایران پیام رشد پایدار به جهان بدهد، متأسفانه پیام ضعف به تحریم کنندگان میدهد... همه ضعفها و ناکارآمدیها را نمیتوان پای تحریم نوشت.»
این اظهارات ضد و نقیض آنجا جالبتر میشود که رئیسجمهور (۱۷ خردادماه ۹۴) در مراسم دهمین دوره جایزه ملی محیط زیست، عنوان کرد: «اینکه میگوییم تحریم ظالمانه باید از بین برود بعضیها چشمهایشان را زیاد نچرخانند! تحریمهای ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید تا مسئله محیط زیست حل شود تا اشتغال جوانان حل شود تا صنعت جامعه حل شود تا آب خوردن مردم حل شود. تا منابع آبی زیاد شود. تا بانکهای ما احیا شود...»
برجام تمام شد، به فکر اقتصاد باشید حسن روحانی بعد از پیروزی در انتخابات (۲۴ خرداد ۱۳۹۲)، تمام دغدغه دولت یازدهم را مذاکره با آمریکا و رفع تحریمهای بینالمللی بیان کرد؛ سرانجام در روز سهشنبه (۲۳ تیر ۱۳۹۴) توافق برنامه جامع اقدام مشترک در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (پنج عضو ثابت شورای امنیت ملل متحد شامل چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالاتمتحده و آلمان) منعقد شد.
اما طرف آمریکایی بدون در نظر گرفتن تعهدات بینالمللی، از برجام خارج شد و امیدهای دولت یازدهم و دوازدهم برای بهبود شرایط اقتصادی کشور از بین رفت.
با کمی جستجو ساده میتوان انبوهی از وعدههای اقتصادی دولت را برای بعد از برجام مشاهده کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.
- تمام تحریمهای بانکی، بیمهای، مالی، حملونقل، پتروشیمی، فلزات سنگین و تحریمهای اقتصادی بهطور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق. (روحانی، تیرماه ۹۴)
- امروز تحریمها، حتی تحریمهایی که مربوط به موضوع هستهای نبوده برداشتهشده و این مسئله نیز اعلام شده است. (روحانی، ۱۶ اسفند ۹۴)
- سال ۹۴ با توافق هستهای بذر اقتصاد ایران به ثمر مینشیند (علی طیبنیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم)
- با لغو تحریمها یک ساله به شرایط پیش از تحریمها بازمیگردیم. (مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیسجمهور)
- امسال (سال ۹۴) اقتصاد ایران بعد از توافق هستهای شکوفا خواهد شد. (سیف، رئیسبانک مرکزی)
- منتظر هجوم سرمایههای خارجی بعد از توافق هستهای باشید. (اکبر ترکان، رئیسمناطق آزاد دولت یازدهم)
- اکنون کشور از بیکاری رنج میبرد، جوانان مشکل عدم استطاعت مالی برای ازدواج دارند و دولت وظیفه دارد این مشکلات را برطرف کند و امیدوارم با لغو تحریمها این مشکلات برطرف شده و کارهای عمرانی نیز با سرعت بیشتری انجام شود (علی یونسی، دستیار رئیسجمهور)
- باید تحریمها برداشته شود تا پروژههای عمرانی را تکمیل کنیم. (نوبخت، معاون رئیسجمهور)
- بعد از توافق منتظر رشد اقتصادی، کاهش تورم و خروج از رکود باشید. (محمد نهاوندیان)
- اکنون که زنجیرهای تحریم از پای اقتصاد ایران گسسته شده و عزت و استقلال کشور نمایان گشته است، اکنون زمان ساختن و بالیدن است (روحانی، دی ۹۴)
- ما در سال ۹۵ بهاری را آغاز میکنیم که در آن بانکها و بیمههای ما تحریم نیستند و میتوانیم با کشورهای مختلف تجارت داشته باشیم و سرمایهگذاریها در کشور ما آغازشده و قراردادهای بسیار مهمی در سطوح مختلف با کشورهای دنیا به امضا رسیده است. (روحانی، ۲۶ اسفند ۹۴)
- تحریمهای بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حملونقل و همه تحریمهای هستهای برداشته شد و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم ما آمادهتر شد. (روحانی، فروردین ۹۵)
- فقط سه ماه از اجرای برجام گذشته، اما برخی فکر میکنند ۳۰ سال گذشته است. در این سه ماه ببینید چه گشایشهای فراوانی ایجادشده است؟ (روحانی، فروردین ۹۵)
-توافق هستهای موجب خروج سریع کشور از رکود خواهد شد. (محمدعلی نجفی، دبیر وقت ستاد هماهنگی اقتصادی دولت)
ادعای گزافی نیست اگر روحانی را «مردی با حرفهای پرتناقض» معرفی کنیم. وی در گفتگو با روزنامه اعتماد (۱۹ آذر ۱۳۹۱) در پاسخ به این سؤال که «در حال حاضر کاهش ارزش پول ملی، ذهن مردم را بهشدت درگیر کرده است چرا که به طور مستقیم روی قیمت کالاهای معیشتی آنها تأثیر داشته است. دلیل اصلی آن را هم نوسان نرخ دلار میدانند. به نظر شما، چه سیاستی اقتصاد کشور را با این مسئله روبهرو کرد؟»، میگوید: «متأسفانه در حالی که اقدامات تحریم اقتصادی امریکا و اتحادیه اروپا کاملاً قابل پیشبینی بود، ولی دولت بیاعتنا نسبت به تذکرات مشفقانه کارشناسان دلسوز و اعضای هیئتعلمی دانشگاهها که از سرمایههای ملی هستند، بر پیگیری سیاستهای خلاف برنامه و نامتناسب با شرایط تحریم و تهدیدهای خارجی ادامه داد. امروز هم فقط در سایه اتخاذ سیاستهای سنجیده و انضباط پولی و مالی، دولت میتواند سامانی در اقتصاد ایجاد کند.»
سیاستهای غلط اقتصادی دولت، وضع معیشتی مردم و بازارهای اقتصادی موجود را از قبیل مسکن، خودرو، لوازم برقی و همچنین ارز را دچار نوسانات شدیدی کرده است؛ دلار مرز ۲۱ هزار تومان را رد کرد و رکورد تاریخی از دولت دوازدهم برجا ماند. در حوزه بازار مسکن نیز، بررسی آمار رسمی وزارت راه و شهرسازی حاکی از آن است که از مهرماه ۹۷ تا خرداد ۹۹ قیمت مسکن در تهران ۱۲۱ درصد افزایش یافته است.
روحانی در دیدار با امرای بازنشسته ارتش (۹ خرداد ۹۲) گفته بود که بنده قیمت اجناس اردیبهشت پارسال و آخر اردیبهشت امسال را از چند کسبه پرسیدم، کاری به آمار دولتی و بانک مرکزی ندارم، اما شاهد جنسهایی هستم که سه برابر قیمت شدند چرا چنین وضعی دارند، مردم ما مستحق این فشارها نیستند!
وعدههای انتخاباتی آقای رئیسجمهور «برای حل مشکلات اقتصادی برنامه یکماهه، سهماهه، یکساله و چهارساله دارم»، «اگر اشتباه کردم مدیریت ناتمام خود را توجیه نمیکنم»، «دولت تدبیر چنان برنامهریزی میکند که مردم دائماً نگویند هر سال دریغ از پارسال»، «حقوق کارگران مطابق تورم افزایش پیدا خواهد کرد»، «هیچ کاری را بدون مشورت با صاحبنظران انجام نخواهم داد»، «چنان رونق اقتصادی ایجاد میکنم که مردم به یارانه نیاز نداشته باشند» و «تحریم و مشکلات بانکی را رفع خواهم کرد قول میدهم که احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم» از جمله وعدههای انتخاباتی آقای روحانی است که در این چند سال گذشته به ملت ایران گفت، اما حتی یک مورد از آن محقق نشده است و عملکردهای بسیاری در جهت خلاف این وعدهها، از دولت وی مشاهده میشود.
پرویز سروری دبیر شورای ائتلاف نیروهای انقلاب در گفتگو با خبرنگار احزابخبرگزاری دانشجو، با بیان اینکه دولت موظف است که با مشکلات داخلی و خارجی موجود مواجه شود، اظهار داشت: مردم، آقای رئیسجمهور را انتخاب کردند تا چالشهای موجود را حل کند، نه اینکه مشکلات را پشت تریبون برای ملت بیان کند. دولتمردان یاد گرفتند که فقط چالشهای پیشرو را مطرح و کار عملیاتی را به بعدها واگذار کنند.
وی ادامه داد: آقای روحانی کلید خود را باید دربیاورد و قفل اقتصادی این کشور را باز کند. در هفت سال گذشته این کلید، هیچ قفل اقتصادی را در کشور باز نکرده و امید داریم که حداقل یکبار هم که شده، کارایی خود را نشان دهد.
وعدههای غیرعملی دولت علاوه بر ضربه اقتصادی، ضربه به اعتماد مردم وارد کرده و باعث شده است که مردم به هیچیک از وعدههای دولت اعتمادی نداشته باشند؛ یعنی هم ضربه به سرمایه اقتصادی و هم ضربه به سرمایه اجتماعی وارد کرده است.
دولت تدبیر و امید در سال پایانی دوره ریاست جمهوری خود قرار دارد و هفت سال سکان مدیریتی این کشور را در اختیار داشته است، دولتی که با شعار بازگشت امید به مردم روی کار آمد، دولتی که دستاوردهای دولت قبلی اعم از مسکن مهر و کارت سوخت را مزخرف نامید و به بهانههای مختلف بر روی آن عیب و ایراد گذاشت و آن را از دستور کار خود خارج کرد، هر چند یکبار دیگر مجبور به راهاندازی و بهرهبرداری از همان طرحهایی شد که با تعطیلی آنها خسارتی عظیم به کشور وارد کرد. حال باید عملکرد آنرا با شعارهایی که گاه و بیگاه میداد مقایسه کرد تا ببینیم چقد توانسته به شعارهای خود عمل کند و این راه حلهایی که آقای رئیس جمهور در بزنگاه انتخابات در مورد آن صحبت میکرد، کجاست.