نقد در روز جنگ ممنوع! / گوش شنوای دولت در ۳۰۰ روز پایانی

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- محمدحسین طارمی؛ اگر صحبت از آزادی بیان به میان آید، بدون شک نمی‌توان آزادی موافقان در تمجید و تکریم را به عنوان مصداقی برای اثبات پایبندی خود به این موضوع ارائه کرد؛ بلکه آنجایی مسئله آزادی بیان خود را به صورت واقعی به منصه ظهور می‌رساند که «تحمل منتقد» در میان باشد.

تاکید بر پایبندی به آزادی بیان از جمله شعار‌هایی بوده است که روحانی در سال ۹۲ با تکرار آن توانست بخشی از آرا مردم را به خود جلب کند. بویژه آنکه او در یکی از مناظره‌ها، طرف مقابل خود را به برخورد‌های سخت با منتقدان و معترضان هم متهم کرد.

دولت روحانی از ابتدای فعالیت خود با برچسب‌های متعدد نسبت به منتقدان فضای نقد را بر آن‌ها بسته است. «بی‌سواد»، «لبو فروش»، «افراطی»، «متحجر»، «بی‌اخلاق»، «بی شناسنامه»، «کسانی که از جایی خاص پول می‌گیرند» و... برچسب‌هایی بود که جریان دولت با استفاده از آن سعی در از بین‌بردن فضای نقد در کشور می‌کند.

حسن روحانی طی سخنرانی در جلسه هیئت دولت روز چهارشنبه مورخ ۱۶/۰۵/۱۳۹۹ با بیان اینکه، یک عده فقط مسئولیت‌شان انتقاد کردن است، گفت: خداوند شما را خلق کرده که در روز جنگ فقط نقد کنید. البته نقد اشکال ندارد، ولی فقط نقد؟ یا نه شما هم رسالت و وظیفه دارید. شما هم باید کمک کنید.

وی با بیان اینکه ما در جنگ هستیم و این جنگ تحمیلی است، اظهار کرد: آن کسی که می‌آید و می‌گوید چرا آنجوری شد و چرا اینجا اینجوری شد؟ خودش چه کار کرده؟ اول عمل خودش را بگوید. اول دوستان و حزب خودش را بگوید. آن‌ها چه کار کردند. ما هیچ گاه این جنگ تحمیلی را نخواستیم.

وی افزود: والله، بالله هر چه اختلاف بیشتر شود، دشمن امیدوارتر می‌شود. هر چه با محبت با هم صحبت کنیم و در کنار هم باشیم، آن همه با تأکید قرآن که با هم مهربان باشید. اگر می‌خواهیم لحن تند داشته باشیم باید بر سر آمریکا و دشمنان باشد، نه بر سر همدیگر.

انتقادات فراوانی به دولت روحانی اعم از گرانی، رکود بی‌سابقه، بیکاری، عدم رونق اقتصادی وجود دارد. البته عملکرد دولت در سیاست خارجی بیشترین انتقادات مردم به دولت تدبیر و امید است. چرا که روحانی با وعده‌ی حل مشکلات بیکاری، رکود، تورم و تحریم‌ها به پاستور رفت و حتی برای برخی از آن‌ها وعده‌ی صد روزه داد. اما اکنون با گذشت هفت سال از روحانی‌شدن پاستور، خبر‌هایی مانند کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم، افزایش چشمگیر تعداد بیکاران و سایه‌انداختن رکود بر ساختار اقتصادی کشور را می‌شنویم.

حسن روحانی و دولتمردان او بار‌ها بر ضرورت رفع تحریم‌ها برای بهبود اقتصاد کشور تاکید کردند. عمده استدلال ایشان این بود که با از بین رفتن تحریم‌ها می‌توان سرمایه خارجی جذب کرد و بدون جذب سرمایه‌گذاری خارجی نمی‌توان هیچ کاری کرد. دستاورد حدود دو سال مذاکره، توافقنامه‌ای به عنوان برجام شد. از روز نخست امضای این توافق، موضوع مهمی که توسط برخی از سیاستمداران مطرح شد تعادل میان داده و ستانده در این توافق بود.

منتقدان برجام می‌گفتند تضمین‌های کافی برای اجرای تعهدات طرف مقابل وجود ندارد و تعهدات ما نقد و تعهدات طرف مقابل نسیه است. پایه‌های برجام محکم نیست و باید دولت دقت بیشتری در اجرای این برنامه داشته باشد. طبق تجربه‌های گذشته می‌توان پیش‌بینی کرد آمریکا و اروپا به تعهدات خود پایبندی نشان نمی‌دهند.

اما روحانی هیچ توجه‌ای به منتقدان نداشت. با آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام در سال ۹۷، حسن روحانی در جواب منتقدان دولت در همان دوران گفت: (آمریکا از سازمان جهانی بهداشت هم خارج شد آیا پایه‌های سازمان جهانی بهداشت هم ضعیف بود؟ چرا حماقت دشمن را نمیبینیم.)

به نظر می‌رسد از روز نخست نگاه دولت به برجام مشکل داشته است. از همان ابتدا به برجام به‌عنوان یک متن مقدس نگاه شد. این نگرش باعث بروز دو اتفاق شد. اولا حول برجام یک دوقطبی سیاسی شکل داده شد. دولت انتقادات به برجام را به مخالفت سیاسی جناح منتقد دولت تقلیل داد و همین مسئله موجب شد انتقادات شنیده نشود. تاثیر دومی که نگرش دولت به برجام باقی گذاشت این بود که دولت نتوانست پس از شکست این توافقنامه برخوردی معقول داشته باشد و متاسفانه علی‌رغم شکست، همچنان بر آن اصرار ورزید.

باید عملکرد دولت برای مردم شفاف باشد. یعنی مردم بتوانند از کلیات و جزئیات یک برنامه‌ی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی توأما باخبر باشند؛ چرا که پنهان‌کاری و نامحرم‌دانستن مردم خصوصا در یک نظام سیاسی اسلامی اصلا کار درستی نیست. اما اقدامات کابینه روحانی جنبه‌ی مخفیانه و محرمانه پیدا کرده است. مثلا وزیر صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۴ با بیان اینکه در توافق با پژو موضوع پرداخت خسارت به ایران دیده شده است، مبلغ خسارت را اعلام نکرد و گفت: «همه‌ی قرارداد‌های خارجی از جمله قرارداد پژو محرمانه است.» پیش از او، بیژن زنگنه وزیر نفت نیز مدعی شده بود که «قرارداد‌های جدید نفتی نیز محرمانه هستند.» قرارداد‌های جدید نفتی موسوم به IPC که در وزارت نفت زنگنه رونمایی شده است یکی دیگر از مسائل حیاتی اقتصاد کشور است که مردم از دسترسی به جزئیات آن محروم مانده‌اند.

 

همه‌ی این محرمانه‌ها در حالی است که دولت مدام به انتقاد پذیری و نقد از خود می‌بالد و مانند گره‌زدن تمام و کمال مشکلات اقتصادی به تحریم‌ها، سیاست خود را کاملا به نقد از دولت وابسته کرده است؛ چرا که روحانی پس از پیروزی در انتخابات ۹۲ گفته بود: «مردم را باید محرم و صاحب کشور بدانیم و باید با آنان حرف زده و صحبت آنان را با روی گشاده بشنویم... اگر مطمئن شوند راهی را که دولت آغاز کرده، راه درستی است تمامی مشکلات را تحمل می‌کنند.»

دولت روحانی در واپسین روز‌های عمر خودش قرار دارد. دولتی که بخش غیر قابل انکار از یک برهه تاریخی ایران را شکل میدهد و مورد قضاوت نسل‌های آینده قرار می‌گیرد. دولتی که در این هفت سال تمام معضلات داخلی را به راه حل‌های خارجی گره زده، هیچ گاه به راحتی توان پذیرش انتقاد‌های دوستان خودش را ندارد. به همین خاطر است که آقای رئیس جمهور هر نقدی که به دولت می‌شود، به نظام نسبت می‌دهند.

دولت کمتر از ۳۰۰ روز دیگر فرصت دارد تا به فکر حل معضلات جامعه باشد. ۳۰۰ روز طلایی که شاید در آخرت به درد آقای روحانی بخورد. در این روز‌ها بهتر است، دولت گوش شنوایی برای نقد اطرافیان خودش داشته باشد. در این روز‌های پایانی شاید حزب پشتیبان آقای روحانی از ایشان اعلام برائت کرده باشند، ولی همیشه مردم و سایر مسئولان دلسوزانه به فکر دولت و کشور هستند.