اورشلیم پست - The Jerusalem Post | بحران در قفقاز جنوبی - ۱
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ «هرب کینون» در گزارشی با عنوان «اسرائیل چگونه می‌تواند در شکاف بین آذربایجان و ارمنستان حرکت کند؟» در سایت خبری روزنامه صهیونیستی «اورشلیم پست» نوشت: اسرائیل با جمهوری آذربایجان رابطه استراتژیک دارد امّا با ارمنستان نیز روابطی گرم برقرار کرده است. [تل‌آویو] طی روزهای اخیر در یک دوراهی قرار گرفته است: اینبار نه به عنوان دخیل در یک طرف درگیر، بلکه به عنوان کشور ثالث در جایگاهی قرار گرفته است که دو [دولت] دوست، چشم انتظار به پشتیبانی آن دارند. هرچند که یکی از طرفین [منظور دولت آذربایجان] به اسرائیل نزدیک‌تر از دیگری است.
دشمنی طولانی‌مدّت بین این دوکشور که به صورت متناوب به جنگ منجر می‌شود، این بار (ماه جولای/ تیر) با وقوع درگیری در ۳۰۰ کیلومتری شمال منطقه مورد مناقشه قره‌باغ شعله‌ور شد. [در جریان جنگ دو کشور در اوایل دهه ۱۹۹۰، ۲۰ درصد از قلمرو آذربایجان توسط ارمنستان اشغال شد.] در این درگیری حداقل ۱۶ نفر کشته شدند.
رنگ قهوه‌ای: مناطق تحت اشغال ارمنستان در جریان جنگ اوایل دهه ۱۹۹۰ و پس ار فروپاشی شوروی
رنگ قرمز: منطقه قره‌باغ اشغالی| در این منطقه جمهوری خودخوانده آرتساخ حاکم است که هیچ‌کشوری در جهان آن را به رسمیت نمی‌شناسد
اسرائیل رابطه راهبردی عمیقی با آذربایجان دارد. در درجه اوّل به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در مجاورت با ایران است. همچنین اسرائیل ۴۰ درصد نیاز نفتی خود را از آذربایجان تامین می‌کند و باکو نیز به یکی از بزرگترین خریداران تسلیحات اسرائیلی در جهان تبدیل شده است. اسرائیل با ارمنستان هم روابط گرمی پیدا کرده است. [ایروان] طی روزهای اخیر، اوّلین سفیر خود را جهت بازگشایی سفارت در تل‌آویو فرستاده است. حال هر دو کشور از اسرائیل انتظاراتی دارند.
باکو که نزدیک به سه دهه رابطه نزدیکی با اسرائیل دارند، مایل است که بیانیه‌ای از سوی اسرائیل در حمایت از آذربایجان بشنوند [!]. ارمنی‌ها این تمایل را شفاف بیان کردند. «زهراب مناتسکانیان» وزیر امور خارجه ارمنستان در مصاحبه پنجشنبه گذشته (۲۹ جولای) با اورشلیم پست علناً خواستار توقف فروش تسلیحات اسرائیلى به آذربایجان شده است.
در این وضعیت اسرائیل چه می‌کند؟ پاسخ ساده است، بنا به گفته یکی از مقاماتی، باید از این منازعه دور بمانیم و اجازه ندهیم پای اسرائیل به موضوعی کشیده شود که ربطی به آن ندارد. علی‌رغم درخواست طرفین درگیر برای اعلام حمایت [از سوی تل‌آویو]، وزارت خارجه [اسرائیل] با صدور بیانیه‌ای ملایم از خشونت‌ها ابراز نگرانی کرده و اظهار امیدواری کرده بود که دو طرف هرچه زودتر آتش‌بس اعلام کنند. این بیانیه هیچکدام از طرفین را راضی نکرد ولی به هر دو کشور این پیام روشن را ارسال کرد که از اسرائیل انتظارات واقع‌بینانه داشته باشند.
مقامات [رژیم صهیونیستی] به دلیل حساسیّت دیپلماتیک این موضوع از فاش‌گویی خودداری می‌کنند، ولی «اوران لرمن»، نائب رئیس پیشین شورای عالی امنیّت [رژیم صهیونیستی] که اکنون عضو موسسه راهبرد و امنیت اورشلیم است، تمایل [اصلی] اسرائیل را به‌صورت خلاصه بیان می‌کند: «ما با یک چالش بزرگ از سوی ایران مواجه هستیم و در این میان آذربایجان برای ما[اسرائیل] مهمّ است. ما با ارمنستان نزاعی نداریم، ولی آذربایجان از اهمّیت بسیار بالای راهبردی برای اسرائیل داراست. اوّلین اهمیت آن، جایی است که آذربایجان قرار دارد و دیگر اینکه حدود ۲۵ درصد مردم ایران آذری هستند [!]»
در تلگراف منتسب به «راب گاوریک»، رایزن اقتصادی / سیاسی سفارت آمریکا در باکو در سال ۲۰۰۹ که ویکی‌لیکس آن را افشاء کرد، منافع اسرائیل در آذربایجان به اختصار آمده است: «رابطه اسرائیل با آذربایجان قویاً بر پایه مصلحت‌گرایی و درک دقیق اولویت‌ها است. هدف اصلی اسرائیل این است که آذربایجان را به عنوان متحّدی علیه ایران به خدمت درآورد و[آن را] به سکّویی جهت رصد [جمهوری اسلامی] و بازاری برای جنگ‌افزارهای نظامی خود تبدیل کند.»
اهمیّت آذربایجان برای اسرائیل چیست؟
آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه وقت اسرائیل در سال ۲۰۱۲ گفت که آذربایجان برای اسرائیل از فرانسه مهمّ‌تر است. قاعدتا حرفی که در آن زمان گفته شده امروز نیز صادق است. [با این تفسیر] آذربایجان از ارمنستان نیز [برای صهیونیست‌ها] مهم‌تر است. اسرائیل یک دوست در مرز‌های شمالی ایران و یک تامین‌کننده نفت یافته است و آذربایجان نیز به تسلیحاتی دسترسی پیدا کرده است که معادل غربی آن را به دلیل تحریم تسلیحاتی نمی‌تواند تهیه کند. باکو همچنین می‌تواند از طریق لابی‌های صهیونیستی مستقر در واشینگتن با کنگره و مقامات ایالات متحده رابطه داشته باشد. ارمنستان یک لابی قدرتمند در آمریکا دارد. آذربایجان فاقد چنین لابی بود، به همین دلیل در طول سال‌های گذشته از لابی‌های یهودی کمک گرفته است.
با وجود اینکه آذربایجان و اسرائیل دارای روابط نزدیکی هستند، همواره رای باکو در مجامع بین المللی علیه اسرائیل است. جمهوری آذربایجان یکی از اعضای سازمان همکاری کشورهای اسلامی است. آن‌‌ها به حمایت سیاسی کشورهای اسلامی در ماجرای منطقه مورد مناقشه قره‌باغ با ارمنستان نیازمندند. پشتیبانی از اسرائیل در نشست‌های بین‌المللی این حمایت را به خطر می‌اندازد. آذربایجان یکی از مشتریان بزرگ تسلیحات اسرائیل [در جهان] است ولی در تل‌آویو سفارت ندارد. دلیل این کار، ترس آذربایجان از واکنش کشورهای مسلمانی است که در مناقشه قره‌باغ از باکو پشتیبانی می‌کنند.
آیا اسرائیل این سیاست آذربایجان را می‌پسندد؟ واضح است که خیر. امّآ به دلیل این واقعیت که آذربایجان منافع دیگری نیز دارد، با آن کنار می‌آید. حال تل‌آویو از باکو انتظار دارد که موازنه منافع را برای اسرائیل درک کند و [بپذیرد] که اسرائیل از مناقشه با ارمنستان دور بماند.
ارمنستان نیز اگر از فروش سلاح به [آذربایجان] سخن به میان آورد، اسرائیل آمادگی دارد که در پاسخ اعلام کند: رابطه شما با ایران چطور؟! ارمنستان نیز همچون آذربایجان دارای مرز مشترک با ایران است و روابط دیپلماتیک و تجاری قدرتمندی با جمهوری اسلامی دارد. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در اکتبر سال گذشته به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران اعلام کرد که ارمنستان به رغم تهدیدهای آمریکا به روابط نزدیک با تهران متعهّد باقی می‌ماند. وی در این دیدار گفت: «روابط ما با ایران باید فراتر از مسائل جغرافیایی و سیاسی باشد. ما همسایه یکدیگر هستیم و منافع مشترک بسیاری داریم و لازم است که [سالیان متمادی] با هم همکاری کنیم.»
ویگن سرکیسیان، وزیر دفاع وقت ارمنستان نیز در سال ۲۰۱۷ در بازدیدی که از تهران داشت، گفت: «ارمنستان به دنبال گسترش روابط با ایران در حوزه دفاعی است.»
در این صورت اگر ارمنستان از فروش سلاح به دشمن این کشور توسط اسرائیل شکایتی داشت، می‌توان در پاسخ این موضوع رابطه نزدیک ارمنستان با بدترین دشمن اسرائیل [در جهان] را برجسته کرد. در دنیای سیاست، گاهی اوقات دوستان در جهت منافع خود با دشمنان‌تان بازی می‌کنند. آذربایجان این کار می‌کند. ارمنستان هم این کار می‌کند. اسرائیل نیز همینطور.
*مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.
ارسال نظرات