گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو: عباس اسماعیل گل؛ «صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی»؛ عبارتی که 5 سالی از تعیین وضعیت وضع آن توسط رهبر انقلاب میگذرد و همچنان محل بحث و نزاع میان نهادهای ذیربط و خودذیربطپندار است. رهبری در شهریور 1394 طی ابلاغیهای مسئولیت صدور مجوز تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن را منحصراً بر عهده سازمان صداوسیما گذاشتند. با وجود صراحت موجود در متن ابلاغیه و استناد آن به اصول قانون اساسی، دولت و دستگاههای زیرمجموعه آن که به نحوی با فضای مجازی مرتبط بودند، در این سالها تلاش کردند تا با تفسیر به رأی و توسل به لطایفالحیل همچنان به عنوان یکی از ذینفعان و متولیان اصلی در زمینه صوت و تصویر فراگیر شناخته شوند.
در سالهای قبل و پیش از یکپارچهشدن امر مدیریت فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول صدور پروانه برای «نمایش ویدئویی ویژه شبکه نمایش خانگی» بود. همانطور که از این عنوان برمیآید، وزارت ارشاد مسئولیت داشت تا صرفاً برای فیلمها و سریالهایی که به صورت سیدی و دیویدی به بازار میآمدند، پروانه نمایش صادر کند. این یعنی برای سایر انواع برنامهها و پلتفرمهای دیگر هیچگونه تصمیمگیری نشدهبود و حیطه اختیارات وزارت ارشاد نیز از این فراتر نمیرفت.
همه این اقدامات خارج از چارچوب قانون در حالی رخ دادهاند که سازمان تنظیم مقررات رسانههای فضای مجازی در ایران (ساترا) از زمان ابلاغیه رهبری مبنی بر انحصار اختیارات فوق به صداوسیما، به صورت رسمی در تلاش برای تنظیمگری رسانهای در فضای مجازی بوده و تاکنون اقدامات مثبت و قابل توجهی در زمینه تنظیم مقررات، صدور مجوز و نظارت بر این رسانهها انجام داده است. سازمانهای تنظیمگر رسانه در بسیاری از کشورهای جهان به مثابه یکی از ارکان اصلی مدیریت رسانه و به عنوان نهادهایی برای تعدیل قدرت، ارائه تسهیلات به ارائهدهندگان سرویسها و نظارت هوشمند بر محتواهای ارائهشده فعالیت میکنند. در ایران نیز هرچند در نگاه اول انحصار صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی در اختیار سازمان صداوسیما مقداری ناخوشایند به نظر برسد، اما با نگاهی دقیقتر میتوان دریافت که قرارگرفتن سرویسهای ارائهدهنده محتوا در فضای مجازی ذیل یک چتر تنظیمگر واحد و نه محدودکننده و دست و پاگیر میتواند از طرفی یک فضای پویا برای رقابت میان ارائهدهندگان سرویسها ایجاد و از طرف دیگر امکان دسترسی کاربران به محتوای مد نظر خود را از هرجهت تسهیل کند.
اما این پایان کار نبود و روز گذشته سازمان سینمایی اعلام کرد به یک برنامه ترکیبی در حوزه صوت و تصویر فراگیر مجوز داده است. همان روز سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در بیانیه ای که برای رسانه ها ارسال کرد، مجوز صادره از سازمان سینمایی وزارت ارشاد را غیر معتبر دانست و به تولید کنندگان توصیه کرد برای تولید و پخش آثار شبه تلویزیونی و برنامه های ترکیبی به این سازمان مراجعه کنند.