خاطرات احمدرضا درویش از ساخت «سرزمین خورشید»؛ ایران مساله ما است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، روز چهارم برنامه «سینمای ایران برای وطن» با نمایش نسخه مرمت شده فیلم «سرزمین خورشید» ساخته احمدرضا درویش سه شنبه ۷ مرداد با حضور احمدرضا درویش، حبیب احمدزاده و محمد آلادپوش با اجرای حمیدرضا مدقق برگزار شد.

انتقاد درویش از کیفیت سالن سینمای موزه سینما

احمدرضا درویش در ابتدا درباره کیفیت سالن سینمای موزه سینما بیان کرد: من از برگزاری این نوع نشست‌ها تشکر می‌کنم، زیرا مرور سینمای ایران می‌تواند بسیار موثر باشد. آنونسی در ابتدای نشست در سالن پخش شد که من را حیرت‌زده کرد و آخرین بار در زمان اکران این آنونس را دیده بودم. اما گلایه اساسی دارم؛ این سالن با طراحی و صدای نسبتا خوب باید تصویر خوبی نیز داشته باشد. ما در موزه سینما گوهر‌های سینمای ایران را نگه‌داری می‌کنیم و هرکسی در موزه فیلم می‌بیند باید بالاترین کیفیت را تماشا کند. در این سالن باید بهترین امکانات صدا وجود داشته باشد.

فاطمه محمدی مدیرعامل موزه سینما در پاسخ به درویش بیان کرد: امکانات لازم برای تجهیز سینما را سفارش داده‌ایم و به زودی برای ما ارسال می‌شود.

درویش درباره مرمت فیلم‌ها تصریح کرد: خانم طاهری در فیلمخانه ملی فیلم‌های قدیمی را مرمت می‌کنند که کار بسیار خوبی است، اما متاسفانه نه فیلمبردار و نه کارگردان را صدا نمی‌کنند که نسخه نهایی را تماشا و تایید کنند.

وی در ادامه این نشست درباره فضاسازی فیلم «سرزمین خورشید» توضیح داد: این فیلم داستان یک سفر ادیسه وار است؛ گویا جنگ فقط مختص یک فضا و مکان نیست بلکه تبعات جنگ همه جا را دربرمی‌گیرد. اگر قرار باشد یک شخصیت در فضای خاصی باورپذیر باشد، فضاسازی و جزئیات در آن فیلم خیلی اهمیت پیدا می‌کند.

درویش با گرامی‌داشت یاد خسرو شکیبایی، گفت: یادم می‌آید با محمد آلادپوش از هواپیما پیاده شدیم و سپس وارد فضای فیلمبرداری در بیمارستان شدیم. آلادپوش کمی در لوکیشن چرخید و به من گفت: به نظر شما می‌شود؟، من هم گفتم: می‌رویم که بشود.

مهم‌ترین مانیتور کارگردان چشم فیلمبردار بود

وی درباره چالش‌های فیلمبرداری این اثر بیان کرد: ما سکانس بیمارستان را به صورت سکانس - پلان فیلمبرداری کردیم، زیرا اگر کات می‌خورد حس صحنه درست درنمی‌آمد. در آن صحنه فقط می‌توانستیم یک برداشت داشته باشیم، زیرا همه‌چیز سر صحنه نابود می‌شد. حدود ۲ روز برای آن صحنه تمرین کردیم و هنگام فیلمبرداری حتی مانیتور هم نداشتیم که پلان‌ها را ببینیم. در آن زمان مهم‌ترین مانیتور کارگردان چشم فیلمبردار بود و اگر چشم فیلمبردار از آن پلان راضی بود ما سراغ صحنه‌های بعد می‌رفتیم. این ریسک خیلی بزرگی برای یک کارگردان است، زیرا صحنه‌ای که فیلمبرداری می‌کرد یک هفته بعد تازه از تهران می‌رسید و می‌توانست آن را تماشا کند.

کارگردان «دوئل» درباره دفاع از کشور در مقابل دشمن تصریح کرد: اینکه از کشورمان دفاع کنیم با اینکه جنگ را نفی یا نقد کنیم کاملا متفاوت است. اگر دشمن به کشور ما حمله کند ناگزیر به دفاع هستیم و اگر این منطق در فیلم نیز وجود داشته باشد مخاطب با آن همراه می‌شود.

اگر این نشست در وزارت ارشاد برگزار می‌شد، نمی‌رفتم

وی در پاسخ به این پرسش که چرا دیگر فیلم نمی‌سازد، گفت: موزه سینما متعلق به سینمای ایران است و نمی‌خواهم فضای صمیمی و دوستانه اینجا را به‌هم بزنم. اگر این نمایش در وزارت ارشاد بود من قطعا به آنجا نمی‌رفتم. صاحب موزه سینما کسانی هستند که پوستر‌ها و آثارشان در همین مکان نگه‌داری می‌شود. این نشست به بهانه اتفاقات جنگ اخیر و برای پاسداشت وطن برگزار شده است. در جنگ ۱۲ روزه مساله ایران و چیستی ایران برای همه ما پررنگ شد. همه ما این روز‌ها به ایران فکر می‌کنیم. ناگهان در اوج روزمرگی و گرفتاری‌های اخیر ایران برایمان مساله شد و این اتفاق بسیار مهم است. من معتقدم که فیلمساز باید حرفش را در فیلمش بزند، اما وقتی به من گفتند که نام این نشست «سینمای ایران برای وطن» است، مشتاقانه حضور پیدا کردم.

تجهیزات فیلمبرداری و جنگی را به خانه مردم می‌بردیم

وی در پایان با درباره چالش‌های فیلمبرداری در خانه مردم توضیح داد: چالش ما بردن امکانات و تجهیزات به خانه مردم بود، زیرا مردم تازه به خانه‌هایشان برگشته بودند و مشغول بازسازی بودند، اما با آغوش باز از ما استقبال می‌کردند، زیرا می‌دانستند که ما قصه مردم را روایت می‌کنیم. در آن سال‌ها وقتی آتش درست می‌کردیم دود آن به خانه مردم می‌رفت و گاهی شیشه خانه‌ها می‌شکست.

فیلمسازان ما فضای جنگ آمریکایی را کپی کردند

در ادامه حبیب احمدزاده درباره باورپذیر بودن «سرزمین خورشید» بیان کرد: سینمای آقای درویش خاصیت متفاوتی دارد و آن هم به این دلیل است که ایشان در بطن حادثه و جنگ بودند. سینماگران ما در زمان جنگ فیلم‌های تبلیغی می‌ساختند و پس از جنگ مانند آمریکایی‌ها و «رمبو» فیلم ساختند. یعنی فضایی را نشان دادند که مردم شهر از کسانی که به جبهه رفته‌اند، متنفر هستند درحالی که اصلا اینگونه نیست و مردم همین الان هم احترام جانبازان و شهدا را نگه می‌دارند.

وی تاکید کرد: فیلمسازان در آن زمان، چون سوژه نداشتند سعی کردند مانند آمریکایی‌ها کپی کنند. آقای درویش اصلا وارد این بازی نشدند، زیرا خودشان در بطن جامعه با مردمی زندگی کردند که این جنگ را اداره کردند. اگر یک بار سینمایی را که ما از غرب کپی کردیم بدون اینکه مختصات ایرانی در آن بگنجانیم، بررسی کنیم متوجه می‌شویم که چه مسیر غلطی رفته‌ایم.

«سرزمین خورشید» خود زندگی را نشان می‌دهد

احمدزاده ادامه داد: آقای درویش وقتی در فیلمشان یک شهر را نشان می‌دهند که هویت دارد درنتیجه منطق دفاع از آن نیز برای مخاطب قابل فهم می‌شود.

احمدزاده با بیان اینکه جنگ موقعیت‌هایی را می‌سازد که خیلی‌ها متوجه آن نیستند، گفت: ما در آبادان گلوله‌هایی که عمل نکرده بودند تعمیر و مجدد در جنگ از آنها استفاده می‌کردیم. وقتی کار تو این باشد که خمپاره پیدا کنی، برایت ناراحت‌کننده است که ناگهان خانه خودت را خمپاره بزنند. درنتیجه وقتی خانه ما را زدند من چند روز از بالای دیده‌بان قبضه‌های دشمن را شناسایی می‌کردم.

وی در ادامه با بیان خاطره‌ای گفت: یکی از بچه‌های ما ترکش خورده بود و به اتاق عمل رفته بود، خمپاره انداز هم بیمارستان را می‌زد. ساعت ۱۱ - ۱۲ شب پرستار فکر می‌کرد ما خواب هستیم و ما می‌شنیدیم که او به همسرش در شیراز زنگ زده بود و از دل بمب و آتش آرامشی را به همسر و فرزندانش منتقل می‌کرد. در فیلم «سرزمین خورشید» نیز شما فکر نمی‌کنید یک فیلم تماشا می‌کنید بلکه یک زندگی را نگاه می‌کنید و خودتان را در آن موقعیت قرار می‌دهید.

محمد آلادپوش فیلمبردار «سرزمین خورشید» تصریح کرد: وقتی فیلمنامه را خواندم متوجه شدم که فیلم جنگی و اکشن نیست بلکه درباره تقابل آدم‌ها در یک موقعیت خاص است. این فیلم شخصیت محور بود و به همین دلیل علاقه داشتم در این پروژه کار کنم. من تجربه جنگ هم نداشتم و خودم را به آقای درویش سپردم تا وارد این حیطه شوم.

در پایان حمیدرضا مدقق مجری برنامه اعلام کرد که هفته گذشته ۲ مرداد تولد احمدرضا درویش بوده است و به مناسبت تولد او از طرف روابط عمومی سازمان سینمایی دسته گلی به این هنرمند اهدا شد.