سکوت سه ساله شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقابل تذکرات دفتر تحکیم / گفتمان دولت منجر به انسداد شد

به گزارش گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، پدرام جدی- به دنبال برگزاری سی وهفتمین نشست پایان دوره دفتر تحکیم وحدت و تعیین اعضای جدید  شورای مرکزی این اتحادیه طی نشستی که در «خبرگزاری دانشجو» با حضور حانیه زرنگ مسئول دفتر خواهران، علی بزرگخو مسئول واحد سیاسی، مهدی فراهانی مسئول واحد فرهنگی و مریم نظری مسئول واحد تبلیغات دفتر تحکیم برگزار شد برنامه ها و اولویت های این اتحادیه دانشجویی تشریح شد. مشروح این نشست را در ادامه می خوانید:

 

گفتمان مبهم دولت منجر به انسداد سیاسی شد

بزرگخو: پس از پیروزی انقلاب اسلامی چهار گفتمان اصلی شامل گفتمان انقلاب اسلامی، توسعه، آزادی و عدالت به عنوان گفتمان غالب در کشور حاکم بوده اند؛ اما در حال حاضر نمی‌دانیم که در چه شرایطی هستیم، چون گفتمان غالب یک گفتمان مبهم است از این جهت که این گفتمان فقط ناظر به سیاست خارجی توانسته حرفی برای گفتن داشته باشد و تنها دستاورد آن هم بحث تعامل با دنیا و مذاکره بوده و در سیاست داخلی حرفی برای گفتن نداشته است؛ لذا متاثر از این وضعیت ما در سیاست داخلی به یک سری گفتمان سلبی که تنها راهکار نجات سیاسی کشور را در تنش بیشتر سیاسی می‌بینند، رسیدیم. پس اگر امروز نیز فضای جامعه از این همه توهین و تکفیر پر شده دلیلش عدم وجود گفتمان‌های ایجابی در فضای سیاسی و ظهور و بروز گفتمان‌های سلبی است. 

گفتمان‌های سلبی مولود نبود گفتمان‌های ایجابی هستند با این وجود وقتی با گفتمان‌های سلبی مواجه می‌شویم بحث ساختارشکنی خیلی اهمیت پیدا می‌کند. به هر روی از آنجا که ما به دلیل ناتوانی نتوانسته ایم در بعد سیاست داخلی گفتمان سازی کنیم، گفتمان‌های سلبی به وجود آمده اند.

معتقدم با شروع دولت و فضای سیاسی جدید در کشور باید یک رویکرد جدید در سطح کشور ایجاد شود و این رویکرد نیز اجبارا باید ایجابی باشد و حتما هم در بعد سیاست داخلی و هم در بعد سیاست خارجی حرف برای گفتن داشته باشد، چون اگر در هر یک از این دو بعد با خلاء مواجه باشیم مجدد دچار انسداد سیاسی می‌شویم و گفتمان‌های سلبی دوباره شروع به رشد کردن می‌کنند در نتیجه بازهم به فضای توهین و تکفیر و عدم جلو رفتن فضای سیاسی دچار خواهیم شد.

دفتر تحکیم وحدت در قالب مردم سالاری دینی به توسعه گفتمانی می پردازد
اتفاق دیگری که باید با روی کار آمدن دولت جدید بیفتد ایجاد رقابت ایجابی است. واقعیت این است که در طی سال‌های پس از انقلاب گفتمان‌ها در تقابل با یکدیگر تولید می‌شدند؛ مثلا گفتمان توسعه گفتمان انقلاب اسلامی، گفتمان آزادی، گفتمان توسعه و گفتمان عدالت گفتمان آزادی را مغلوب خود کردند در نتیجه به فضایی که امروز در آن قرار گرفته ایم دچار شدیم. با این وجود نباید فضا را با مغلوب کردن گفتمان‌های دیگر و شعار تک بعدی پیش ببریم بلکه باید استحاله گفتمانی به وجود بیاوریم یعنی گفتمان جدید باید دیگر گفتمان‌ها را در اختیار بگیرد و یک گفتمان جامعه تر، کلان‌تر و بزرگتر را به وجود بیاورد؛ چرا که ما نیازمند توسعه سیاسی با دید ساختارگرا هستیم و توسعه سیاسی با رقابت منفی گفتمانی اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه با رقابت مثبت گفتمانی و تجمیع و تعدیل رقم می‌خورد یعنی گفتمان‌ها به جای اینکه برای کنار زدن یکدیگر با هم بجنگند این جنگیدن باید به تعامل تبدیل شود و گفتمان‌ها همدیگر را تعدیل کنند و یک ساختار سومی را به وجود بیاورند و این افق و دیدی است که دفتر تحکیم طی چهار سال اخیر در آن قدم نهاده و قرار است در قالب مردم سالاری دینی این مسیر به تولید گفتمان کلان برای رسیدن به توسعه گفتمانی و خروج از انسداد گفتمانی منتهی شود.

انقلاب اسلامی با شعار مردم گرایی و با سه آرمان استقلال، آزادی و عدالت روی کار آمد؛ اما ساختار‌های جمهوری اسلامی که قرار بود آرمان انقلاب اسلامی را محقق کنند در بعد مردم گرایی نتوانستند آنچنان که می‌خواهند مسئله را حل و فصل کنند و به یک نسخه نهایی برسند؛ از این رو دچار مشکل شدند و تا به امروز این قضیه پابرجاست.

آنچه که به نظر بنده جنبش دانشجویی می‌تواند به آن ورود پیدا کند و رهبر معظم انقلاب هم به آن اشاره کرده اند این است که جنبش دانشجویی باید نسخه شفاف بخشی بر حل مردم گرایی و مردم داری در ساختار‌های جمهوری اسلامی باشد. به هر روی اساس مسئله برای اینکه به یک گفتمان جامع‌تر برسیم از این مسیر می‌گذرد.

وضع اسفبار فرهنگ در دانشگاهها
فراهانی: پس از گذشته بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی و به ویژه از سال ۵۹ که بحث انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها شروع شد و پس از آن شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفت همواره فرهنگ از اولویت‌های اصلی کشور بوده و حتی در شرایط بد اقتصادی فعلی نیز رهبر معظم انقلاب در پیامی که همزمان با آغاز به کار مجلس یازدهم صادر کردند بحث فرهنگ را در کنار مسائل اقتصادی قرار دادند، چون فرهنگ جامعه اسلامی ما در طول این سال‌ها دائما با تهاجم تمدن غرب به سمت تمدن نوین اسلامی مواجه بوده و آنچه که ما نیز در این جنگ فرهنگی شاهد نبوده ایم وجود یک سپر دفاعی بوده و این در حالی است که برای مقابله با این تهاجم باید یک قرارگاه فرهنگی وجود داشته باشد؛ البته به گفته رهبر انقلاب این قرارگاه فرهنگی وجود دارد و این قرارگاه هم شورای عالی انقلاب فرهنگی است پس ما بر سر موجودیت این قرارگاه برای پیشبرد هدف‌های فرهنگی مشکلی نداریم، چون وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص است و حتی جایگاه آن از قانون بالاتر بوده و در حکم حکومتی است و اختیارات هم به آن داده شده است؛ اما سوالی که پیش می‌آید این است که چرا در حال حاضر به این سطح از فرهنگ در جمهوری اسلامی و این وضع اسفبار فرهنگ در ابعاد مختلف در دانشگاه‌ها که حتی در حال سرایت به مدارس است دچار شده ایم؟ بنابراین باید مشخص شود که که کدام دستگاه در مقابله با مشکلات عدیده اجتماعی و فرهنگی وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهد. اگر چه ما معتقدیم شورای عالی انقلاب فرهنگی اصولا کاری انجام نمی‌دهد که بخواهیم بررسی کنیم که اقدامات آن خوب است یا نه.

شورای عالی انقلاب فرهنگی نه عملکردی از خود نشان می دهد و نه به جایی پاسخگو است
در طی چند سال گذشته در واحد فرهنگی دفتر تحکیم وحدت یک ریل گذاری حول شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شده و ساختار‌های این شورا مورد بررسی قرار گرفته و گا‌ها نقاط قوت و ضعف هم وجود داشته، اما مشکلی که ما می‌بینیم فراتر از این بحث‌ها است، چون ما با شورایی روبرو هستیم که نه عملکردی از خود نشان می‌دهد و نه به جایی پاسخگو است و با توجه به اینکه رئیس این شورا نیز رئیس جمهور است اصلا دستگاه ناظری برای تظارت بر آن تعریف نشده است؛ البته طبق قانون شورای عالی انقلاب فرهنگی هم می‌تواند مثل مجلس بر خودش نظارت کند، اما این نظارت تا به حال معنایی پیدا نکرده است.

پیگیری سرنوشت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی
معتقدم در بحث فرهنگ باید به سراغ شورای عالی انقلاب فرهنگی برویم، چون این شورا سند‌ها و مصوبات مختلفی دارد که جهت اجرا به دستگاه‌های مختلف ارجاع شده اند؛ بنابراین سوالی را که ما سعی کرده ایم و سعی خواهیم کرد از شورای عالی انقلاب فرهنگی بپرسیم سرنوشت مصوبات این شورا است ما می‌خواهیم بدانیم مصوبات این شورا تا چه مرحله‌ای اجرا می‌شوند و آیا دستگاه‌های اجرایی کشور پاسخگویی به این شورا دارند یا نه؟ به هر روی شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از نهاد‌هایی است که واحد فرهنگی دفتر تحکیم وحدت روی عملکرد آن متمرکز خواهد شد تا به نتیجه برسیم.

سکوت سه ساله شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقابل تذکرات تحکیم
دفتر تحکیم در این سه سال تقریبا صرفا پیگیر مسائل شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده اما علی رغم تلنگرها و تذکراتی که داده شده شورا هیچ عکس العملی از خود نشان نداده است. با این وجود ما سعی می‌کنیم که مسائل مختلف را هم به دبیر و هم اعضای حقیقی و حقوقی شورا متذکر شویم تا از این مرحله عبور کنیم. به هر روی ما سه سال است که به مسائل شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌پردازیم، اما حتی یک بازخورد مثبت نیز از کلیت شورا دریافت نکرده ایم.

مسئله‌ای که سال گذشته به آن برخوردیم رابطه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. در واقع هم کمیسون فرهنگی مجلس و هم شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌توانند به عنوان قانون، لوایحی را تصویب کنند با این وجود سوالی که ما سال گذشته از حجت الاسلام پژمانفر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم پرسیدیم این بود که آیا اصلا نسبت خود را با شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌دانید یا نه؟ همانطور که می‌دانیم هم کمیسیون فرهنگی مجلس و هم شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار است کار فرهنگی انجام دهند، ولی هیچکدام از آن‌ها نسبت به اینکه در قبال همدیگر چه جایگاهی دارند اطلاع ندارند.

 

مسئله ای که باید به آن اشاره کنم این است که اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس دهم از سند‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی اطلاعی نداشتند؛ مثلا یک سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و جهت اجرا ارجاع شده بود، اما کمیسون فرهنگی از این سند اطلاعی نداشت و نسبت خود با این سند را هم نمی‌دانست؛ البته امیدواریم با روی کار آمدن مجلس یازدهم بتوانیم جایگاه کمیسیون فرهنگی و جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی را در پازل فرماندهی فرهنگی کشور مشخص کنیم.

واقعیت این است که اتحادیه‌ها و تشکل‌های دانشجویی کشورمان خیلی کم به مقوله هنر متعهد ورود پیدا کرده اند به گونه‌ای که تقریبا می‌بینیم از سوی تشکل‌های انقلابی کار خاص و محتوایی صورت نمی گیرد و حتی پروژه‌های یک ساله را نیز در زمینه هنر متعهد برای خود تعریف نمی‌کنند و البته یکی از نقاط ضعف گفتمان انقلاب اسلامی هم این است که ما نتوانسته ایم هنر متعهد را پیش ببریم و قدم‌های رو به جلویی را برداریم اگر چه تا یک جا‌هایی پیش رفته ایم.

 

معتقدم ما تا نفهمیم که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه ساختار و نقایصی وجود دارد و چه کسانی در این وزارتخانه کار می‌کنند و رویکرد‌ها و رویه‌های اصلی این وزارت خانه چیست؟ نمی‌توانیم در حوزه هنر متعهد گام برداریم با این وجود سعی ما بر این است که امسال رویه ها، روند‌ها و ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد را بررسی کنیم.

به گفته رهبر معظم انقلاب سال گذشته برای جمهوری اسلامی سال سختی بود و یکی از دلایلی هم که باعث شد تا این سال برای مردم و حکومت سخت شود بحث آگاهی بخشی بود. در واقع حکومت در قائله بنزین و سقوط هواپیمای مسافربری یک سری وظایف و اطلاعات داشت که باید آن‌ها را به مردم انتقال می‌داد، ولی این اتفاق نیفتاد یعنی مردم نسبت به اطلاعاتی که حکومت در دست داشت محرم نبودند از این رو آگاهی بخشی صورت نگرفت. به هر روی مردم از حق دانستن برخوردار هستند و بنده فکر می‌کنم مهمترین رسالت جنبش دانشجویی هم این است که صدای مردم باشد از این رو ما تلاش می‌کنیم تا در دفتر تحکیم وحدت مطالبه حق دانستن مردم را پیگیری کنیم.

بدون برنامه ریزی متناسب با شرایط کرونایی دچار رکود تشکیلاتی می شویم
زرنگ: دفاتر تحکیم وحدت از لحاظ کیفی دفاتر مطلوبی هستند منتهی در حال حاضر با توجه به شیوع ویروس کرونا اگر ما خود را با این شرایط وفق ندهیم ممکن است دچار رکود و افول تشکیلاتی شویم به همین دلیل باید برنامه‌های به روز شده و متناسب با شرایط فعلی کشور را در سطح تشکیلاتی و در راستای جذب پیش بینی کنیم؛ بنابراین اگر جنبش دانشجویی مثلا تاکنون در بحث فضای مجازی به ویژه در حوزه زنان ضعیف عمل کرده در حال حاضر باید بیشتر از این ظرفیت استفاده کند تا از غافله عقب نماند.

نکته‌ای که وجود دارد این است که متاسفانه دختران در تشکیلات در فضای مطالبه گری و داشتن دغدغه نسبت به پسران ضعیف‌تر عمل می‌کنند و این موضوع نیز ممکن است ناشی از این مسئله باشد که دختران بستر مناسبی با هویت دخترانه در دانشگاه برای فعالیت نداشته باشند پس باید به این نکته توجه کنیم. از طرفی دختر‌ها ممکن است توانمندی‌های خود را باور نداشته و نسبت به حقوق شان آگاه نباشند؛ بنابراین در این ایام باید بررسی دقیقتری نسبت به فعالیت دختران صورت بگیرد. از طرفی ممکن است توانمندی‌های دختران در تشکیلات خیلی جدی گرفته نشود یعنی ممکن است به صورت بالقوه دختران توانمندی‌ها و برنامه ریزی‌هایی داشته باشند و بتوانند عملکرد مطلوبی را ارائه بدهند، اما شاید، چون در ساختار خیلی جدی گرفته نمی‌شوند این موضوع باعث ضعف عملکرد آن‌ها شود.

ضرورت تقویت مطالبه گری در دختران تشکلی
با توجه به برگزاری  انتخابات ریاست جمهوری در سال آتی معتقدم باید روی بعد مطالبه گری در دختران کار شود، چون به نظر بنده ضرری که یک دختر دانشجوی انقلابی منفعل به دلیل سکوت و انفعالش به نظام می‌رساند از یک دختر فمنیست بیشتر است.

طرح زنانه تحکیم را به دنبال موافقت دفتر رهبری عملیاتی می‌کنیم
دفتر تحکیم وحدت با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب و نیاز جامعه به کار تخصصی در حوزه زنان از چند سال گذشته فعالیت خود را به صورت ویژه در حوزه زنان آغاز کرده منتهی ما در شروع فعالیت خود با خلاء تبیین درست حضور اجتماعی دختران مواجه بودیم چون چارچوب و مرزبندی فعالیت یک دختر انقلابی درعرصه اجتماعی به صورت مشخص تبیین نشده بود و در واقع مرز این مسئله با فمینیست‌ها مشخص نبود. با این وجود دفتر تحکیم وحدت از پنج سال پیش که این خلاء را احساس کردیم فعالیت در عرصه‌های حضور اجتماعی دختران را آغاز کرد و در نهایت تصمیم بر این شد که ذیل گفتمان کلی دفتر تحکیم وحدت یعنی مردم سالاری دینی به بحث مشارکت اجتماعی دختران پرداخته شود از این رو گفتمان دفتر خواهران در رابطه با این مسئله تعریف شد.

 

مسئول دفتر خواهران تحکیم وحدت در دیدار دانشجویان با رهبر معظم انقلاب در سال ۹۸ به عنوان نماینده این اتحادیه به بیان بخشی از مشکلات دانشجویان دختر بعد از فارغ التحصیلی تا زمان ازدواج و همچنین فقدان زیرساخت‌های لازم برای زنان متاهل در جهت ایجاد تعادل بین خانواده و فعالیت در عرصه اجتماعی پرداخت. رهبر انقلاب پس از شنیدن اظهارات مسئول دفتر خواهران این اتحادیه خواستار ارائه یک طرح پیشنهادی شدند. این طرح سال گذشته تهیه و به دفتر رهبری ارسال شد و مورد موافقت نیز قرار گرفت با این وجود امسال یکی از برنامه‌های ویژه دفتر خواهران تحکیم وحدت عملیاتی سازی این طرح است و توان مضاعفی هم برای آن خواهیم گذاشت.

نشریات دانشجویی، اصلی‌ترین خروجی دفتر خواهران تحکیم وحدت در حوزه مشارکت اجتماعی دختران محسوب می شوند. به گونه ای که نشریه ندا تنها نشریه‌ای است که به صورت سراسری منتشر می‌شود و به دست فعالان حوزه زنان می‌رسد. این نشریه از یک سو با یک محتوای انقلابی و اسلامی اما با یک ادبیات عامه پسند در اختیار قشر خاکستری قرار می گیرد و از سوی دیگر ویژه نامه ندا با توجه به سردرگمی فعالان حوزه زنان در سطح دانشگاه ها برای انجام فعالیت‌های تخصصی با هدف انتقال محتوا به فعالین دانشجویی از ۲ سال قبل با موضوعات تخصصی منتشر می شود.

متاسفانه در حوزه زنان و مخصوصا در بعد رسانه‌ای چهره کنشگر فعالی نداریم یعنی اگر فمنیست‌ها به راحتی می‌توانند یک چهره فعال را معرفی کنند و فضا را به دست بگیرند در جبهه انقلاب چنین ظرفیتی وجود ندارد با این وجود در درجه اول باید نظام و بعد تشکل‌های دانشجویی در جهت تربیت کنشگر فعال در حوزه زنان فعالیت کنند.

 

در واقع اگر امروز مسیح علینژاد به راحتی می‌تواند با یک رویکرد یک ساختار را به طور کلی به دست بگیرد و به شدت روی دختران اثر بگذارد ما در مقابل او یک چهره کنشگر نداریم که بتواند به صورت سلبی و ایجابی پاسخ او را بدهد. به هر روی ما با تجمعات عظیمی هم که به راه می‌اندازیم نمی‌توانیم جواب آن یک نفر را بدهیم پس ضرورت دارد که هم نظام و هم تشکل‌های دانشجویی به این ضعف توجه داشته باشند.

در حوزه زنان شاید در بحث محتوایی و نظری خیلی خوب عمل شده باشد، ولی در عرصه عملیاتی اینگونه نبوده و این موضوع نیز به این مسئله برمی گردد که ما در جبهه انقلابی چهره عملیاتی موفق در حوزه زنان نداریم و این ضعف بزرگی است. با این وجود باید به عملیاتی سازی محتوایی که تاکنون تولید شده توجه خاصی داشته باشیم و اقداماتی را انجام دهیم.

ضرورت بازگشت به مردم برای پیگیری مطالبات زنان
احساس می‌کنم اگر در رابطه با مطالباتی که در حوزه زنان وجود دارد به مردم نزدیک شویم بهتر می‌توانیم یک سری از کنشگری‌ها را انجام دهیم؛ مثلا اگر تاکنون سازوکار به این صورت بوده که قشر نخبگانی برخی از مطالبات را در سطح مسئولین پیگیری کند در حال حاضر نیازمند یک بررسی عمیقتری در بین مردم هستیم تا بتوانیم شکاف‌ها و اولویت‌هایی را که در حوزه زنان وجود دارند به گوش مسئولین برسانیم و این موضوع نیز مستلزم این است به مردم رجوع کنیم و بازگشت به مردم داشته باشیم. با این وجود باید مشکلات زنان را از طریق پرسشنامه، کلیپ و یا هر سازوکار دیگری که می‌توانیم ترسیم کنیم تا بتوانیم این مشکلات را از قول مردم مطالبه گری کنیم.

در مجلس دهم مشکلی که وجود داشت این بود که نمایندگان اولویت سنجی درستی از مسائل زنان نداشتند و همین موضوع ضرر‌های زیادی را به بار آورده بود. به هر روی در چند سال گذشته ما در بحث اولویت سنجی توسط مسئولین با مشکل مواجه بوده ایم، چون اولویت‌ها و مشکلات جای دیگری بودند و قشر عظیمی از زنان در جامعه مطالبات دیگری داشتند، اما مجلس دنبال تصویب طرح‌های خیلی پرت تری بود پس نزدیکی به مردم می‌تواند بخش عمده‌ای از این مشکل را حل کند.

جنبش دانشجویی باید به تعریف واحدی از رسانه دانشجویی برسد
نظری: از سال گذشته در واحد تبلیغات دفتر تحکیم وحدت ذیل گفتمان کلی این اتحادیه یعنی مردم سالاری دینی به طرحی با عنوان رسانه مردمی رسیدیم. معتقدم وقتی ما گفتمان خود را در قالب یک رسانه مردمی به جامعه دانشجویی و دانشگاه‌ها تعمیم می‌دهیم این رسانه مردمی در فضای دانشگاه‌ها باید به نام رسانه دانشجویی تعریف شود یعنی ما در جنبش دانشجویی باید به تعریف واحدی از رسانه دانشجویی برسیم تا بتوانیم به عنوان افراد فعال در این حوزه افراد خاکستری و دانشجویان قشر‌های مختلف را نسبت به دیدگاه‌ها و مواضع خود آگاه و آن‌ها را جذب کنیم.

امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا و لغو برنامه‌های حضوری جنبش دانشجویی رسانه اهمیت بیشتری پیدا کرده است با این وجود باید به گونه‌ای برنامه ریزی شود تا بتوانیم خلاء برنامه‌های حضوری را پر کنیم و اگر این اتفاق نیفتد با مشکلات تشکیلاتی مواجه می‌شویم. همچنین انتخابات موضوع دیگری است که امسال بر اهمیت رسانه می‌افزاید از این رو بنده معتقدم جنبش دانشجویی به عنوان یک عنصر فرهیخته باید در عرصه انتخابات تاثیرگذاری خوبی داشته باشد و این تاثیرگذاری اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه جنبش دانشجویی یک رسانه خوب در اختیار داشته باشد و این رسانه در دفتر تحکیم وحدت در قالب نشریه و فضای مجازی در دسترس قرار دارد.