فیچ:هزینه‌های ۳۵ میلیارد دلاری نظام سلامت در ایران+عکس

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، موسسه تحقیقاتی فیچ می‌گوید بازار تجهیزات پزشکی ایران دومین بازار بزرگ خاورمیانه و چهارمین بازار از نظر شاخص ریسک به سود است.

فیچ سولوشنز (Fitch solutions) این پیش‌بینی را در جدیدترین گزارش خود از بازار تجهیزات پزشکی ایران و دورنمای آن در پنج سال آینده که در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۰ منتشرشده مطرح کرده است.

در قسمت چهارم این گزارش، نسبت سود به ریسک صنعت تجهیزات پزشکی ایران و ویژگی‌های بخش بهداشت در ایران بررسی شده است.

در این قسمت تخمین زده شده که هزینه سلامت در ایران طی سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۳۵.۱ میلیارد دلار بوده و سرانه هزینه سلامت نیز در این سال ۴۲۹.۵ دلار بوده است.

مشروح قسمت چهارم گزارش به شرح زیر است:

شاخص سود به ریسک بخش تجهیزات پزشکی

ایران در رتبه چهارم منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر شاخص ریسک به سود تجهیزات پزشکی قرار دارد. ایران دومین بازار بزرگ تجهیزات پزشکی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است. جمعیت نسبتاً بزرگ کشور مزیت خوبی به بازار تجهیزات پزشکی ایران بخشیده است. رتبه جهانی ایران در این شاخص ۵۶ اعلام شده است. در منطقه، امارات رتبه اول و کویت و عربستان به ترتیب رتبه‌های دوم و سوم را از نظر شاخص ریسک به سود صنعت تجهیزات پزشکی به خود اختصاص داده‌اند.

ویژگی‌های بخش بهداشت و درمان ایران

ایران سومین کشور پرجمعیت در خاورمیانه و شمال آفریقا پس از نیجریه و مصر است. جمعیت این کشور در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۸۱.۸ میلیون نفر تخمین زده شده است. نرخ رشد جمعیت این کشور ۱.۴ درصد است. بسیاری از کشورهای منطقه نرخ رشد بالاتری دارند. حدود ۶.۲ درصد جمعیت ایران بیش از ۶۵ سال سن دارد. ایران یکی از پایین‌ترین نرخ‌های تولد و یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ‌ومیر در منطقه را دارد. نرخ مرگ‌ومیر کودکان در ایران یکی از بالاترین‌ها در منطقه است، هرچند این آمار رو به کاهش است.

بر اساس برآوردها، انتظار داریم مجموع سال‌های زندگی از دست رفته بر اثر مرگ زودرس به دلیل بیماری یا جراحت از ۲۳.۴ میلیون در سال ۲۰۱۸ به ۳۱.۹ میلیون تا پایان ۲۰۳۰ برسد. به دلیل حرکت جمعیت به سمت پیری، خسارات ناشی از بیماری‌های غیر مسری تا سال ۲۰۳۰ رشد سالانه ۲.۶ درصدی خواهد داشت. اما به دلیل بهبود شرایط بهداشتی کشور، خسارات ناشی از بیماری‌های مسری کاهش خواهد یافت.

بیماری‌های تنفسی و سرطان در ایران با سرعت قابل‌توجهی رو به افزایش است. سرطان هر سال ۲.۵ میلیارد دلار هزینه به دولت تحمیل می‌کند که ۷۵۰ میلیون دلار از آن هزینه‌های مستقیم دارویی است. تقریباً ۸۳ درصد هزینه‌های مستقیم این بیماری‌ها توسط دولت و بقیه توسط بیماران تأمین می‌شود.

در بخش بودجه، دولت حدود ۱۰ درصد درآمد ناشی از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها را به بخش بهداشت اختصاص داده است. یک درصد درآمد ناشی از مالیات ارزش‌افزوده نیز به این بخش اختصاص یافته است.

تأمین اجتماعی

حدود ۳۹.۲ میلیون نفر از جمعیت ایران تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دارند. سازمان تأمین اجتماعی ایران در سال ۱۹۷۵ تأسیس شد تا پوشش بیمه‌ای به کارگران حقوق‌بگیر و کارفرمایان خویش‌فرما ارائه دهد. دولت ایران بدهی سنگین ۳۴ میلیارد دلاری به تأمین اجتماعی دارد که این مسئله باعث بروز اختلال در فعالیت‌های آن شده است. تأمین اجتماعی به دلیل عدم دریافت مطالبات خود از دولت مجبور شده مطالبات شرکت‌های بیمه را با تأخیر پرداخت کند. در فوریه سال ۲۰۱۷ گزارش شد که مراکز پزشکی به دلیل طلب بالای شرکت‌های بیمه از تأمین اجتماعی، از ارائه خدمات به بیماران خودداری می‌کنند.

هزینه‌های سلامت

ما تخمین می‌زنیم کل هزینه‌های سلامت در ایران طی سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۳۵.۱ میلیارد دلار بوده است. هزینه سلامت سرانه نیز در این سال ۴۲۹.۵ دلار برآورد شده است. هزینه سلامت طی سال‌های اخیر بر اثر تغییر نرخ ارز نوسان زیادی داشته است. بیش از نصف هزینه‌های سلامت در سال ۲۰۱۸ مربوط به بخش عمومی بوده است.

ایران در بازه یک ساله منتهی به مارس ۲۰۱۸ بالغ بر ۱.۲ میلیارد دلار از محل توریسم سلامت درآمد کسب کرد. بیش از ۳۰۰ هزار بیمار خارجی در این سال برای درمان به ایران سفر کردند. توریسم سلامت یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت گردشگری ایران است. سرانه هزینه هر گردشگر در ایران ۲،۴۰۰ دلار بوده است.

زیرساخت‌های پزشکی

بر اساس آمار سال ۲۰۱۸ در ایران ۹۲۴ بیمارستان وجود دارد. از این تعداد، ۷۷۳ بیمارستان تحت مالکیت وزارت بهداشت یا سازمان‌های دولتی دیگر قرار دارند. تعداد بیمارستان‌ها در ایران رو به افزایش است و طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ رشد سالانه ۱.۵ درصدی را در این زمینه شاهد بوده‌ایم. تعداد تخت‌های بیمارستانی نیز با رشد سالانه ۱.۳ درصدی در این مدت مواجه شده است و به ۱۳۶ هزار و ۱۱۴ تخت در سال ۲۰۱۸ رسیده است، یعنی ۱.۷ تخت به ازای هر هزار نفر جمعیت ایران. وضعیت ایران از این نظر بهتر از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقاست. متوسط سرانه تخت در این منطقه ۱.۴ تخت به ازای هر هزار نفر است.

البته بیمارستان‌های ایران عموماً قدیمی هستند. تقریباً نصف بیمارستان‌ها بیشتر از ۵۰ سال سن دارند.

بر اساس برآوردهای ما، در مجموع ۵.۹ میلیون بیمار در سال ۲۰۱۸ در بیمارستان‌های ایران بستری شده‌اند. بستری بیمار طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ رشد سالانه ۳.۴ درصدی داشته است. از هر هزار نفر جمعیت ایران، ۷۱.۴ نفر در سال ۲۰۱۸ در بیمارستان بستری شده‌اند. این رقم بسیار بالاتر از نرخ متوسط ۶۳ نفر به ازای هر هزار نفر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقاست.

تخمین می‌زنیم که در سال ۲۰۱۸ تعداد کل مراجعات بیماران سرپائی به مراکز درمانی بالغ بر ۴۱۷.۹ میلیون مراجعه بوده باشد. مراجعات سرپائی به مراکز درمانی طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ رشد سالانه ۴.۱ درصدی داشته است. نرخ مراجعات سرپائی ۵،۱۰۹ مراجعه به ازای هر هزار نفر بوده است. این رقم برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به طور متوسط ۳ هزار مراجعه به ازای هر هزار نفر بوده است.

کارکنان بخش بهداشت

تعداد پزشکان فعال در ایران بر اساس آمار سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۱۵۳ هزار و ۴۶۷ نفر محاسبه شده، یعنی ۱.۹ پزشک به ازای هر هزار نفر. وضعیت ایران از این نظر بهتر از آمار متوسط منطقه است. در منطقه به طور متوسط برای هر هزار نفر یک پزشک وجود دارد.

همچنین تعداد پرستاران ۱۳۳ هزار و ۳۸ نفر و تعداد دندان‌پزشک‌ها ۳۸ هزار و ۳۴۴ نفر برآورد شده است. به ازای هر هزار نفر ۱.۶ پرستار و ۰.۵ نفر دندان‌پزشک در ایران فعالیت دارند.