خانم مالواجرد؛ اسناد مورد اشاره در طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد را با دقت بررسی کنید

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ۲۸ دفتر تشکل دانشجویی و مردمی خراسان رضوی در نامه‌ای به شورای عالی شهرسازی و معماری، با اشاره به اسناد مورد اشاره در طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد، مصوب شورای اسلامی شهر مشهد، از دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری خواستند تا این اسناد را به دقت بررسی کرده و صحت و سقم آن‌ها را بسنجد.

در این نامه آمده است:

امضاکنندگان این نامه وظیفه خود می‌دانند از توجه و پاسخگویی آن شورای عالی محترم نسبت به مسائل کلان و مهم شهر مشهد، از جمله مسأله ارتفاعات جنوبی و بزرگراه جنوبی مشهد سپاسگزاری کنند. بدون شک تلاش‌های مدیران محلی در راستای توسعه پایدار شهر مشهد با همراهی و حمایت مدیران ملی، تأثیر گذاری دو چندان خواهد داشت و ثمره آن نصیب شهروندان و زائران شهر مشهد خواهده شد. در هفته‌های اخیر، طرح تفصیلی حوزه جنوب غرب مشهد از مرحله تأیید شورای شهر مشهد گذشته و برای تصمیم گیری و تصویب در کمیسیون ماده پنج، به استانداری خراسان رضوی ارسال شده است. در بند ۷ این مصوبه به موضوع بزرگراه ۷۵ متری جنوبی شهر مشهد اشاره شده است و از شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به عنوان تصمیم گیرنده نهایی در خصوص تغییر عملکرد این بزرگراه، نام برده شده است؛ لذا موارد زیر در خصوص این مصوبه به استحضار می‌رسد:

۱- در ابتدای بند ۷ مصوبه شورای شهر مشهد به اسناد فرادستی بزرگراه جنوبی از جمله طرح جامع مهرازان (۱۳۷۲)، طرح تفصیلی مهرازان (۱۳۷۹) و طرح توسعه و عمران مشهد (۱۳۹۵) اشاره شده است. این استناد‌ها در حالی صورت گرفته که:

الف) در طرح جامع دوم شهر مشهد (مهرازان - ۱۳۷۲) اساسا موضوع کمربند با بزرگراه جنوبی شهر مشهد مطرح نشده و آنچه در نقشه طرح جامع وجود دارد، صرفا یک پهنه‌ی سبز، تحت عنوان «کمربند سبز حفاظتی» است. این پهنه در اراضی جنوبی یک معبر شریانی (که مکان تقریبی آن بر خیابان فکوری فعلی منطبق است) جانمایی شده است و به جز یک خیابان غیر شریانی دیگر (که مکان تقریبی آن بر خیابان نماز فعلی منطبق است)، هیچ معبر دیگری با عرض ۷۵ متری یا کمتر از آن در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد و محل فعلی بزرگراه جنوبی مشهد پیش بینی نشده است.

ب) در طرح تفصیلی جنویی بزرگراه آسیایی (مهرازان - ۱۳۷۹) از کنار گذر ۷۵ متری جنوبی (کمربند جنوبی مشهد) نام برده شده و در تقسیم بندی راه‌ها به صراحت این معبر از دسته بندی معابر شهری کنار گذاشته شده و به عنوان یک معبر با عملکرد فراشهری مطرح شده است. این در حالی است که بزرگراه جنوبی مشهد در طرح تفصیلی حوزه جنوب غرب، به عنوان یک معبر شریانی درجه یک با هدف پاسخ گویی به مسائل ترافیکی غرب و جنوب غرب مشهد مطرح شده است و عملکرد آن از یک معبر فراشهری در اسناد پیشین به یک معبر درون شهری تغییر یافته استو

 

پ) در طرح جامع سوم شهر مشهد (۱۳۹۵) که به عنوان اصلی‌ترین سند بالادستی طرح تفصیلی کنونی شناخته می‌شود، در صفحات ۱۲۷ و ۱۲۸ دفترچه ضوابط و مقررات به کنار گذر ۷۵ متری جنوب شهر مشهد، اشاره شده که در قالب دسته‌ای جداگانه نسبت به همه معابر شریانی درجه یک از جمله بزرگراه غدیر، بزرگراه کلانتری، بزرگراه امام علی (علیه السلام) و... قرار گرفته است. این دسته بندی صریح نیز نشان می‌دهد که عملکرد معبری که امروزه با عنوان بزرگراه جنوبی مشهد مطرح است، در طرح بالادست به عنوان یک کنار گذر و نه یک بزرگراه شهری بوده است.

با توجه به تمام موارد بالا، به نظر می‌رسد میان پیشنهاد فعلی طرح تفصیلی حوزه جنوب غرب و پیشنهاد‌های استاد فرادست مورد اشاره در مصوبه شورای شهر مشهد، مغایرت وجود دارد.

۲- در ادامه بند ۷ مصوبه شورای شهر بر ضرورت انجام مطالعات برنامه مدیریت محیط زیستی (EMP) تأکید شده است. با این حال قرارداد شهرداری مشهد تحت عنوان مطالعات EMP شامل مطالعات ارزیابی محیط زیستی و طرح مدیریت محیط زیستی جاده کمربندی جنوبی مشهد، با انجمن ارزیابی محیط زیست ایران منعقد شده است. مطالبه گروه‌های دغدغه‌مند محیط زیستی نیز انجام قطعی مطالعات ارزیابی پیامد‌های محیط زیستی (EIA) و نیز مطالعات ارزیابی پیامد‌های اجتماعی است تا تمامی تصمیم گیری‌های آنی با نگاهی همه جانبه و مبتنی بر اطلاعات تمامی مطالعات محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی، شهرسازی و ترافیکی صورت گیرد.

۳- در بند ۷ مصوبه شورای شهر اشاره شده که بررسی مطالعات ترافیکی بزرگراه نیز فراتر از حوزه تصمیم گیری طرح تفصیلی است و بر اهمیت نظر نهایی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در این زمینه تأکید شده است. گرچه مطالعات توجیهی بزرگراه جنوبی شهر مشهد در اختیار عموم قرار نگرفته، اما بر اساس اطلاعات حداقلی موجود از این مطالعات و اظهار نظر متخصصان حمل و نقل و ترافیک، ابهامات جدی در مورد صحت ادعا‌های مطرح شده درباره بزرگراه جنوبی مشهد وجود دارد. برای نمونه، ادعا شده که بر اساس مطالعات مستند، احداث بزرگراه جنوبی مشهد موجب کاهش زمان سفر، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا خواهد شد، در حالیکه تجربه‌های مشابه در ایران و جهان خلاف این ادعا‌ها را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد دستاورد‌های مورد ادعا نخستین بار در مشهد حاصل خواهد شد. چنین اطلاعات پرابهامی پشتوانه بسیاری از تصمیم گیری‌ها درباره‌ی بزرگراه جنوبی در ادوار مختلف مدیریت شهری بوده است.

از آنجا که درخواست‌های پیشین سازمان‌های مردم نهاد و دغدغه‌مندان شهر مشهد برای انتشار عمومی اسناد و مطالعات پشتیبان بزرگراه جنوبی مشهد تاکنون بی پاسخ مانده است، امضاکنندگان این نامه درخواست می‌کنند که با توجه به اهمیت موضوع و فضای غیرشفاف حاکم بر تصمیم گیری‌های حوزه حمل و نقل و ترافیک شهر مشهد، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تمامی اسناد و مطالعات مرتبط با پروژه بزرگراه جنوبی مشهد را صحت سنجی کند.

امید است که توجه ویژه به موضوع ارتفاعات جنوبی مشهد در سطح ملی و مصوبات چند سال اخیر آن شورای عالی و نیز تأکید به جای مصوبات طرح جامع بر مشارکت گروه‌های تخصصی شهر مشهد در فرایند تفصیل طرح جامع، در کنار رویکرد‌های امیدآفرین شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دفاع از حقوق عموم شهروندان و تأمین منفعت عمومی، زمینه ساز تصمیم گیری‌های شفاف و درست در راستای تحقق توسعه پایدار شهر مشهد شود.

این نامه را تشکل‌های مردمی و دانشجویی جمعیت ناجیان آب، جمعیت زنان مبارزه با آلودگی، انجمن دیده بان آب، هوا، زمین، موسسه زیست محیطی راهیان سبز نسیم، کانون همرکابان شهری مشهد، قرارگاه دانشجویی صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد، بسیج دانشجویی دانشگاه پیام نور مشهد، بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد، موسسه زیست محیطی طراوت بهار، سازمان مردم نهاد مردمی و محیط زیستی آریا توان شرق، انجمن شهروندمحور چهارطبقه، کانون هم اندیشی معماری مشهد، گروه مشهدگردی چهارباغ، تشکل مردمی فتیه، دیده بان طبعیت هزارمسجد، انجمن توسعه گردشگری چهارباغ، انجمن میراث کهن طرقبه و شاندیز، دیده بان طبیعت طرقبه و شاندیز، موسسه خیریه توانمندسازی بچه‌های باران، کارگروه حفاظت از محیط کوهستان، هیات کوهنوردی خراسان رضوی، جبهه عدالتخواه مردمی مشهد، موسسه زیست سپهر توس، انجمن فیلم سازان انقلاب اسلامی، دیده بان عدالت و شفافیت خراسان رضوی و کانون شفافیت و مطالبه حقوق شهروندان استان امضا کرده اند.