شهرداری مشهد زیر میز پیوست محیط زیستی کمربند جنوبی مشهد زده و حاضر نیست مطالعات این پروژه را تعیین تکلیف کند؛ اما به نظر میرسد شهردار مشهد تلاش دارد نتیجه این مطالعات را به نفع احداث کمربند، تغییر دهد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * اواخر خرداد امسال بود که محمدرضا کلایی، شهردار مشهد به دعوت دانشجویان قرارگاه صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد در دانشگاه فردوسی حضور یافت. در این جلسه دغدغهمندان حوزه محیط زیست، برخی از اعضای انجمنهای مردمی محیط زیست و اساتید دانشگاه هم حضور داشتند. حرفهای زیادی در این جلسه رد و بدل شد، اما در نهایت کلایی قول داد که تا زمانی که بر صندلی شهرداری مشهد تکیه زده، اجازه ندهد کمربند جنوبی مشهد احداث شود.
کمربند جنوبی، قرار است از بلوار نمایشگاه مشهد آغاز شود، از دامنه ارتفاعات جنوبی عبور کند و در انتها به آبادگران برسد. پروژه در سه قطعه و در مجموع به طول ۱۲ کیلومتر قرار است احداث شود. اما نگاهی به نقشههای هوایی مشهد که بیندازیم، متوجه میشویم که برای کاهش بار ترافیک بلوار نمایشگاه و مسیر انتهایی بلوار وکیل آباد، چند بزرگراه و کمربندی دیگر هم در مشهد احداث شده است که البته در حال حاضر آنقدرها هم بار ترافیکی ندارد.
آبادگران؛ محور تخریب محیط زیست
در واقع رفع ترافیک در غرب مشهد، بلوار پیروزی، بلوار شهید فکوری، بلوار نماز احداث شده اند. اما چرا باید یک محور مستقیم از آبادگران به جاده طرقبه برسد؟ سوالی که شورای ترافیک شهری مشهد، مسئولان شهرداری و اعضای کمیسیون ماده ۵ خراسان رضوی پاسخ روشنی به آن نمیدهند.
کلایی در جلسهای که در دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل شد، عنوان کرد که برای انتقال ترافیک در محورهای غربی مشهد میتوان در انتهای بلوار نماز تونل احداث کرد. در این صورت دیگر نیازی به تخریب محیط زیست در ارتفاعات جنوبی مشهد نبود. زیرساختهای ایجاد شده را هم بهعنوان منطقه حفاظت شده محیط زیستی معرفی میشد؛ هم آسیبهای صورت گرفته بر پهنه محیط زیست کاهش مییافت و هم هزینههای کلان شهرداری مشهد در ارتفاعات جنوبی مشهد هدر نمیرفت. اما درست چند روز بعد از این جلسه و وعدههای مؤکدی که شهردار مشهد در جمع دانشجویان داد، طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد در صحن شورای شهر رأی آورد و کمربند جنوبی در این طرح تثبیت شد. خبری هم تونل انتهای بلوار نماز هم نبود. هرچند کلایی در این جلسه شورا شرکت نکرده بود، اما امضای او پای طرح تفصیلی، نشانهای از بدقولی داشت.
معاونی که از شهردار اختیارات بیشتر دارد
باوجود این شرایط مساله مطالعات محیط زیستی کمربند جنوبی همچنان مطرح بود. شهرداری مشهد قرارداد این مطالعات را انجمن ارزیابی محیط زیست ایران منقعد کرده بود. در ابتدا قرار بود که نماینده شهرداری برای تحویل گرفتن این مطالعات، اداره کل طرحها و مطالعات فنی و شهری شهرداری باشد، اما پس از مدتی، معاونت حمل و نقل و ترافیک به عنوان نماینده شهرداری معرفی شد؛ همان جا که خلیل الله کاظمی، مسئولیت دارد.
زمانی که قرار بود طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد در صحن شورا بررسی شود، فشارهای بیرونی از سوی نمایندگان مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی، نهادهای مردمی و فعالان دانشجویی و محیط زیستی به شورای شهر زیاد بود، بنابراین کاظمی در این جلسه برای متقاعد کردن نمایندگان، یک به یک با آنان گفتگو هم میکرد.
به گفته دبیر انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، مطالعات درباره کمربند جنوبی و اثرات آن بر محیط زیست تا چهار فصل آماده شده است. فصل چهارم نتیجه اثرات این پروژه بوده و مشاور مطالعات رأی به اجرا نشدن آن داده است. این مطالعات فصل پنجمی هم دارد که در آن مدیریت و پایش پروژه مطرح میشود. یعنی انجمن ارزیابی محیط زیست قرار است پیشنهادهایی هم برای استفاده از آنچه در ارتفاعات جنوبی احداث شده و کاهش تخریب محیط زیست، هم ارائه دهد.
اما پرونده مطالعات محیط زیستی کمربند جنوبی در مرحله فصل چهارم معطل مانده است؛ معاونت حمل و نقل شهرداری با رأی مشاور مخالف است. در واقع کاظمی و مجموعه او تلاش بی وقفهای برای ادامه پروژه کمربند جنوبی مشهد دارند و در همین راستا با نتیجه مطالعات، پیش از آنکه فصل پنجم آن هم تدوین شود، مخالفت کرده است.
انجمن ارزیابی محیط زیست ایران نامهای به کلایی مینویسد و از نماینده شهرداری گلایه میکند. در بخشی از این نامه آمده است که: «دفتر مطالعات طرحهای زیربنایی با دستاوزیر قراردادن مسئولیت تحویل گیری مطالعات، بی توجه به دیدگاههای تخصصی مشاور، عملا تلاش دارد با اعمال نظرات غیرعلمی و غیرتخصصی در مطالعات ارزیابی محیط زیست مداخله کند».
کلایی: اتفاق جدیدی نیفتاده!
اما واکنش شهرداری مشهد به این مساله چیست؟ خبرنگار ما طی چندین تماس تلفنی و ارسال پیامک به کلایی، شهردار مشهد، کاظمی، معاون شهردار و حسینی سرپرست روابط عمومی شهرداری مشهد، موفق به ایجاد ارتباط با مسئولان شهرداری مشهد نشد. اما کلایی در واکنش به آنچه در نامه انجمن ارزیابی محیط زیست ایران آمده است، اظهار کرده که تاکنون اتفاق جدیدی درخصوص پروژه کمربند جنوبی مشهد و مطالعات آن رخ نداده است!
کلایی در جلسهای که در دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل شد، عنوان کرد که برای انتقال ترافیک در محورهای غربی مشهد میتوان در انتهای بلوار نماز تونل احداث کرد. در این صورت دیگر نیازی به تخریب محیط زیست در ارتفاعات جنوبی مشهد نبود.
کلایی همچنین گفته است که هنوز مطالعات محیط زیستی پروزه در حال تحویل گیری است و اگر پیوست محیط زیستی پروژه، ساخت کمربند جنوبی را به صلاح شهر نداند، پروژه را متوقف میکند.
او ادعا کرده که از همان روز اول حرفش را شفاف زده است و همچنان روی حرف خود تأکید دارد. اما به نظر میرسد حرفهای شهردار جوان مشهد رفتارش را نقض میکند.
تصویر بالا، نقشه هوایی از ارتفاعات جنوبی مشهد است. روی نقشه کلیک کنید تا بزرگ شود و با دقت بیشتری موقعیت پروژه آبادگران و بلوار نماز را ببینید. کمربند جنوبی را که جادهای نصفه و نیمه است، در قسمت چپ نقشه هم میتوانید ببینید. آبادگران، همان پروژهای است که رهبر انقلاب در سال ۸۶ بیان کردند: «در مشهد -شهر ما- من رفتم دیدم طرف ارتفاعات جنوب شهر که در واقع مرکز تنفس شهر است، دارند افرادی آن بالا خانه میسازند، هتل میسازند، ساختمانهای چند طبقه میسازند، اینها بد است، اینها غلط است، جرم بدانید اینها را.»