عضو شورای شهر مشهد در نطق پیش از دستور خود در حالی نسبت به عدم انعطاف و انسان محور نبودن شهرسازی مدرن سخن گفت که طرح کمربند جنوبی مورد تأیید او، زندگی سه میلیون انسان را به خطر میاندازد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛* ظهر دیروز نودوهفتمین جلسه شورای اسلامی شهر مشهد برگزار شد و یکی از دستورات این جلسه، طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد بود.
از چند روز گذشته، فعالان زیست محیطی مشهد، جمعی از اصحاب رسانه و دغدغهمندان محیط زیست مشهدی اعلام کردند که به استناد به بند ۱۱۶ منشور حقوق شهروندی، مبنی بر حق حشور همه شهروندان در جلسات شورای اسلامی شهر، در صحن علنی این شورا شرکت میکنند.
پیش از آغاز جلسه شورا، اعضای شبکه سمنهای محیط زیستی خراسان رضوی، اعضای قرارگاه دانشجویی صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد، اعضای بنیاد چهارطبقه مشهد و چند نفر طلبه فعال در حوزههای اجتماعی مقابل ساختمان شورای اسلامی شهر مشهد گردهم آمدند تا در جلسه علنی شورا شرکت کنند، اما با ممانعت مسئولان شورا مواجه شدند.
ابلاغ طرحهای تفصیلی غیرمنعطف با شکست مواجه میشود
در ابتدای این جلسه، محمدهادی مهدی نیا، رئیس کمیسیون شورای اسلامی شهر مشهد در نطق پیش از دستور خود با اشاره به اینکه مدیریت شهری نیاز به طرحهای منعطف و تحقق پذیر دارد، اظهار کرد: نگاه صرفا کمی در فرایند تصویب طرحهای تفصیلی در قالب تأمین سرانههای کاربریهای خدماتی، یکی از مواردی است که مشاورین طرح را به اجبار محکوم به بهره گیری از روشهای غیرقابل تحقق و برنامه ریزیهای غیرواقعی میکند، که از ابتدای ابلاغ طرح، شکست در زمینه تأمین و تحقق کاربریهای یاد شده قطعی تلقی میشود.
او در ادامه نطق پیش از دستور خود تصریح کرد: امروزه در ادبیات شهرسازی نوین دنیا، انسان یا به عبارت دقیقتر شهروندان، محور تمامی مسائل شهرها هستند. واقع بینی و تأکید بر نیازهای افراد متناسب با تمایلات، رفاه و آساسش، میبایست در دستور کار طرحهای توسعه شهری قرار گیرد و تغییر زاویه دید به این شکل مستلزم کیفی سازی و انعطاف پذیری بیشتر طرح تفصیلی چه در چارچوب اقدامات کارشناسی و چه در زمینه سیاست گذاریها و قوانین کلی شهرسازی است.
مهدی نیا پیش از این نیز تصویری از نقشه طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد را در اینستاگرام خود منتشر کرده بود که مرز آن کمربند جنوبی است.
طرح کمربند جنوبی مشهد در واقع در راستای توسعه حمل و نقل خودرویی مشهد برنامه ریزی شده و در نهایت منجر به توسعه افقی مشهد در منطقه جنوب غربی این شهر و ارتفاعات جنوبی میشود. براساس همین طرح میتوان ادعا کرد که شورای اسلامی شهر مشهد به دنبال انسان محور کردن مشهد نیست و میخواهد براساس همان سنتهای پیشین شهرسازی بپردازد؛ سنتهایی که رئیس کمیسیون شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد، در نطق پیش از دستور خود در این جلسه، به شدت نسبت به آنها انتقاد کرد.
عدم انعطاف شورای شهر در کمربند جنوبی
عدم انعطاف پذیری شورای اسلامی شهر مشهد درباره پروژه کمربند جنوبی، آن هم در زمانی که شهردار مشهد، راه حلهایی برای کاهش بار ترافیک در این منطقه، ارائه کرده است، خود گواه دیگری از تناقضات موجود میان نطق پیش از دستور مهدی نیا و طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد است.
با این حال در این جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد، کلیات طرح تفصیلی جنوب غرب به تصویب رسید، اما درباره کمربند جنوبی صحبتی نشده است. در واقع نظریه کمیسیون شهرسازی و معماری با موضوع اسناد اصلاحی طرح تفصیلی پیشنهادی حوزه جنوب غرب که شامل یک ماده واحده و ۹ بند است، در صحن علنی روز گذشته تا بند ۶ آن به تصویب رسید. بند هفتم این نظریه، به پروژه کمربند جنوبی مشهد اختصاص دارد.
در این بند آمده است: «پس از بحث و تبادل نظر گسترده پیرامون مزایا و معایب کمربند جنوبی، با توجه به پیش بینی بزرگراه جنوبی (کمربند جنوبی) در ساختار ترافیکی شهر مشهد در طرح جامع مصوب، پیشنهاد مشاور محترم مبنی بر حفظ بزرگراه جنوبی مورد تأیید قرار گرفت. لازم به توضیح است با عنایت به اقدامات اخیر شهرداری در راستای خلق فضای اجتماعی در پهنههای جنوبی شهر (کوه پارک)، انجام ارزیابی اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ناشی از نقش ترافیکی محور در این بخش از شهر مورد تأکید قرار میگیرد.»
بند هشتم آن نیز به این شرح است که «با توجه به ضرورت حفظ ارتفاعات، کنترل و جلوگیری از تحریک توسعه ناشی از بزرگراه جنوبی، مقرر گردید کلیه اراضی بلافصل شمال بزرگراه جنوبی به فضاهای سبز حفاظتی و کاربریهای خدماتی بزرگ مقیاس اختصاص یابد.»
در فایل زیر، متن کامل این نظریه را میتوانید مشاهده کنید.
سعید شعرباف تبریزی، عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) که در این جلسه حضور داشت، به خبرنگار ما میگوید: ۶ بند اول این طرح در جلسه مطرح شد و فرصت به بررسی ادامه بندهای آن که شامل پروژه کمربند جنوبی مشهد نیز میشد، نرسید.
شعرباف بیان میکند: در این نظریه به صراحت گفته شده که مشاور میگوید کمربند جنوبی باید بماند و خود کمیسیون نیز بر وجود کمربند جنوبی تأکید میکند. حالا مطالعات زیست محیطی هم انجام بشود تا ارزیابی اثرات آن صورت گیرد.
وی ادامه میدهد: آنچه در بند هفت این نظریه آمده، در واقع نظر رسمی شورای اسلامی شهر مشهد است. شاید در صحن علنی پیشنهادات معارضی نیز مطرح و به بحث گذاشته شود و در نهایت این بند به تصویب نرسد. اما آنچه که پیش نویس و جمع بندی آن ارائه شده، معنایش بی توجهی کامل به تمام این مباحث چند ماه اخیر درباره کمربند جنوبی است.
به گفته شعرباف، شهردار مشهد در این زمان، جلسه را ترک کرد و به نظر میرسد شهردار نمیخواهد درباره این طرح در جمع شورا اظهارنظر کند.
او پیش از این در اینستاگرام خود نیز به این طرح تفصیلی اشاره کرده و نوشته بود: «نکته تأمل برانگیز این است که در نظریه شورای شهر مشهد ... هیچ اثری از نظر و استدلالهای مخالفین اجرای کمربندی جنوبی نیست و تنها نظر نهایی که ابقای پروژه مخرب کمربند جنوبی است، دیده میشود.»
شعرباف ادامه داده است: «شهردار مشهد به صراحت و به صورت مکرر تأکید کرده است که جمع بندی نهایی بنده و تیم شهرداری فعلی، تغییر کاربری کمربند جنوبی از یک شریان ترافیکی به محلی برای حضور مردم در ارتفاعات است. این در حالی است که هیچ اثری، در طرح تفصیلی مورد تأیید شورای شهر مشهد وجود ندارد. یعنی نه تنها نظر متخصصین مخالف اجرای کمربند جنوبی در طرح تفصیلی دیده نشده، بلکه نظر شهردار مشهد نیز در این طرح سانسور شده است.»
علی سلمانی، مستندساز مشهدی نیز در یک رشته توییت، ماجرای حضور فعالان زیست محیطی مقابل شورای اسلامی شهر مشهد را شرح داده است.
نقض بند ۱۱۶ منشور حقوق شهروندی
به گفته او محمدرضا حیدری، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد با حضور فعالان زیست محیطی و اجتماعی در صحن مخالفت کرده است. سلمانی نوشت: «درخواست ملاقات با آقای حسینی پویا برای بررسی مجدد حضور مخالفان کمربند به استناد مذکور هم بی نتیجه ماند.»
او ادامه داده است: «ساعت ۱۱ تجمع کنندگان با اعلام مخالفت خود نسبت به نقض منشور حقوق شهروندی و نسبت به کاربری ترافیکی کمربند جنوبی سعی کردند فضا را در کمال آرامش به پایان ببرند».
حضور فعالان زیست محیطی در فضای مسالمت آمیز مقابل شورا
علی گشتی، دبیر قرارگاه دانشجویی صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد هم روایتی از حضور اعضای این قرارگاه مقابل شورای اسلامی شهر مشهد به خبرنگار دانشجو ارائه میکند و میگوید: حضور ما مقابل ساختمان شورای شهر برای حضور در جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد براساس بند ۱۱۶ حقوق شهروندی بود، اما با اینکه حضور ما و فعالان محیط زیستی در فضایی کاملا آرام و هماهنگ با مجموعههای انتظامات ورودی ساختمان شورا بود، اما از ورود ما به صحن علنی شورا جلوگیری کردند.
گشتی میگوید: انتظامات شورا برای آن حضور مسالمت آمیز با نیروی انتظامی هم تماس گرفته بودند و مأموران انتظامی هم در صحنه حضور داشتند. البته برخوردی با اعضای کانون همرکابان دوچرخه سواری صورت گرفت که باعث شرمندگی ما شد. حتی با آقای حسینی پویا، رئیس کمیسیون حقوقی شورا نیز تماس گرفتیم تا با هماهنگی دفتر ایشان نمایندگانی از افراد حاضر مقابل ورودی شورا، در جلسه علنی شرکت کنند. اما در نهایت این اجازه به ما داده نشد.
دبیر قرارگاه دانشجویی صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد با اشاره به اینکه قرار بود در این جلسه طرح تفصیلی جنوب غرب مشهد به تصویب برسد، میگوید: در بندهای هفت و هشت نظریه کمیسیون معماری و شهرسازی شورا، پیش بینی کمربند جنوبی در ساختار ترافیکی مشهد وجود داشت.
او بیان میکند: در جلسات جداگانهای که با رئیس کل دادگستری استان و شهردار مشهد داشتیم، وعدههایی مبنی بر اینکه اجازه نمیدهند در این منطقه کمربند جنوبی احداث شود، به ما دادند، اما آنچه دیروز در صحن علنی شورای شهر مشهد مطرح شد، خلاف این وعدهها بود.
گشتی با اشاره به اینکه براساس آنچه به صحن شورا آمد، کوه پارک تضادی با کمربند جنوبی ندارد، تأکید میکند: به نظر میرسد که شهردار مشهد در فضای عمومی به گونهای صحبت میکند و در فضای خصوصی به گونهای دیگر.
محمدرضا کلایی، شهردار مشهد در جلسهای با حضور اعضای قرارگاه صیانت از ارتفاعات جنوبی مشهد، اعضای هیات علمی دانشگاهها و فعالان زیست محیطی، تأکید کرده بود که فشار زیادی از سوی شورا برای ادامه پروژه کمربند جنوبی را تحمل میکند. او البته در این جلسه تصریح کرد که تا پایان حضورش در شهرداری مشهد، قصد ادامه این پروژه را ندارد.
حالا باید منتظر باشیم تا ببینیم تناقضات گفتاری و رفتاری شورای اسلامی شهر مشهد تا کی ادامه پیدا میکند و در نهایت طبیعت پیروز این کارزار است یا شهرسازی مدرن!