سازمان رادیو و تلویزیون ترکیه - TRT world؛
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امین سلیمی؛ وبگاه خبری انگلیسی‌زبان وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT)، مهمترین رسانه دولتی این کشور در گزارشی با عنوان «اهمیت رشد جایگاه روسیه در عراق» نوشت: مداخله نظامی روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵ نقطه‌ی عطفی در بحران سوریه و بازگشت روسیه به خاورمیانه بعد از چند دهه غیبت به عنوان قدرت منطقه‌ای بود. قدرت هوایی روسیه همراه با پوتین [نیروهای تحت الحمایه] ایرانیان در زمین روند جنگ را معکوس کرد و نظام سوریه را از سقوطی حتمی نجات داد. مسکو بعد از دهه‌ها برتری بی‌چون و چرای ایالات متحده، خود را به عنوان طرفی ارزشمند برای همه طرف‌های درگیر در نبردهای غرب آسیا نشان داد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از این پیروزی‌ها برای بازیابی پیمان‌های قدیمی و ایجاد همکاری‌های جدید استفاده کرد.
تاکنون مهمترین سرمایه‌گذاری روسیه در منطقه خاورمیانه در زمینه تامین گاز و نفت کشور‌های منطقه است. روسیه به عنوان به عنوان یکی از سه کشور بزرگ تولیدکننده هیدروکربن در جهان، سهمی حیاتی در آینده بازار نفت و گاز جهان دارد. پروژه‌های انرژی از دیدگاه مسکو منافع تجاری است که می‌تواند در خدمت اهداف سیاست خارجی این کشور باشد. جای تعجب نیست در عراقی که بیش از ۹۰ درصد درآمد این کشور از طریق صادرات نفت و گاز است، شاهد سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری روسیه در بخش انرژی آن باشیم.
اوایل سال جاری میلادی، مقامات روسی قول دادند که در آینده‌ای نزدیک، ۲۰ میلیارد دلار در پروژه‌های استخراج منابع هیدروکربنی توسط شرکت‌های «روس‌نفت - Rosneft»، «تات‌نفت - Tatneft» و «زاروبژنفت - Zarubezhneft» سرمایه‌گذاری می‌شود.
مسکو با استفاده از اشتباه واشنگتن در پی حمله سال ۲۰۰۳ به عراق و پیامد‌های بی‌ثبات‌کننده آن برای منطقه، جایگاهی در این کشور به دست آورد. مسکو در سال ۲۰۰۸، بدهی ۱۳ میلیارد دلاری بغداد به اتحاد جماهیر شوروی سابق را با یک معامله نفتی به ارزش ۴ میلیارد دلار معاوضه کرد. بسیاری از شرکت‌های غربی با آغاز درگیری‌های فرقه‌ای در سال ۲۰۰۹ منطقه را به دلیل نگرانی‌های امنیتی ترک کردند. شرکت‌های روسی از این خلاء [نبود رقبای غربی] استفاده کردند.
شرکت «لوک اویل» درسال ۲۰۰۹ برنده یکی از قرارداد‌های نفتی دوران پسا-اشغال عراق شد که طی آن مامور انجام پروژه توسعه «میدان قرنه غربی-۲» در شهر بصره شد. طی این پروژه هدف گذاری شده است تا پایان سال ۲۰۲۴ روزانه از این میدان ۸۰۰ هزار بشکه نفت استخراج شود. در حال حاضر، این میدان نفتی تقریباً ۱۰ درصد کل تولیدات عراق و ۱۲ درصد صادرات عراق را تشکیل می‌دهد.
توافقات دیگر پس از آن، شامل ۲.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شرکت گازپروم در مرکز و شمال عراق می‌باشد. بزرگترین شرکت انرژی روسی ۳ میلیون بشکه از میدان نفتی سرقالا در گرمیان تولید می‌کند و چندین پروژه اکتشاف در میادین حلبچه و شاکال شروع کرده است. حضور روسیه اخیراً و بالاخص بعد از نیاز به بغداد به کمک در نبرد با داعش در سال ۲۰۱۴ و تاخیر واشنگتن در امر کمک‌رسانی نظامی پررنگ شده است. در سال ۲۰۱۶ یکی از بزرگترین هیئت‌های روسی جهت گفتگو‌های امنیتی به عراق رفت.
بغداد خواهان کنترل نفت اقلیم کردستان است. شرکت «روس‌نفت» در سال ۲۰۱۷، مبلغ ۳.۵ میلیارد دلار به اقلیم کردستان وام داد تا اهرم فشاری دربرابر باشد. ماه می‌سال ۲۰۲۰، «ماکسیم ماکسیم‌اف» سفیر روسیه در بغداد اعلام کرد که میدان گازی االمنصوریه در دیالی، از اهداف سرمایه‌گذاری ایست. درسال ۲۰۱۸، «روس‌نفت» سهام اصلی خط لوله گازی اقلیم کردستان به ترکیه را خریداری کرد و توافق کرد که خط لوله‌ای موازی احداث کند.
ارتباطات مسکو در عراق فراتر از مسئله انرژی است. بنا به گفته‌ی «ماکسیم‌اف»، شصت دیدار میان مقامات روسیه - عراق فقط در سال ۲۰۱۹ صورت گرفت. در سال گذشته، روسیه به ایجاد مرکز فرماندهی بغداد، ذیل توافقنامه اشتراک‌گذاری اطلاعات که شامل دو کشور سوریه و ایران نیز هست، کمک کرد. آنچه عیان است، روسها از ارتباط با نیروهای تحت‌الحمایه ایران دنبال به‌چالش کشیدن سلطه امنیتی مورد نظر ایالات متحده آمریکا در این کشور است ـــ بالاخص که واشنگتن نگران همکاری منطقه‌ای مسکو با تهران است. اعضای حشد الشعبی سپتامبر ۲۰۱۹ به مسکو سفر کردند و «ماکسیم‌اف» هم اعلام کرد که ماه گذشته/آگوست با فالح الفیاض از رهبران حشد الشعبی دیدار کرده است.
مسکو با وجود خطرات موجود، متعهد به توسعه نفوذ در عراق است. در جریان اعتراضات ضد دولتی در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۹، سفارت روسیه همچنان باز بود و در همین حال «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه از بغداد و اربیل بازدید کرد. کرملین از هیچ فرصتی برای ورود به عرصه عراق فروگذاری نمی‌کند، حتی زمانیکه تنش در روابط بغداد - واشنگتن حاکم باشد. پس از حمله هوایی آمریکا و ترور ژنرال قاسم سلیمانی، مقامات روسیه و عراق پیرامون همکاری نظامی به بحث و گفتگو نشستند.
هرگونه بحران طولانی مدت بین آمریکا و ایران در عراق می‌تواند امید روسیه در توسعه نفوذ خود در این کشور را بی‌ثمر کند. همانطور که برخی از تحلیلگران اشاره کردند، موفقیت روسیه در سایر نقاط منطقه ناشی از انفعال و بی‌تحرکی آمریکا است نه تاکتیک‌های درخشان کرملین.
این احتمال مطرح است که هرگونه اختلاف طولانی مدت با تهران، توجه واشنگتن را به معطوف به عراق کند. قانون‌گذاران آمریکایی تهدید کردند که بغداد را درصورت خرید تسلیحات روسی تحریم می‌کنند.
آژانس خبری TRT ترکیه در پایان گزارش خود نوشت: روسها از منابع اقتصادی و سیاسی لازم برای مقابله با ایالات متحده در شرایط برابر را ندارند. هدف استراتژیک روسیه درصورتی که جایگزین واشنگتن به عنوان اصلی ترین نیروی بین المللی در منطقه نشود، برقرار موازنه قواست. انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق که اکنون تحت رهبری رئیس جمهور برهم صالح و نخست وزیری مصطفی الکاظمی از طیف طرفدار آمریکا است، در سال ۲۰۲۱ برگزار خواهد شد. درصورت کسب تعداد بیشتری کرسی از سوی طیف طرفدار ایران، روسیه می‌تواند نفوذ خود را در عراق تقویت کند.
*تمام مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.
ارسال نظرات