رفع تحریمهای تسلیحاتی در ۲۷ مهرماه بیشتر به موضع ایران در قبال اقدامات آمریکا برای بازگشت قطعنامههای تحریمی شورای امنیت بستگی دارد.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، در چندماه اخیر آمریکا تلاش کرده است قطعنامههای تعلیق شدهی شورای امنیت علیه ایران را بازگرداند. کشورهای اروپایی نیز با اتخاذ مواضع دو پهلو سعی دارند هم ایران را در برجام نگه دارند و هم اینکه تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران تمدید شود.
دومینیک راب، وزیر امور خارجه انگلستان در دیدار با همتایان آلمانی و فرانسوی خود که در ۲۱ شهریورماه صورت گفت: «ایران هیچگاه نباید سلاح هستهای تولید کند. ایران باید به تعهدات برجامی خود عمل نماید و برجام را حفظ کند. ما متعهد به پاسخگو کردن ایران هستیم».
این اظهارات طلبکارانه وزیر امور خارجه انگلیس در حالی است که وزیر دفاع انگلیس در مصاحبه با العربیه اعلام کرد کشورش به دنبال استفاده ابزاری از محدودیت تسلیحاتی ایران است. مشابه این اظهارات را مقامات آلمان و فرانسه نیز داشتهاند؛ بنابراین کنش ایران در مقطع کنونی میتواند از همراهی اروپا با آمریکا در بازگرداندن قطعنامههای تحریمی و پیگیری اعمال مفاد آن تاثیر گذار باشد.
اکنون که بعد از یک سال اروپا هیچ اقدامی در راستای خنثیسازی آثار منفی تحریمهای آمریکا انجام نداده است، باقی ماندن در برجام نه تنها توجیهی ندارد بلکه میتواند موقعیت ایران را تضعیف نماید. به این معنا که ایران به رغم وجود فشارهای بیسابقه اقتصادی، یک طرفه به اجرای تعهدات خود ادامه میدهد و این یعنی ایران در وضعیت بسیار بدی قرار دارد و میتوان فشار بیشتری به آن آورد.
توجه به مواضع مقامات اروپایی نشان میدهد اقدام متقابل ایران در برجام میتواند مانع از همراهی اروپا با آمریکا شود؛ به عنوان مثال یک دیپلمات اروپایی در رابطه با مذاکرات انگلیس، آلمان و فرانسه با آمریکا گفته است: «مقامهای آمریکایی ظاهراً هیچ اهمیتی برای حالتی که ایران به محدودیتهای هستهای پایبند نباشد قائل نیستند. ما به آنها میگوییم اینکه شما در اسنپبک (بازگرداندن تحریمها علیه ایران) موفق شوید هیچ اهمیتی نخواهد داشت، چون روسیه و چین آن را نادیده خواهند گرفت و شما در نهایت با وضعیت فروش سلاح به ایران از یک طرف و گامهای هستهای این کشور از طرف دیگر مواجه میشوید».
انگیزهی دولتمردان برای حفظ برجام بیشتر به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در آذرماه سال جاری باز میگردد. دولتمردان امید دارند با پیروزی رقیب دموکرات ترامپ در انتخابات، آمریکا به برجام بازگردد و شرایط ۱۸ اردیبهشت ۹۷ احیا گردد. هر چند تیم سیاست خارجه و امنیت ملی بایدن اعلام کردهاند که تحریمهای آمریکا را برنخواهند داشت، اما باقی ماندن دولت در برجام با این انگیزه میتواند روابط راهبردی با چین و روسیه را تضعیف کند. روسیه و چین با دیدن تمایل شدید دولت برای تعامل با آمریکا، انگیزهی خود را جهت فروش سلاح با وجود تحریمهای آمریکا از دست میدهند و احتمالا تعامل قابل توجهی با ایران بعد از ۲۷ مهرماه رخ نخواهد داد.