ریه‌های پر از ریزگرد سیستان و بلوچستان / ستاد کلی احیای دریاچه هامون تشکیل می‌شود

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛ * خشکی هامون از طرفی و ناخوش احوالی جازموریان از سمتی دیگر، شمال و جنوب استان سیستان و بلوچستان را با بحران ریزگرد‌ها مواجه کرده و خروار خروار خاک را راهی ریه‌های نیمه‌جان مردم می‌کند. با این حال این اتفاق در سال جاری به دلیل کلید خوردن پروژه انتقال آب از جنوب به شمال استان کرمان، شرایط را برای مردمان جنوب کشور نامساعد کرده است. مردم هرمزگان، کرمان و حتی شیراز متضرر از این انتقال آب هستند؛ چرا که به دنبال آن تالاب جازموریان روز به روز خشک‌تر از قبل می‌شود؛ حالا مردم به جای اکسیژن، ریزگرد تنفس می‌کنند.

در شمال استان سیستان و بلوچستان هم حقآبه هامون منشا اصلی ریزگرد‌هاست. روابط نه چندان خوب دولت وقت با کشور همسایه افغانستان، مزید بر علت شده و ساخت سد کمالخان از سمت افغانستان هم کشاورزان را به چالش کشانده و هم حال و هوای شهر را گرد و غباری کرده است. مدیریت ریزگردی دولت مانند همیشه کار نمی‌کند! هر سال شاهد بروز گرد و غبار در استان‌های جنوبی کشور هستیم؛ با این وجود امسال با توجه به استقرار بند کمالخان و انتقال آب از جنوب به شمال استان کرمان، این شرایط محسوس‌تر از قبل شده است.

فداحسین مالکی، نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار دانشجو، در خصوص رویکرد نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مورد بروز ریزگرد‌ها در شمال و جنوب این استان، می‌گوید: مسئله ریزگردها، موضوعی مشترک بین سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان است که باید از طرف نمایندگان هر سه استان پیگیری شود. این موضوع، هفته آینده در هیات مرکزی فراکسیون جنوب کشور که متشکل از چند استان است مطرح می‌شود و قطعا تصمیم مشترکی در این باره گرفته خواهد شد.

 

مالکی ادامه می‌دهد: این اتفاق، صرفا از سمت نمایندگان یک استان قابل پیگیری نیست و حتما باید به صورت جدی به آن بپردازیم. بروز ریزگرد‌ها سال‌های مدیدی است که در استان سیستان و بلوچستان قابل مشاهده است و در برخی ایام سال، کشنده می‌شود.

نماینده منتخب مردم زاهدان اظهار می‌کند: خشکسالی در هامون نیز منشا گرد و غبار در شمال استان سیستان و بلوچستان است که بیشتر به دیپلماسی و روابط دو دولت ایران و افغانستان بر می‌گردد. اگر در این مورد به خصوص، تصمیم جدی و درستی گرفته شود، ریزگرد‌های هامون به حداقل می‌رسد. در هفته‌های پیش رو، بزودی هیئت بلند پایه‌ای برای بررسی حقآبه ایران از دریاچه هامون و رودخانه هیرمند از ایران به کابل سفر خواهد کرد.

وی همچنین از تشکیل ستادی برای احیای دریاچه هامون خبر داده و می‌گوید: هفته گذشته به صورت خصوصی در مجلس با وزیر نیرو جلسه‌ای درباره دریاچه هامون داشتم و قرار شد تشکیل ستاد ملی احیا دریاچه هامون با ریاست مشاور اول رئیس جمهور در دستور کار قرار بگیرد. این مسئله را برای اولین بار در این گفتگو مطرح می‌کنم. اکنون در حال تهیه اساسنامه این ستاد هستیم که مشابه اساسنامه دریاچه ارومیه با رویکردی قوی‌تر است؛ چرا که دریاچه هامون ماهیتی جهانی دارد.

مالکی با اشاره به هدف تشکیل این ستاد، تاکید می‌کند: هدف از تشکیل این ستاد، خروج دریاچه هامون از بن‌بست سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی است که در این خصوص مشارکت چندین کشور را به همراه خواهیم داشت. همچنین همایش‌های گوناگون و اجماع بین المللی برای احیا دریاچه برگزار می‌کنیم. متاسفانه در خصوص سد کمالخان نگرانی‌هایی مطرح است و ردپا و شیطنت آمریکایی‌ها با انگیزه‌های خراب‌کارانه قابل مشاهده است. مطمئن باشید که در آینده اخبار خوبی در این مورد می‌شنویم.

تالاب هامون جازموریان با گستره حوضه آبریزی حدود ۷۰ هزار کیلومتر مربع معادل ۲ برابر دریاچه ارومیه در ۵۶ کیلومتری غرب شهرستان دلگان و پنج کیلومتری روستای چاهکیچی واقع شده که ۴۹ درصد آن در حوزه سیستان و بلوچستان و ۵۱ درصد در حوزه استان کرمان قرار دارد. دشت‌های جیرفت، فاریاب و رودبار جنوب در استان کرمان و دشت‌های ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در استان سیستان و بلوچستان در محدودهٔ این حوضهٔ آبریز واقع شده‌اند.

 

تالاب جازموریان به عنوان یک منبع قابل توجه آب شیرین به سبب خشکسالی‌های مداوم در سال‌های اخیر به کانون بحرانی ریزگرد‌های جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان کرمان تبدیل شده که کم توجهی به این موضوع باعث مشکلات جبران ناپذیری برای شهرستان دلگان شده است. در چند ماه اخیر هم مسئله انتقال آب از جنوب به شمال استان کرمان اوضاع را سخت‌تر از قبل کرده است.

خشکی دریاچه هامون هم به دلیل ساخت بی‌رویه بند و سد از طرف دولت افغانستان کار را در شمال استان دشوار و زندگی را به مردم سخت کرده است. امین کمالی، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو می‌گوید: یکی از مشکلات شمال استان، مسئله حقآبه دریاچه هامون است. آب این دریاچه با سدسازی‌های افغانستان، وقتی که به کشور ما می‌رسد تقریبا تمام شده و چیزی عاید ما نمی‌شود. موضوع اصلی اینجاست که در این منطقه اقتصاد بر پایه کشاورزی و دامپروری و وابسته به آب است.

کمالی ادامه می‌دهد: کم بودن حقآبه ایران مشکلات متعددی را در مسائل اقتصادی ایجاد کرده و در نهایت منجر به مهاجرت مردم از استان شده است. علاوه بر این مشکلات زیست محیطی و بروز ریزگرد‌ها روز به روز شدت بیشتری پیدا می‌کند. متاسفانه کانون اصلی ریزگرد‌های سیستان، تالاب هامون است که تقریبا به خشکی رسیده است.

دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی استان سیستان و بلوچستان اظهار می‌کند: شاخص آلودگی هوا روز جمعه ۳ بهمن به ۵۰۰ رسید. این مسئله باعث تشدید بیماری‌های ریوی مانند سل و آسم در استان می‌شود و مردم را وادار به کوچ اجباری می‌کند. در نهایت، مرز استراتژیک ایران و به گفته رهبری تنگه احد خالی از سکنه شده و ایران ناامن می‌شود. امنیت جانی و سلامت مردم در خطر است. سال گذشته آبگیری هامون ما را نجات داد و اقتصاد جان دوباره گرفت.

وی می‌گوید: هفته‌ها است که این موضوع از سمت تشکل‌های دانشجویی استان بازگو می‌شود. همچنین ۷ تریبون نماز جمعه در سیستان و بلوچستان به موضوع حقابه هامون پرداختند؛ اما هنوز خبری از مسئولین نیست؛ مسئولینی که مطالبات را به مصاحبه محدود کردند. با مصاحبه مشکل حل نمی‌شود. آن‌ها همیشه می‌گویند که کارگروهی را برای پیگیری حل این مشکل به استان می‌فرستند؛ اما خبری نمی‌شود. برای حل این مشکل باید به هر نحوی که شده افغانستان را به میز مذاکره بکشانیم.

محمدجواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی‌روشن بسیج دانشجویی استان سیستان و بلوچستان نیز با انتشار ویدئویی در اینستاگرام نسبت به وضعیت آشفته آب و هوایی در این استان انتقاد کرد. او در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: شمال و جنوب استان سیستان و بلوچستان درگیر طوفان‌های عجیب ریزگرد است. در جنوب پروژه انتقال آب سد صفارود شهرستان رابر به شمال کرمان، علاوه بر حسارت به سرشاخه‌های دائمی هلیل‌رود، تالاب جازموریان، محیط زیست، جانوران و ساکنین تمامی شهرستان‌های جنوبی را دچار مشکل می‌کند.

عمرانی یادآور می‌شود: تالاب هامون و جازموریان حال و روز خوبی ندارند. کاش سازمان محیط زیست به جای پرداختن به امور سیاسی، فکری به حال مردم می‌کرد.

بروز گرد و غبار و در نهایت آلودگی هوا در استان سیستان و بلوچستان، امسال شدت بیشتری گرفته؛ موضوعی که در صورت عدم رسیدگی به موقع می‌تواند جان چندین هزار انسان را به خطر بیندازد.