رستمی: آغاز حرکت‌های نوآورانه در حوزه نهضت ترجمه کتب دفاع مقدس بر دوش دانشگاهیان است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حجت‌الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در نشست هم‌اندیشی نهضت ترجمه آثار دفاع مقدس و رونمایی از ترجمه کتاب ساجی که در دانشگاه یزد برگزار شد، گفت: ما معمولا به دنبال تصمیم‌های بزرگ هستیم و امور با کمیت و حجم بالا را ارزشمند و دارای اهمیت تلقی می‌کنیم. اما آن چیزی که در حقیقت اتفاق می‌افتد و به کار‌ها ارزش می‌دهد برکتی است که خداوند در کار قرار می‌دهد. مستحضر هستید در نهضت فاطمی و عظمت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نقاط مهم و برجسته فراوانی وجود دارد که مورد تجلیل خداوند قرار گرفته است، اما بعضی از این موضوعات ظاهرا در محاسبات انسان‌های عادی موضوع چندان مهمی ممکن است به حساب نیاید؛ مثلاً این که خانواده حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در ۳ وعده غذایی پنج قرص نان که افطارشان است به یتیم و مسکین و اسیر دادند و نیت و قصد آن‌ها وجه خداوند است آنقدر مورد تجلیل خداوند قرار می‌گیرد که می‌توان گفت شاید زیباترین توصیفات بهشت در سوره انسان آمده است که خداوند در نتیجه این عمل می‌داند.

وی در ادامه با اشاره به سوره مبارکه انسان خاطرنشان کرد: آیات زیبای سوره مبارکه انسان برای تقدیر و تجلیل از این کار است، کاری که به ظاهر ممکن است هزاران برابرش را انسان‌های دیگر انجام داده باشند و انجام بدهند، اما آن چیزی که خداوند به کار نگاه می‌کند و برکت را به کار می‌دهد، به واسطه آن اخلاص ایشان است و به واسطه آن سختی و تحمل مجموعه مشقت‌هایی که برای وجه خداوند تبارک و تعالی است. خداوند خودش متولی ترویج و جلب محبت است؛ به طور مثال توجهی که ملت ما و جامعه ما به حاج قاسم پیدا کرد، از مذهبی‌ترین و انقلابی‌ترین افراد جامعه و حتی کسانی که از این مسائل دورتر بودند همه یک احساس تعلق به این شخصیت پیدا کردند؛ شخصیتی که تمام عمرش را در راه مجاهدت و فداکاری و جهاد و مبارزه طی کرد، این خودش نمونه است و خدا خودش متولی این عزت دادن‌ها است.

حجت‌الاسلام رستمی گفت: بعضی از شهدا را حتی تا زمان شهادت ممکن بود نزدیک‌ترین دوستانشان هم آن‌ها را به خوبی نشناسند؛ شهید حججی عزیز با آن تصویر و آن قابی که یک داعشی از او ارائه داد شناخته می‌شود. اراده خداوند است که یک داعشی پنجره‌ای باز می‌کند و از آن طریق او را معرفی می‌کند. بنده نوجوانانی را دیدم که به واسطه خواندن کتاب شهید ابراهیم هادی و علاقه‌ای که به این شهید پیدا کرده بودند، به دنبال شبیه‌سازی خود با رفتار و احوال این شهید رفته بودند. چگونه است که یک فردی که چند سال پیش به شهادت رسیده، در حال حاضر به این صورت اثرگذار است.

وی با اشاره به مانا بودن کتاب در میان رسانه‌های مختلف و ضرورت استفاده از آن برای امر نهضت ترجمه کتب دفاع مقدس و انقلاب اسلامی تصریح کرد: برای اثرگذاری در این حوزه آن ابزاری که این ارزش‌ها و این مفاهیم را منتقل می‌کند همین بستر رسانه است که کتاب یکی از ماندگارترین رسانه‌ها شناخته می‌شود.

 

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها تصریح کرد: مجموعه حوادثی که در این کشور اتفاق افتاده است؛ سال‌های دفاع مقدس و در پیروزی انقلاب اسلامی و در دفاع از حرم، مجموعه حماسه‌هایی است که این ملت در توجه اش به اسلام و قیامش برای خداوند و حرکتش در این مسیر حرکت الهی از خود نشان داده و خلق کرده است. بسیاری از این حماسه‌ها، ظرفیت به حرکت در آوردن جوامع و معرفی ارزش‌های بالای جامعه خودمان به دیگران و به نوعی علاقه‌مند کردن مجموعه جوامع اهل فکر و تامل و مطالعه و مجموعه جوامع انسانی به ظرفیت‌های عظیم این ملت را دارد.

وی گفت: یک ظرفیت هم توان مرجعیت بخشی و جلب توجه‌ها است. آنچه که منتقل کننده این هویت‌هاست، ابزار زبان است. چنانچه ما این مفاهیم را در قالب ترجمه به زبان دیگر به گروهی ارائه ندهیم، عملاً این مفهوم در حصر الفاظ و ادبیات و مفاهیم و زبان اول باقی می‌ماند و هر زمانی که از این حصر در بیاید و در بستر زبان جدیدی قرار بگیرد، ملت‌ها و جوامع انسانی جدیدی را مورد خطاب خودش قرار می‌دهد.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها با اشاره به نهضت ترجمه در طول تاریخ عنوان کرد: آن چیزی که در تاریخ ترجمه شاهد آن بودیم یک نهضت ترجمه در تاریخ اسلام داریم که در اوایل تمدن اسلامی آغاز می‌شود و آن نهضت ترجمه مجموعه آثار ایرانی یونانی و سریانی است. آن ترجمه از باب اشراف و بدون احساس تقلید و با اعتماد به نفس بوده است و به همین دلیل ما می‌بینیم که مسلمانان فلسفه یونانی را فرا می‌گیرند و تمامی علوم پزشکی، نجوم و ریاضیات و سایر علومی در ایران و یونان و روم وجود داشته منتقل می‌شود و باز پرورانده می‌شود و مجدداً نهضتی برای این ارائه به سایر ملت‌ها اتفاق می‌افتد. یک جریان ترجمه دیگر هم داریم که از دوره آشنایی ما با تمدن امروزی غرب آغاز می‌شود؛ از اواسط قاجار و دوره پهلوی که تا امروز هم ادامه دارد. آن چیزی که ما در حال دریافت آن هستیم همراه با قوه هاضمه ملت نبوده و قابل باز پروراندن نیست؛ ضمن اینکه شاهد یک جریان قوی و پر بسامد ترجمه فعال ظرفیت‌ها و ارزش‌هایی که در جامعه ما وجود داشته و در حماسه‌ها و تاریخ عظیم این ملت به ویژه در پنجاه سال اخیر نیستیم و این یک نقص است.

وی با اشاره به وظیفه دانشگاهیان در این حوزه یادآور شد: بار این مسئولیت در مرحله اول به دوش دانشگاه است، مرکز تولید دانش، پرورش متخصص و کارشناس و حرکت در لبه‌های علم در کشور، مجموعه دانشگاه است. دانشکده‌های علوم انسانی و به ویژه مجموعه دانشکده‌ها و گروه‌های زبان‌های خارجی در این موضوع مسئولیت بزرگی بر دوش دارند. ضمن اینکه اگر این جریان اتفاق بیفتد، باعث فراگیری این ارزش‌های بزرگ در سایر جوامع می‌شود و قطعاً معرفی چهره‌ها و شخصیت‌های علمی کشور هم در قالب آن اتفاق می‌افتد و آثار پربرکت دیگری هم خواهد داشت.

وی در ادامه افزود: در حوزه ترجمه آثار دفاع مقدس به زبان دنیا واقعیت این است که آن چیزی که تا به حال صورت گرفته ارزشمند است، اما شاید گامی کوتاه از مسیر طولانی است که در پیش رو داریم و قدم بعدی نیز توزیع مناسب کتاب‌های ترجمه شده است و تا زمانی که کتب ترجمه شده در یک بستر مناسب توزیع نشود، مخاطب با آن آثار آشنا نمی‌شود.

حجت‌الاسلام رستمی گفت: موضوع مهم بعدی آغاز استارتاپ‌ها و حرکت‌های نوآورانه‌ای است که در امر ترجمه باید صورت بگیرد. امر استارتاپ در حوزه ترجمه در بین دانشگاهیان و جوانان باید آغاز شود. نکته قابل تأمل و مهم دیگر فعال کردن گروه‌های علمی زبان‌های خارجی و دانشکده‌های زبان‌ها است که باید از آن‌ها برای ترجمه آثار کمک گرفته شود و پیشنهاد میکنیم که دانشگاه یزد متولی این جریان باشد و سال آینده اخبار خوبی از مشارکت دیگر دانشگاه‌ها در این حوزه داشته باشیم.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها با اشاره به تشکیل کارگروه تخصصی در این حوزه افزود: تشکیل کارگروه فنی و تخصصی که به این حوزه توجه ویژه‌ای شود از الزامات این مسیر است و باید سازمان‌های مرتبط از طریق این کارگروه با این حوزه مرتبط شوند. این کارگروه می‌تواند در بخش ترجمه و توزیع مناسب آثار اولویت‌ها را مشخص کند و از دوباره کاری و موازی‌کاری در حوزه ترجمه آثار جلوگیری شود و کتاب‌های مناسب برای ترجمه انتخاب گردد و با ارتباطات بین‌المللی از کسانی که زبان مادری شان انگلیسی است، برای ترجمه کتب و آثار دفاع مقدس استفاده شود تا ملاحظات دقیق و ظرافت‌ها در ترجمه لحاظ شود. تشکیل کارگروه باعث می‌شود موانع در مسیر شناخت ذائقه مخاطب در فضای فرهنگی جوامع هدف نیز برطرف شود.

وی گفت: گاهی یک برگ ترجمه خوب از متن خوب و مناسب، می‌تواند هدایت یک انسان را در پی داشته باشد و مصداق آیه شریفه " ومنْ أحْیا‌ها فکأنّما أحْیا النّاس جمیعًا " قرار گیرد. زیرا در فرهنگ اصیل دینی، هدایت باز شدن گوش و چشم و بیدار شدن است و امیدواریم در مسیر نهضت ترجمه آثار دفاع مقدس به زبان‌های روز دنیا، این هدایت برای مخاطبان اتفاق بیفتد و بر جوانان اثرگذار باشد. این نشست هر چند به بهانه ترجمه آثار دفاع مقدس که مورد مطالبه و خواست مقام معظم رهبری بوده و رونمایی از یک کتاب شکل گرفته است، ولی باید این را آغازی از یک جریان مداوم و هم مطالبه از عزیزان دانشگاهی و هم مجموعه دستگاه‌ها تلقی کنیم و ان‌شاءالله در این مسیر حرکت کنیم.

 

همچنین حجت‌الاسلام تقوی، معاون فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در این نشست گفت: نقش راهبری نهاد برای پیگیری جریان ترجمه نقش موثر و مفیدی می‌تواند باشد، زیرا اصل جریان جریان خوبی است، هر چند عدد‌ها کم است. در جبهه کفر ده‌ها و صد‌ها کتاب نوشته شده است که یک جریان فکری و ذهنیت‌های خاصی را ایجاد می‌کنند. اما این سوی جبهه، چون جبهه حق است باید به عنایات حق تعالی امیدوار باشیم، زیرا جبهه حق یک جبهه توحیدی و ایمانی است و اراده الهی باعث ضریب‌دهی به کار‌ها می‌شود. باید در مقابل هجمه‌ها تلاش کنیم تا فرهنگ ایثار و شهادت را به گوش جهانیان برسانیم. بنده از دفاتر نهاد تقاضا دارم که به این جریان کمک کنند و ما هم از دفاتری که در این عرصه کمک می‌رسانند حمایت می‌نماییم.

حجت‌الاسلام حرزاده، مسئول دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های استان یزد نیز در این نشست گفت: اگر ما به مخاطبان این آثار توجه داشته باشیم، شاهد این علاقه و عطش مخاطبان خواهیم بود. زمانی که رهبر انقلاب از نهضت ترجمه آثار به عنوان یک نیاز واقعی صحبت به میان می‌آورند، مخاطبین این بیانات آن کسانی هستند که مسلط به زبان انگلیسی و سایر زبان‌های دنیا و فن ترجمه باشند، صاحب قلم باشند و آثار را به گونه‌ای عرضه کنند که برای مخاطب قابل فهم باشد. به صورت طبیعی مخاطبین بیانات رهبری در حوزه نهضت ترجمه آثار دفاع مقدس، دانشگاه‌ها هستند. ما احساس می‌کنیم در مقابل ایثار شهدا و رزمندگان و خانواده شهدا دینی به گردن داریم و باید این دین ادا شود.

وی در ادامه با اشاره به ظرفیت دانشگاهیان در این حوزه تصریح کرد: ظرفیت‌های دانشگاه‌ها ایجاب می‌کند که به صورت جدی وارد میدان شویم و امر نهضت ترجمه را پیگیری کنیم. قطعاً یکی از راه‌های ادای دین به دفاع مقدس نهضت ترجمه آثار این حوزه است و لازم است که ارتباط موثر بین دفاتر نهاد و مجموعه‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند با دانشگاه‌ها برقرار شود.

حجت‌الاسلام حرزاده در ادامه افزود: زحمت ترجمه کتاب ساجی را معاونت پژوهشی دانشگاه یزد کشیده است، ساجی یکی از شخصیت‌های کتاب به نام ساجده است و سرکار خانم باقرزاده همسر شهید باقری روایت این کتاب را به عهده دارند. ترجمه کتاب خیلی روان، دقیق و قوی است و از آن استقبال شده است. توانستیم از طریق جامعه المصطفی به حدود ۶۰ کشور کتاب را ارسال کنیم و پرسشنامه برای دریافت بازخورد‌ها از ترجمه کتاب تهیه شده است. کتاب به گروه‌ها و کانون‌های زبان دانشگاه‌های استان هم ارسال شده است. امیدواریم که بتوانیم یک مسابقه کتابخوانی هم از این کتاب برای دانشجویان عزیز برگزار نماییم.

همچنین جباری عضو هیات علمی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه یزد و یکی از مترجمین کتاب در این نشست ضمن تشکر از مسئولان نهاد این استان که در زمان ترجمه همراهی و همکاری لازم را کرده‌اند، گفت: جمعیت دنیا حدود ۷.۶ میلیارد است و حدود ۶۰۰ میلیون نفر زبان مادری شان انگلیسی است، اما حدود ۲ میلیارد نفر می‌توانند انگلیسی بخوانند. این آمار، خیلی عدد بزرگی است و خوب است که اولویت را به ترجمه آثار به زبان انگلیسی بدهیم.

وی در ادامه افزود: کتاب ساجی نه تنها از خاطرات جنگ برخوردار است؛ بلکه از فرهنگ مردم هم سخن می‌گوید. از آداب و رسوم مردم صحبت به میان می‌آورد. همسر شهید باقری در همه لحظات دفاع مقدس در کنار همسرشان هستند. کتاب به نثر عامیانه نوشته شده است، اما ما در ترجمه سعی کرده‌ایم که این کار به صورت دقیق و بسیار خوب انجام شود. می‌توان این کار را یک نوع قدردانی از زحمات شهدا و خانواده‌های آنان و رزمندگان دفاع مقدس به حساب بیاوریم و نهضت ترجمه آثار دفاع مقدس می‌تواند موثر و اثرگذار در بین جوانان و جوامع باشد.

در ادامه درهمی، معاون پژوهشی دانشگاه یزد گفت: این کار، یک کار ارزشمند و آغاز خوبی است. مخصوصاً ما نیاز داریم که در حوزه علوم انسانی وارد این موضوع شویم و آثار را ترجمه کنیم. در خیلی از بخش‌ها دانش غنی داریم که آن را ارائه ندادیم و امیدواریم که این کار ادامه پیدا کند. محور بحث بعدی موضوع آغاز استارت آپ‌ها در حوزه ترجمه و نهضت ترجمه است و بهتر است این کار در بین دانشگاهیان و جوانان صورت بگیرد و مخاطبان بتوانند در این حوزه فعالیت داشته باشند.