شکستن سد رسوم و تجملات

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، الهام نیکبخت؛ این متن را با طرح یک سوال آغاز می­ کنم؛ چرا در دوره­ای که هر چند وقت یک­ بار برحسب نیاز وسایل الکترونیک، نرم­ افزار و سایر امکانات خود را جهت آسایش و راحتی بیشتر عوض می‌کنیم، به سراغ آپدیت رسوم دست­ و­ پا گیر به ارث رسیده از گذشته نمی‌­رویم؟ مسلماً همانطور که برای به­ روز کردن وسایل الکترونیکی خود هزینه می­‌کنیم، لازم است برای آپدیت شدن این رسوم هم هزینه بپردازیم. البته این هزینه از جنس متفاوتی است از جنس حوصله، صبر و توان مبارزه با حرف­‌های نادرست اطرافیان که شاید اگر نسل‌­های قبل این هزینه را به گردن می­‌گرفتند، ازدواج جوانان در این دوره انقدر سخت نبود.

کرونا با تمام تلخی­‌هایی که به جا گذاشت ثابت کرد که این رسم و رسوم سختگیرانه و نخ نما شده­‌ی ازدواج آرزوی خیلی از جوان‌­ها نیست و نبودنشان هم خللی در زندگی آن‌ها ایجاد نمی‌­کند. انگار که همه­‌ ما منتظر یک دست آویز بودیم که به آن چنگ بزنیم و بدون دردسر و اعصاب­‌خردی به دور از نیش و کنایه اطرافیان زندگی خود را آغاز کنیم.

شاید اگر واقعاً به جمله‌­ی عزّت و ذلّت دست خداست، ایمان داشتیم از شکستن سنت­‌های اشتباه، سرزنش‌­ها و سرکوب‌­های این مسیر نترسیم. مخصوصاً اگر به راحتی که برای نسل بعد و فرزند‌های خودمان به وجود می­‌آید فکر کنیم، شاید راحت‌­تر بتوانیم سهم خود را از سختی این تحول برگردن بگیریم و برای اصلاح رفتار‌های نادرست مرسوم شده بیشتر تلاش کنیم که شاید پشت این رفتار‌ها هیچ دلیل عقلی و منطقی‌­ای نباشد و صرفاً برای آسوده بودن از حرف مردم به آن عمل می­‌کنیم که جای بررسی دارد واقعاً جایگاه حرف مردم در زندگی ما چرا به قدری پررنگ است که حاضریم ابتدای راهی که به تازگی می‌‌­خواهیم آغاز کنیم را به کام خود، زهر کنیم؟ تازه با وجود تلخ کردن این دوران شیرین به خود بازهم این حرف و حدیث­‌ها مثل سایه کنار ما وجود دارد و واقعاً پشت چند درصد از این تشریفات مجلل دل شاد و خاطر آسوده وجود دارد؟

شاید اگر به جای تمرکز بر مراسم­‌هایی همچون هفت خوان رستم و درگیر کردن ذهن و تمرکزمان برکیفیت و کمیت آن و پیش گرفتن رویه‌­ی آقا محمدخان قاجار در درآوردن چشم آشنا و بیگانه بر شناخت همدیگر، یادگیری مهارت­‌های ارتباطی و کنترل فکر و احساسات خود اهتمام می­ ورزیدیم این چنین آمار ازدواج‌­های ناموفق در کشور ما بالا نبود و نه فقط ازدواج‌­هایی که به طلاق منجر می­‌شود بلکه ازدواج‌­هایی که اصل بنیادی ازدواج که رسیدن به آرامش در کنار یکدیگر است در هیاهوی حرف­ های این و آن گم شده است. همهمه‌­هایی برای یک شب که بعضاً آتش اختلاف آن تا چند سال گریبان­گیر افراد است.

خط شکن بودن و اولین بودن همیشه سخت است، ولی شکستن این سد به یا علی گفتن همه­‌ی ما نیاز دارد و نمی­شود به امید دیگران و سازمان­‌های ذی­ ربط نشست. باید خودمان این حصار پیچیده شده را باز کنیم و بدانیم این رسم و رسوم وحی منزل نیستند که با اجرا نشدن مراسم‌­هایی همچون حنابندان، رونمایی از جهیزیه و... ازدواج شما باطل شود. آن هم در این روزگار که فلسفه‌­ی این رسوم کاملاً از بین رفته است و فقط ظاهر آن اجرا می­شود.

حرف من مخالفت با شادی و خوشحالی نیست اتفاقاً، چون موافق حال خوب، دل خوش و سری بی دردسر هستم پیشنهاد واکسینه کردن در مقابل ویروس به شدت واگیر دار تجملات را می ­دهم. ویروسی که فراگیری آن به مراتب از ویروس کووید ۱۹ بیشتر است و شدت اثر و قدرت نابودی­اش از هر فرد به فرد دیگر بیشتر م ی­شود و شاید اگر امروز به فکر درمان و پیشگیری آن نباشیم اوضاع جامعه‌­ی‌مان قرمز شود و محدودیت‌­های اجرا شده گریبان خودمان و عزیزانمان را بگیرد.

هر رفتاری برای اینکه نهادینه شود در ابتدا نیاز دارد از بیرون تشویق شود تا به مرور زمان درونی شود. مخصوصاً  فرهنگ سازی که نیاز به زمان و تشویق زیادی دارد تا جایگاه خود را در جامعه پیدا کند. این تشویق می­ تواند یک تحسین اجتماعی یا یک هدیه­‌ی باارزش باشد برای جوانانی که واقعاً ازدواج را یک سنت الهی می­دانند و به دور از وسوسه­‌های شیطانی در مسیر آن قدم می­‌گذارند.

مثلاً می­توان برای افرادی که در زمینه‌­ی مهریه، مراسم عروسی و ... سختگیری‌های جا افتاده­‌ی رایج را ندارند به عنوان تحسین اراده‌­ی آن‌ها در این خط شکنی و تشویق دیگران یک دیدار دوستانه با مقام معظم رهبری (۱) به زوج­‌های جوان هدیه داده شود تا شاید هم برای تعداد دیگری انگیزه شود و هم خانواده­‌ها از سخت­گیری­‌های خود کم کنند و دست از باور‌های بدون اساس خود از قبیل "مردم چی می‌­گویند" یا "اگر ساده بگیری شان و منزلت تو رعایت نمی­‌شود"، بردارند. تشویق­‌های دیگری از قبیل سفر‌های زیارتی و تفریحی که یک خاطره‌­ی خوش از ابتدای شروع این راه دونفره را جایگزین دوندگی­‌های و استرس­‌های بیهوده کند.

جا افتادن این مسیر علاوه بر طرح­‌های تشویقی نیاز به یک الگوسازی موثر دارد. شاید یکی از موقعیت­‌هایی که بتوان از آن استفاده کرد رسان‌ه­ی ملی باشد تا این ازدواج آسان وارد فرهنگ ما شود و نه فقط قشر ضعیف جامعه بلکه سایر اقشار هم به جهت کاهش دادن استرس­‌های ناشی از این تجملات و آسودگی از اختلافات بعدی، از آن استقبال کنند و در آخر کرونا در این یک سال اخیر ازدواج را به قدری آسان کرده است که شاید تلاش چند ساله‌­ی مسئولین چنین اثری نداشته است و کاش بعد از کرونا هم به عنوان یادگاری از این دوران تلخ این ازدواج بدون تجملات و آسان را به خاطر داشته باشیم.

(۱) این پیشنهاد توسط سرکار خانم مریم ابراهیمی کارشناسی ارشد روانشناسی خانواده دانشگاه شهید بهشتی ارائه شده است.

الهام نیکبخت - کارشناسی زیست سلولی و مولکولی(ژنتیک) دانشگاه شهید بهشتی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.