پژوهشگاه قوه قضاییه باید مبانی فکری تحول در حکمرانی قضایی را فراهم کند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محمدمهدی مهربان در چهارمین نشست از سلسله نشست‌های عصرانه‌های تحول با موضوع «نظریه نوآوری و معماری تحول و پیشرفت در حکمرانی علم و پژوهش قوه قضاییه» اظهار کرد: همزمان با افزایش سرعت ، شتاب و تنوع تحولات و رویدادهای سده‌های اخیر و چالش های اجتماعی ، سیاسی، اقتصادی و فناورانه، چگونگی مواجهه با این مسایل و یافتن راه حل برای آنها به یک موضوع جدی برای سیاست‌گذاران تبدیل شده است.

وی افزود: با یک نگاه بنیادین مسأله «سیاستگذاری علم و فناوری» مهمترین محور تحول در هر نظامی است زیرا اولاً مفهوم تحول را باید با روش‌های علمی شناخت و ابعاد آن را مشخص کرد و ثانیا تحول در هر سازمانی باید از سرچشمه جوشان علم ساماندهی شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه اضافه کرد: مهمترین ویژگی تحولِ «علم­محور»، پایداری در پیشرفت و توسعه و پویایی در ارزش آفرینی آن است. این گزاره از جمله باورهای دینی ما نیز به شمار می‌رود لذا تسط بر علم و دانش و محور قراردادن آن در هرگونه تصمیم­گیری و اقدام، کلید هرگونه تحول و پیشرفتِ «قدرت آفرین» است.

مهربان تأکید کرد: در همین راستا و با توجه به برنامه­های کلان رئیس قوه­قضاییه، ضروری است «پژوهشگاه قوه قضاییه» نیز به عنوان رکن تصمیم­ساز و محور نظام پژوهشی آن، ضمن تحول درونی، زمینه­ها و مبانی فکری تحول در حکمرانی قضائی را فراهم کند لذا بررسی ابعاد مختلف تحول در این مجموعه وزین علمی حائز اهمیت است.

این مقام مسئول در پژوهشگاه قوه قضاییه ادامه داد: در حال حاضر بخش­های مختلفی در دستگاه قضایی متکفل امر تحول بوده و بنابر مأموریت­های ذاتی­ خود با نگاهی اجرایی درصدد تهیه برنامه­های تحولی هستند. بر این اساس پژوهشگاه قوه قضاییه از سویی وظیفه تولید مبانی، ادبیات و ترویج مفهوم و ضرورت تحول را داشته و از سوی دیگر باید در ارائه راه­حل­های نوآورانه به عنوان مشاوری امین برای دستگاه قضائی عمل کند.

وی تأکید کرد: در این مسیر بحث تحول درونی پژوهشگاه از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهد شد زیرا در یک نگاه منصفانه، سازمانی راکد که توان تحول درونی را نداشته باشد، قطعا توان ایجاد تحول در مجموعه­ای بزرگتر را به صورت اولی نخواهد داشت، لذا تحول نظام­مند پژوهشگاه به عنوان کانون و سرچشمه تحول علمی قوه­قضاییه، می­تواند زمینه­ساز تحول بنیادی در سایر ابعاد حکمرانی قضائی شود.

مهربان با بیان اینکه در چنین فضایی، نظریه نوآوری از اهمیت بالایی برخوردار می‌شود افزود: تحول در یک معنای کلی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب بوده و در واقع در یک مسیر ارزش آفرین و نوآورانه است.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه با اشاره به اینکه تحول با تغییر متفاوت است اظهار کرد: تحول ابتدا در ذات، جوهر و بنیان فکری و سپس در روش­های اجرایی رخ می دهد. اهمیت موضوع از آن جایی بیشتر می‌شود که مواجهه محافظه کارانه با تحولات، چالش‌ها را به مرور به بحران تبدیل کرده و بحران‌ها می­تواند سرآغاز آنارشیسم باشد.

مهربان افزود: نوآوری موضوعی پیچیده، چند سطحی و سیستمی است که ذاتا از درون شبکه بروز و ظهور می‌کند در نتیجه توسعه شبکه، حاکم بر همه اجزا و سطوح نوآوری است. در همین راستا می­توان نوآوری را مفهومی تعاملی دانست، بنابراین انواع نظریه‌های ناشی از مشارکت اجتماعی و توزیع قدرت را پوشش می‌دهد.

وی گفت: یکی از مشکلات فرهنگی جامعه ایرانی، ساده‌سازی مسایل پیچیده است و ردپای این مشکل را در سند تحول قضایی نیز می­توان مشاهده کرد. برای حل مسائل راهبردی از جمله «معماری نظام نوآوری برای تحول و پیشرفت»، ضروری است با ژرف اندیشی به بررسی حرکت علم پرداخته و نحوه ارتباط و اتصال مبانی، موضوعات، مسایل و عوامل از سویی و چگونگی حل آن در یک نظام چند وجهی و ذومراتب سیاسی و قضایی بررسی و تبیین شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی پژوهشگاه قوه قضاییه توضیح داد: اساسا نوآوری عالی­ترین مفهومی است که می­توان در هستی متصور شد. با این نگرش تحول نوآورانه در قوه قضاییه زمانی شکل می­گیرد که شبکه ارزش­ها، مأموریت­ها، عوامل و …، در سطوح و لایه­های مختلف با نگرشی سیستمی و آینده­نگرانه تحلیل شده و چگونگی ارتباطات آن­ها معماری شود به نحویکه اولا همواره دستاوردهای نوآورانه این سیستم نسبت به مجموعه تحولات آن دارای اثر بزرگتری باشد و ثانیا امکان­پذیری نوآوری در روش­ها، فرآیندها و اقدامات همواره تضمین شود