بهرامی: بازار ارز به وسیله بانک مرکزی دستکاری می‌شود/ چه نرخی برای دلار مناسب است؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با اینکه دولت‌ها به خوبی می‌دانند هر گونه دستکاری در نرخ ارز چه تبعات و پیامد‌های سنگینی برای اقتصاد کشور به دنبال دارد، اما به عینه شاهد بی اعتنایی دولت‌ها به این موضوع و حتی سیاسی کردن تعیین نرخ ارز به عنوان یک مولفه مهم و تاثیر گذار در اقتصاد کشور هستیم. با اینکه هیچ اتفاق سیاسی یا اقتصادی خاصی در ایران رخ نداده است در روز‌های گذشته نرخ ارز در نوسان قرار دارد، مسیری که نشان می‌دهد تعمدی سیاسی پشت آن خوابیده است، اما اینکه دستکاری قیمت دلار برای اقتصاد چه پیامدی دارد در گفتگو با عطا بهرامی؛ اقتصاددان و پژوهشگر اقتصاد ایران بررسی شده است که در ادامه مشاهده می‌کنید.


هر چند بار‌ها موضوع دستکاری و تغییر تعمدی در نرخ ارز از سوی دولت و بانک مرکزی رد شده است، اما روند کاهشی و افزایشی که در روز‌های گذشته دیده شده، شائبه دستکاری دولتی را افزایش داده است، شما چقدر به این موضوع قائل هستید و کاهش یا افزایش نرخ ارز در این دولت را نتیجه خواست خود دولتی‌ها می‌دانید؟
واقعیت این است که درباره نرخ ارز دو بحث مطرح است. بحث اول درباره افزایش نرخ ارز است که در دولت آقای روحانی به یک باره و بدون هیچ دلیلی روند افزایشی به خود گرفت، روندی که اصلا برای آن قیمت‌های بسیار بالای ارز اصلا طبیعی نبود، لذا مشخص بود که دلاری که از کمتر از ۴ هزار تومان یک باره به بالای ۳۰ هزار تومان رسید حتما مهندسی شده است. وقتی دولت اقتصاد را با دست کاری نرخ ارز به بازی می‌گیرد و به یک باره چنین رشدی را ایجاد می‌کند، بعید نیست که پایین آمدن نرخ ارز آن هم به بهانه نشست‌های برجامی دست خود دولت با اهداف سیاسی بوده باشد. دقت کنید دلار از دوره‌ای که آقای همتی روی کار آمد از ۸ هزار تومان به ۲۰ و به بالای ۳۰ هزار تومان رسید، اینک هم در مرز بین ۲۱ تا ۲۳ تومان در تلاطم است، در حالی که ما در طی سال‌های گذشته این همه نوسان و تلاطم در اقتصاد کشور نداشته ایم، چرا که نرخ ارز بازتابی از نوسانات اقتصادی است، پس روند افزایش و کاهش نرخ ارز برای اقتصاد ما یک موضوع غیر عادی است که مشخص می‌کند بازار ارز به وسیله بانک مرکزی دست کاری می‌شود. با توجه به اینکه بانک مرکزی در زمینه نرخ گذاری ارز فعال ما یشاء بازار ارز است بنابراین نمی‌تواند بگوید ما بلد نبودیم نرخ ارز را تغییر دهیم یا دست ما نبود، ضمن اینکه اکنون نیز که نرخ ارز درنوسان است و گاهی به سمت پایین آمدن میل پیدا می‌کند مشخص است با اهداف سیاسی این وضعیت در بازار حاکم شده است، چرا که دلیلی برای رسیدن به نرخ‌های ۲۰ یا زیر ۲۰ هزار تومان در حال حاضر و با توجه به باقی ماندن تحریم‌ها نداریم، بنابراین هم بالا رفتن و هم پایین آمدن نرخ ارز در دولت آقای روحانی سیاسی است، چون اصولا در آن قیمت‌ها دلار به درد کسی نمی‌خورد لذا پایین آوردن نرخ ارز کار راحتی است.

بیشتر بخوانید:

عواقب خطرناک نوسان نرخ ارز با انتظارات برجامی و اهداف انتخاباتی! / ادعای همتی برای تقویت ارزش پول ملی خلاف واقع است

به نظر شما چه نرخی برای ارز مناسب است و سرکوب نرخ ارز آیا همچنان همان تبعات قبلی را بر اقتصاد کشور وارد می‌کند؟
دلار ارزان نتیجه سرکوب ارزی بود، یعنی بعد از سال‌های پیروزی انقلاب همواره شاهد اتخاذ این سیاست بودیم، سیاست سرکوب ارزی که متاسفانه به هیچ وجه به نفع تولید نیست. هر چند که موضوع باید چند وجهی مورد بررسی قرار بگیرد چرا که مساله تعیین نرخ ارز در اقتصاد ایران یک بعدی نیست، اما نرخ گذاری دلار نباید بی منطق باشد که عده‌ای را فقیر یا فقر را تشدید و عده‌ای را به ثروت‌های نجومی برساند؛ بنابراین نه دلار ارزان، نه دلار گران هیچ کدام برای اقتصاد کشور مناسب نیست، لذا نرخی برای دلار باید در نظر گرفته شود که با واقعیت اقتصاد ما همخوانی داشته باشد. در حال حاضر اگر نرخ دلار بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان شود، ضربه‌ای به اقتصاد کشور نمی‌زند و نرخ معقولی است، اما اگر نرخ ارز به حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان برسد این رقم اصلا معقول نیست و حتما ضرباتی به اقتصاد کشور وارد می‌کند، یعنی تولید را از رونق می‌اندازد و باعث می‌شود واردات جای تولید داخلی را بگیرد، یعنی به همان سال‌های بعد از انقلاب می‌رسیم که به واسطه سرکوب ارزی تولید کنندگان از مدار خارج شدند و تجار برای واردات جای تولید را گرفتند، اگر این کلیت اقتصاد که سیاسی است دوباره فعال شود قطعا به هیچ وجه به نفع اقتصاد کشور نیست.

مساله چسبندگی قیمت‌ها موضوعی است که همواره مورد بحث است، یعنی با بالا رفتن قیمت دلار، قیمت کالا‌ها بیشتر می‌شود و با کاهش نرخ ارز، قیمت کالا‌ها همچنان بالا می‌ماند، در این موضوع چه توضیحی دارید؟
با کاهش نرخ ارز، کالا‌هایی که وارداتی است با کاهش قیمت مواجه می‌شوند، اما کالا‌های تولید داخل همچنان با تورم داخلی قیمت گذاری می‌شوند یعنی درباره کالا‌های داخلی همچنان تورم وجود دارد و اعمال می‌شود، اما چسبندگی قیمت برای کالای وارداتی معنی ندارد، چون هر چه قدر نرخ ارز، کاهش بیابد کالای بیشتری وارد می‌شود لذا به تبع کاهش قیمت، کالای وارداتی هم با همان قیمت به دست مصرف کننده می‌رسد، از این جهت شاهد کاهش قیمت در کالا‌های وارداتی خواهیم بود.

بیشتر بخوانید:

دشتبانی: اثرگذاری بر نرخ ارز در آستانه انتخابات آگاهانه است/ کاهش موقتی قیمت دلار به اقتصاد آسیب می‌زند

بغزیان: کاهش قیمت دلار موقتی و سیاسی است / دولت بعدی مشکلات زیادی خواهد داشت

به نظر شما دولت سناریوی خاصی برای کاهش نرخ ارز در آخرین هفته‌های کاری خود دارد؟
بنده معتقدم بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان نرخ ارز برای اقتصاد ما معقول است، اما به نظر می‌رسد دولت انگیزه شدیدی برای کاهش نرخ ارز آن هم به زیر ۱۵ هزار تومان دارد، حتی اگر باز هم دولت نرخ ارز را به ۱۲ هزار تومان برساند، دولت آقای روحانی که نرخ ارز را با دست‌کاری به این رقم رسانده در لحظه‌ای که نرخ ارز را تحویل دولت بعدی می‌دهد، باز هم نرخ ارز را ۴ برابر بیشتر از زمانی که دولت را تحویل گرفته، تحویل می‌دهد! اما از این موضوع که بگذریم دولت دوازدهم انگیزه کافی برای کاهش نرخ ارز با اهداف سیاسی دارد لذا اگر نرخ ارز حتی به زیر ۱۵ هزار تومان هم رسید به هیچ وجه نباید متعجب شویم.