گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- سپیده شریعت رضوی؛ رحمت امینی نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر در گفتگو با دانشجو در پاسخ به این پرسش که در این یکسال و نیم اخیر که کشور با بحران کرونا دست و پنجه نرم میکند تئاتر با چه صدماتی روبهرو شده است، بیان کرد: نتیجه کار نشان میدهد که هنرمندان تئاتر تقریبا به حال خود رها شدهاند البته تئاتر پیش از کرونا هم پشت و پناه محکمی نه به لحاظ مادی و نه به لحاظ معنوی نداشته است و در حقیقت در تاریخ تئاتر ما این کمبود وجود دارد.
وی ادامه داد: در این میان اوضاع سینما که شاخهای از هنر است، از تئاتر بهتر است چراکه سینما امکان خودنماییهای بیشتری دارد، اما تئاتر همیشه یک هنر فرهیختهتر و فرهنگیتر بوده و زمانی به کار سیاستمداران آمده است که قصد داشتند علیه آن صحبت کنند بنابراین در دوران کرونا وضعیت تئاتر بدتر شده است البته بخشی از این شرایط دیگر ارتباطی به مجریان و مسئولان ندارد و کرونا برای هم اهالی تئاتر و هم برای تماشاگرانش خطرناک است به عنوان مثال من از ابتدیا کرونا تا به الان به دلیل بیماری زمینهای که دارم، نتوانستم تئاتر ببینم.
کارگردان «جعفرخان از فرنگ برگشته» با اشاره به اینکه بسیاری از افراد نرفتن به تئاتر را برای حفظ سلامتی خود ترحیح میدهند، توضیح داد: شنیدهام حمایتهایی از کسانی که روی صحنه میروند، شده است، اما نکته فقط برای کسانی که تئاتر اجرا میکنند، نیست بلکه باید به کسانی که نمیتوانند در این شرایط به هر دلیلی فعالیت کنند نیز توجه کرد چراکه هیچ حقوقی ندارند و حتی اگر بیمه هم دارند برای پرداخت حق بیمه هم به مشکل برخوردهاند. کمکهایی که شده است بسیار کمتر از آنیست که بخواهد درد و مشکلات بچههای تئاتر را حل کند.
امینی ضمن گلایه از تلویزیون برای بهره نبردن از هنرمندان تئاتر در دوران کرونا عنوان کرد: تلویزیون که سالها از توان بچههای تئاتر چه در نوشتن و چه در تولید بهره برده است، در این زمان هیچگاه از توان هنرمندان عرصه تئاتر در برنامهها و حتی تولید تئاترهای تلویزیونی استفاده نکرده است در حقیقت حاضر است سریالهای ضعیف بسازد، اما قصد ندارد بودجه یک سریال درجه چندم و آبکی را در اختیار ۱۵ تا ۲۰ گروه تئاتری قرار بدهد و به آنها سفارش کند که تئاترهای خوبی را به عنوان تئاتر تلویزیونی تولید کنند که هم مشکل معیشتی حل بشود و هم برنامههای تلویزیون ارتقا پیدا کند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه هیچ چیز جای تئاتر را نمیتواند بگیرد، اما تئاتر میتواند خود را در نوع دیگری نشان دهد، توضیح داد: به عنوان مثال تئاتر از زمانی که دیده شد تا زمانی که سینما، تلویزیون و رادیو آمد بیرقیب بود. زمانی که تلویزیون که آمد شاهد تولید تئاتر تلویزیونی بودیم، اما این بدین معنا نبوده و نیست که تئاتر تلویزیونی قرار است جایگزین تئاتر روی صحنه باشد اتفاقا این توان تئاتر بوده است که خود را جای دیگری نشان داده است پس تئاتر آنلاین هم نمیتواند جای تئاتر را بگیرد بلکه تئاتر خود را در فضای آنلاین جلوه میدهد و راه خود را طی میکند در حقیقت تئاتر آنلاین پدیده منبعث در وضعیت موجود است.
این نمایشنامهنویس با بیان اینکه باید راهکارهایی برای استفاده از توان هنرمندان تئاتر در عرصههای دیگر اندیشیده شود، مطرح کرد: هنوز هم میتوانیم از اساتید تئاتر برای تولید بستههای آموزشی در فضای مجازی و یا برگزاری کارگاههای مختلف که نمونههای آن در دنیا موجود است، بهره ببریم چراکه بسیاری از هنردوستان که ساکن شهرهای مختلف ایران هستند، مشتاقند که ویدیوی آموزشی اساتید این عرصه در اختیارشان قرار بگیرد تا با این هنر آشنا شوند.
امینی در جواب به این سوال که در دوران پساکرونا برای دعوت از مخاطبانی که قرار است به تماشای تئاتر بنشینند باید چه کارهایی انجام داد، اظهار کرد: اگر کرونا کنترل شود و تئاترها رونق بگیرند شک نکنید که مخاطبان بیشتر از دوران قبل از کرونا از تئاتر و همچنین از سینما استقبال میکنند البته کیفیت همچنان مهم است و هنرمندان تئاتر باید خود را آماده کنند تا کار بهتری تولید شود.
وی در ادامه به خاطرهای اشاره و مطرح کرد: پیش از دوران کرونا برای یک فرصت مطالعاتی که در اختیارم قرار داده شد، به فرانسه سفر کردم. آن زمان که در دانشگاه بودم یک کارتی به من تعلق گرفت که به مدت یکسال با در اختیار داشتن این کارت میتوانستم تئاترهای مختلف را با قیمت کمتر تماشا کنم البته لازم است این نکته را ذکر کنم که برخی از شهروندان، دانشجویان، اساتید و کسانی که با دانشگاه در ارتباط بودند این کارت را در اختیار داشتند.
کارگردان «استاد نوروز پینهدوز» افزود: تهیه این کارت یک ایدهای است که اتاق فکر مرکز هنرهای نمایشی، خانه تئاتر و... باید بدان فکر کنند تا بدین شکل علاوه بر سودرسانی به تئاتر با در نظر گرفتن سوبسید برای تماشاگر بتوانند او را برای دیدن تئاترهای روی صحنه عادت بدهند که اگر این اتفاق رخ بدهد چه بسا اینکه دارنده کارت در صورت تمام شدن سهمیهاش ممکن است خود هزینه کند و به تماشای تئاتر بنشیند.
امینی با بیان اینکه بلیت تئاتر نسبت به سینما گرانتر است، تصریح کرد: با راهکارهای مختلف میتوان قیمت بلیتهای تئاتر را تعدیل کرد تا علاقهمندان بتوانند به تماشای نمایش بنشینند. ضمن اینکه تئاتر انواع و اقسام دارد از سویی برخی از سالنهای تئاتر خصوصی است و این سالنها باتوجه به شرایط خود میتوانند قیمت بلیت تئاتر را تعیین کنند، اما تالار وحدت و تئاترشهر که دولتی است به دلیل آنکه سهم عمومی بیشتری دارد باید به گونه دیگری بلیتهای نمایش خود را قیمتگذاری کنند.
وی درباره جدیدترین فعالیتهای خود در عرصه تئاتر بیان کرد: قصد دارم در فضای کنترل شده کرونا یک تئاتر ترکیبی ۲ زبانه فرانسه_فارسی را که «آوازهخوان طاس» نام دارد، روی صحنه ببرم. کارگردان نمایش «جیجک علیشاه» در پایان خاطرنشان کرد: آرزو میکنم کرونا از بین برود و یا حداقل کنترل شود. همچنین امیدوارم هم مسئولان تئاتر و هم دولتمردان و اعضای مجلس این نگاه بسته و از روی محدودیت را از همه جهت به نگاه حمایتآمیز تغییر بدهند.