رکورد هزینه نظامیِ کشورهای جهان شکست: ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار/ ۱۵ کشور با بیشترین هزینه نظامی در سال ۲۰۲۰ + جدول

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم - SIPRI در آخرین سالنامه خود درباره هزینه نظامی کشورهای جهان تحت عنوان «افزایش هزینه نظامی در سطح جهان به حدود ۲ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۰» نوشت:  مجموع هزینه نظامی کشورهای جهان در سال ۲۰۲۰ به عدد ۱۹۸۱ میلیارد دلار رسیده است. این میزان مخارج نظامی بالاترین حد از سال ۱۹۸۸ تاکنون است.

هزینه نظامی سال گذشته میلادی در جهان ۲.۶% از سال ۲۰۱۹ و ۹.۳% از سال ۲۰۱۱ بالاتر بود. بار نظامی جهان (Military Burden) در این سال ۰.۲ درصد افزایش داشت و به ۲.۴% رسید. بار نظامی در واقع نسبت هزینه نظامی به تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور است. این نرخ بیشترین افزایش هزینه نظامی سال-به-سال از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۹ است. افزایش مجموع هزینه نظامی در سالی رخ داد که تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان عمدتاً به دلیل تاثیرات ناشی از پاندمی کرونا تا ۴.۴ درصد کاهش پیدا کرده بود.

سهم ۱۵ کشور اول در مجموع هزینه نظامی کشور‌ها جهان

• ۱۵ کشور با بیشترین هزینه نظامی در جهان
  

پانزده کشور اوّل جهان ۱۶۰۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ در زمینه نظامی هزینه کردند. این پانزده کشور ۸۱ درصد کل هزینه نظامی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در ترکیب ۱۵ کشور اوّل جهان در زمینه مخارج نظامی تغییراتی رخ داده است. قابل توجه‌ترین تغییر در این رده بندی جهانی اسرائیل است که وارد فهرست ۱۵ کشور دارنده بالاترین هزینه نظامی در جهان شد. انگلیس نیز در رده بندی سال ۲۰۲۰ بالاتر از جایگاه عربستان سعودی قرار گرفت و پنجمین کشور بزرگ جهان از منظر هزینه نظامی شد. به جز سه کشور، مابقی کشور‌های حاضر در این فهرست نسبت به سال ۲۰۱۱ افزایش هزینه در زمینه نظامی داشتند. چین بالاترین افزایش هزینه نظامی را با ۷۶ درصد در طول سال‌های ۲۰۱۱-۲۰۲۰ داشته است. سایر کشور‌های این فهرست با بیشترین افزایش، کره جنوبی (۴۱%)، هندوستان (۳۴%)، استرالیا (۳۳%) و اسرائیل (۳۲%) هستند.

ایالات متحده آمریکا با ۷۷۸ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه نخست جهان است. آمریکا ۳۹ درصد کل هزینه نظامی جهان را به خود اختصاص داده است. آمریکا در سال ۲۰۲۰ به اندازه ۱۲ کشور بعدی دارنده بزرگترین بودجه/ مخارج نظامی جهان هزینه کرده است. بار مالی مخارج نظامی آمریکا حدود ۳.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. هزینه نظامی آمریکا نسبت سال ۲۰۱۹ رشد ۴.۴ درصدی داشته است. سال ۲۰۲۰ سومین سال متوالی رشد هزینه نظامی آمریکا بود. افزایش هزینه نظامی ایالات متحده می‌تواند مربوط به سرمایه‌گذاری سنگین این کشور در زمینه «تحقیق و توسعه» و چند پروژه بلند مدت نظیر «مدرن سازی زرادخانه هسته‌ای آمریکا» و «تهیه تسلیحات در مقیاس بزرگ» باشد. از دلایل اصلی این افزایش هزینه طی سالیان اخیر، نگرانی از رقبای راهبردی نظیر چین و نیز سیاست ترامپ برای تقویت "آنچه او از آن به عنوان ارتش فرسوده آمریکا یاد می‌کرد" می‌باشد.

چین با ۲۵۲ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه نخست آسیا و دوم جهان است.  چین ۱۳ درصد کل هزینه نظامی جهان را به خود اختصاص داده است. این میزان مخارج نظامی رشد ۱.۹ درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۹ و ۷۶ درصدی در طول بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۰ نشان می‌دهد. هزینه نظامی چین برای بیست و ششمین سال متوالی رشد داشته است. مخارج نظامی پکن در سال ۲۰۲۰ برابر با ۱.۷ درصد تولید ناخالص داخلی آن است. چین تنها کشور جهان در سال ۲۰۲۰ است که هزینه نظامی خود را بدون افزایش بار مالی بر میزان تولید ناخالص داخلی خود افزایش می‌دهد. رشد متداوم مخارج نظامی چین به دلیل «برنامه گسترش و مدرن سازی نظامی طولانی مدت» است. طبق اعلام وزارت دفاع چین، افزایش هزینه نظامی در سال ۲۰۲۰ این کشور تا حدی ناشی از تهدیدات علیه امنیت ملّی این کشور بوده است.

هندوستان با ۷۲.۹ میلیارد دلار هزینه نظامی سومین کشور جهان است. این میزان هزینه نظامی رشد ۲.۱ درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۹ و ۳۴ درصد در طول بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۰ را نشان می‌دهد. این افزایش مخارج عمدتاً به دلیل نزاع مداوم هند با پاکستان بر سر منطقه کشمیر و تنش مرزی با چین است. همچنین رقابت دهلی نو با پکن به عنوان قدرت اصلی آسیا و اقیانوسیه دیگر دلیل افزایش هزینه نظامی هندوستان است. 

روسیه با ۶۱.۷ میلیارد دلار هزینه نظامی چهارمین کشور جهان است. این میزان هزینه نظامی رشد ۲.۵ درصدی را نسبت به ۲۰۱۹ و رشد ۲۶ درصدی در طول بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۰ نشان می‌دهد. این دومین سال متوالی رشد هزینه نظامی این کشور است. افزایش مخارج نظامی روسیه در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در پی کاهش سا‌ل‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ است. هزینه نظامی روسیه تا قبل از سال ۲۰۱۷ به مدت ۱۸ سال افزایش مستمر داشت. با این حال، به دلیل پیامد اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا، هزینه نظامی روسیه ۶.۶ درصد پایین‌تر از بودجه نظامی اولیه در این کشور بود ـــ احتمالا صرف خسارات ناشی از پاندمی شده است. 

انگلیس با ۵۹.۲ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه نخست اروپای غربی و پنجم جهان است. هزینه نظامی این کشور نسبت به سال ۲۰۱۹ با رشد ۲.۹ درصدی همراه بود، ولی ۴.۲ درصد از سال ۲۰۱۱ پایین‌تر است. این دومین سال در بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۰ است که انگلیس بالاترین میزان افزایش مخارج نظامی سال-به-سال را اعمال کرد.

هزینه نظامی اعضای پیمان نظامی ناتو در مجموع ۱۱۰۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ بود. شش کشور از ۱۵ کشور دارنده بالاترین هزینه نظامی در جهان از اعضای ناتو هستند: آمریکا، انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا و کانادا. این شش کشور در مجموع با ۹۹۵ میلیارد دلار هزینه نظامی، ۹۰ درصد مجموع مخارج نظامی در پیمان ناتو و ۵۰ درصد هزینه نظامی کل جهان را به خود اختصاص داده اند.

نکته قابل توجه در بین ۱۵ کشور پرهزینه در امور نظامی این است که بار مالی مخارج نظامی همه این کشورها در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ افزایش یافته به جز چین. تولید ناخالص داخلی تقریباً همه کشور‌های جهان عمدتاً به دلیل تاثیرات شدید ناشی از پاندمی کرونا کاهش یافته است. صرف نظر از اینکه بودجه نظامی توسط دولت‌ها افزایش یا افت داشته، همین موضوع منجر به افزایش بارمالی مخارج نظامی در بسیاری از کشور‌ها شده است. 

چشمگیرترین افزایش بار مالی مخارج نظامی در سال ۲۰۲۰ متعلق به کشور‌های عربستان سعودی (۰.۶%)، روسیه (۰.۵%)، اسرائیل (۰.۴%) و ایالات متحده آمریکا (۰.۳%) است.

۱۵ کشور اول جهان در زمینه هزینه نظامی

• عربستان سعودی با ۵۷.۵ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه نخست خاورمیانه و ششم جهان است.
• آلمان با ۵۲.۸ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه هفتم جهان است.
• فرانسه با ۵۲.۷ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه هشتم جهان است.
• ژاپن با ۴۹.۱ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه نهم جهان است.
• کره جنوبی با ۴۵.۷ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه دهم جهان است.
• ایتالیا با ۲۸.۹ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه یازدهم جهان است.
• استرالیا با ۲۷.۵ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه دوازدهم جهان است.
• کانادا با ۲۲.۸ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه سیزدهم جهان است.
• اسرائیل با ۲۱.۷ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه دوم خاورمیانه و چهاردهم جهان است.
• برزیل با ۱۹.۷ میلیارد دلار هزینه نظامی در جایگاه پانزدهم جهان است.