گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- تا چند روز دیگر کابینه پیشنهادی دولت جدید به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد میشود و علیرغم آنکه برخی منابع غیررسمی از اسامی تعدادی افراد بعنوان وزیر علوم جدید خبر میدهند، اما جامعه دانشگاهی بیتوجه به این موضوع که چه کسی جایگزین منصور غلامی میشود، تنها خواهان انتخاب فردی اصلح، شایسته و کاردان هستند. درحقیقت فرقی نمیکند که چه کسی بر کرسی ریاست وزارت علوم بنشیند؛ مهم آن است که فرد منتخب با ویژگیهای خود بتواند جامعه دانشگاهی را از وضعیت فعلی نجات و آنها را رشد دهد.
همین چند روز گذشته بود که جمعی از اساتید و نخبگان جوان دانشگاهی طی نامهای از رییس جمهور منتخب تقاضا کردند که برای انتخاب ریاست وزارت علوم دقت و حساسیت زیادی شود. وزیر آینده علوم باید یک نیروی مومن دانشمند، مدیر، مدبر، دارای شجاعت، مقبولیت و مشروعیت باشد همچنین در مجامع معتبر علمی و بینالمللی شناخته شده و مورد احترام تمامی جریانهای دانشگاهی باشد تا بتواند امنیت روانی و آرامش را در محیط دانشگاه ایجاد کند.
اساتید و نخبگان از رییس جمهور منتخب درخواست کردند فردی را برای وزارت علوم انتخاب کند که به دور از سیاسی کاری، تبعیض و بدون حذف جریانهای مختلف فکری اقدامات خود را پیش ببرد. این فرد باید غیرسیاسی و با تجربه باشد. همچنین در حذف تحریم مجامع علمی کشور در عرصه بین الملل قدم بردارد. این فرد باید ارتباط موثری با معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری داشته باشد تا با تعامل سازنده سبب رشد، بالندگی و توسعه مرزهای دانش شود.
به سراغ چند رییس دانشگاه رفتیم تا نظر آنها را درباره وزیر علوم و مسیر حرکت وزارت علوم دولت آینده جویا شویم. اولین فرد جبار علی ذاکری، رییس دانشگاه علم و صنعت ایران بود.
ذاکری اثرگذاری در جامعه و انجام مسئولیتهای اجتماعی به نحوی مطلوب را انتظاراتی از وزارت علوم دانست و گفت: وزیرعلوم آینده در حوزه آموزش عالی کشور باید تجربه کافی داشته باشد و با شناخت کافی از دانشگاهها و مشکلات آنها، برای حل مسائل با شهامت و جسارت آنها را در مجلس شورای اسلامی مطرح کند.
وی با بیان اینکه وزیر علوم آینده باید با نمایندگان مجلس تعاملی مناسب داشته باشد، ادامه داد: وزیر دولت جدید باید بتواند با جسارت برای حذف و تجمیع واحدهای آموزشی با کیفیت اقدام کند، با روحیه جهادی و انقلابی زیرساختهای کشور را بشناسد و برای بهرهگیری موثر از آنها تلاش کند. از طرف دیگر وزیر علوم جدید باید رتبه علمی خوب و سابقه ریاست دانشگاه را در کارنامه خود داشته تا از نزدیک مشکلات و مسائل دانشگاهها را دیده باشد.
رییس دانشگاه علم و صنعت ایران درباره مسیر وزارت علوم آینده اظهار داشت: اولین گامی که باید برداشته شود ساماندهی مراکز آموزش عالی است که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و به وزارت علوم ابلاغ شده است و اقدامات انجام گرفته کافی نیست. بهبود کیفیت آموزش در مراکز آموزش عالی ضرورت دارد.
ذاکری نکته مهم دیگر را تعاملات بین صنعت و دانشگاه بیان کرد و گفت: گرچه اقدامات مثبت و موثری در سالهای اخیر برای بهرهگیری از ظرفیت و پتانسیل دانشگاهها جهت شناسایی و رفع مسائل سازمانها و صنایع انجام شده است، اما به نظر کافی نیست و مسیر منتخب باید اندکی تغییر کند. به نظر میرسد که باید بازخورد صنعت و سازمانهای اجرایی را درخصوص پژوهشهای دانشگاهی ببینیم و بشنویم و راهکارهای مناسبی را برای بهبود این وضعیت برنامهریزی کنیم.
وی تاکید کرد: وزارت علوم باید این نکته را همواره مورد توجه قرار دهد که تناسب بین دانشآموختگان و نیاز جامعه رعایت شود. در شرایط فعلی با انباشت نیروهای دانشآموخته روبهرو هستیم یعنی در برخی حوزهها نیاز جامعه از تعداد تربیتشدگانی که مهارت کافی را آموزش دیدهاند، کمتر است. بین عرضه و تقاضا باید رابطه باشد و نیازسنجی از جامعه مجددا صورت گیرد.
رییس دانشگاه علم و صنعت ایران به مامویت ملی پژوهشگاهها نیز اشاره کرد. درواقع پژوهشگاهها وظایف مشخصی را برعهده دارند، اما متاسفانه در دهههای گذشته گاها مسیر آنها به سمت انجام کارهای مشابه دانشگاهها مثل تربیت نیروی انسانی سوق یافته است لذا با شرایط آرمانی پژوهشگاهها فاصله داریم که باید این وضعیت سامان پیدا کند.
نظرات حسین خنیفر رییس دانشگاه فرهنگیان نیز قدری به صحبتهای رییس دانشگاه علم و صنعت نزدیک بود. به اعتقاد خنیفر در جهان آموزش از تربیت تئوریسین به سمت تربیت تکنسین حرکت کرده است و باید در وزارت علوم به ویژه در سال «تولید، پشتیبانیها و مانعزداییها» یک انقلاب آموزشی رخ دهد و کلیه ماموریتها به این سمت سوق پیدا کند.
رییس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه درحال حاضر به لیسانسیههای آچار به دست بیشتری نیاز داریم، گفت: دنیا دانش نوین جهانی را به جوانان داده و با کمک از خرد پیشکسوتان نیروی انسانی لازم را برای پاسخگویی به نیازهای آینده تربیت میکند؛ بنابراین وزارت علوم باید برنامهای ۵ ساله برای تربیت تکنسینها، برنامهای ۱۰ ساله برای صنعت محوری و شکستن بار دانشگاهها به سمت رشتههای خاص و برنامهای ۱۰۰ ساله برای حال و آینده تدوین کند.
وی افزود: در کشور برای وزارت علوم بهترین فرصت جهش به سمت آموزشهای حرفهای و فنی و بهترین فرصت برای فاصله گرفتن از نفت است. وزیر علوم آینده باید آیندهپژوه باشد و بداند که برای آینده کشور چه تعداد نیروی فنی، تکنسین، مهندس و دکتر نیاز است و براساس آن برنامهریزی و تدبیر کند.
خنیفر با تاکید بر سه اصل نقشه راه، الگوگیری و بومی عمل کردن با استفاده از بومشناخت برای حرکت وزارت علوم دولت آینده، تصریح کرد: وزیرعلوم باید ویژگیهایی اعم از قدرت مدیریت، قدرت بیان، استقبال از تغییر، پژوهشمحوری، دوراندیشی، شنود موثر، ریسکپذیر، انتقادپذیر، دارای برنامه، شجاعت در تصمیمگیری و خیرخواهی را داشته باشد.
ابراهیم صالحی عمران رییس دانشگاه فنیوحرفهای در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو تجربه و علم (در حوزههای مختلف به ویژه مسائل و مشکلات دانشگاهی) را از ملاکهایی دانست که حتما باید برای انتخاب وزیر علوم آینده مدنظر قرار گیرد و گفت: وزارت علوم آینده باید به سمتی حرکت کند که ارتباط صنعت و دانشگاه را بیش از پیش رونق بخشد و به فکر تعامل دو بخش با یکدیگر باشد.
آگاه و مطلع بودن فرد منتخب نسبت به مسائل روز و مشکلات دانشگاهیان مشخصهای است که تمام روسای دانشگاهها برای وزیر علوم آینده به آن تاکید دارند و درکنار تمام معیار و ملاکها، آن را بر همه ارجح میدانند. این تفاهم مسلما بدین علت است که در سالهای اخیر دانشگاهها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کردند و فردی را برای حل آنها نیافتند یا نتوانستند عمق پیامد مشکلات را برای وزیرعلومهای گذشته روشن کنند.
پیوند هرچه بیشتر دانشگاهها با صنعت هم که سالهاست بر سرزبانها افتاده و علیرغم آنکه همه دانشگاهیان و حتی صنایع به آن تاکید دارند، اما هنوز اراده و نیروی محرکی برای شکلگیری یک ارتباط موثر شکل نگرفته است، بدون شک این اراده با یک مدیر و مدیریت خوب میتواند نتیجهبخش باشد و دیگر موضوعی به این مهمی از این دولت به آن دولت پاسکاری نشود.