نگاهی به مشکلات و معضلات صنعت مرغداری

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مرتضی هوشمند؛ صنعت مرغداری یکی از صنایعی است که نقش بسیار مهمی در تبدیل انواع دانه‌ها و محصولات کشاورزی به مواد غذایی مفید و پرکاربردی مثل گوشت و تخم مرغ دارد. این صنعت به عنوان یک صنعت نوپا و رقابتی، می تواند نقش بسزایی در اقتصاد کشور داشته باشد. صنعت مرغداری خواسته و یا ناخواسته از چندین جهت دارای نقش و اهمیت فراوان است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

صنعت مرغداری به عنوان یک منبع بزرگ درآمد، تاثیر مستقیمی که بر سبد غذایی مردم و اشتغال زایی دارد، دارای اهمیت فراوانی است. درخصوص درآمد زایی از این بخش باید بیان کرد که، با توجه به نحوه و لزوم سرمایه گذاری در این بخش، در اثر پرورش و فروش انواع مختلف محصولات مرغی، نظیر گوشت و تخم مرغ و حتی انواع مرغ های گوشتی و تخم گذار، می توان به درآمد زایی قابل توجهی از این بخش دست یافت. اشتغال زایی در این بخش، یکی از بحث‌هایی است که می‌تواند در جهت رفع مشکلات جامعه و به خصوص مشکل اشتغال جوانان، قدم بزرگی بردارد؛ به طوریکه می توان بیان کرد، در ایجاد یک واحد صنعتی مرغداری، به انواعی از مواد و محصولات تاسیساتی و ساختمانی نیاز است که همه این ها کنار هم، می تواند باعث اشتغال زایی برای طیف‌های مختلفی از افراد شود و هر کدام در بخش‌های مختلف تاسیساتی و پرورشی، می‌توانند به اشتغال بپردازند. حل بخشی از مشکلات کار جوامع، می‌تواند از مهم‌ترین اقدامات در جهت رفع و بهبود مشکلات و معضلات روانی جامعه باشد. شاید مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخشی که صنعت مرغداری می‌تواند تاثیر مستقیم بر آن داشته باشد، سفره غذایی و سبد غذایی جوامع است.

به طوری که می‌توان گفت؛ گوشت مرغ و تخم مرغ، یکی از غذاهای متداول و در عین حال، ارزان قیمت و با کیفیت است؛ که جوامع مختلف، به آسانی به آن دسترسی داشته و همواره از آن استفاده می‌کنند. درخصوص دو محصول مهم مرغداری‌ها، یعنی گوشت مرغ و تخم مرغ باید گفت، با توجه به اینکه تخم مرغ از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است، میلیون‌ها نفر از مردم دنیا، هر روزه به صورت‌های مختلف از تخم مرغ استفاده می‌کنند. گوشت مرغ نیز به دلیل تامین کننده مواد پروتئینی گوناگون و همچنین پخت سریع آن، یکی از در دسترس‌ترین انواع گوشت‌ها است که در بین جوامع مختلف، از محبوبیت خاصی برخوردار است.

ما باید به این نکته نیز توجه کنیم که علاوه بر استفاده‌های مستقیم از این دو محصول، در سایر قسمت‌های مختلف صنایع غذایی کشور نیز می‌توان به صورت غیر مستقیم از آن استفاده کرد. به طوری که ما روزانه مشاهده می کنیم، از این محصولات در تولید واکسن، مواد آرایشی و بهداشتی، مواد غذایی بسته بندی شده و تهیه انواع کیک‌ها و حتی در بخش نهاده‌های دامی نیز استفاده می‌شود. امروزه روش‌های مختلفی از جمله روش‌های مکانیزه و اتوماتیک و همچنین روش های ارگانیک برای پرورش مرغ و سایر حیوانات وجود دارد که می‌تواند در جهت بهره مندی بیشتر و بهتر از این صنعت، به ما کمک کند. پس باتوجه به نکات گفته شده، نقش و اهمیت صنعت مرغداری، روز به روز افزایش یافته و می توان با سرمایه گذاری در این بخش، بسیاری از موانع و مشکلات را حل کرد و سامان بخشید.

اما لازم به ذکر است که این صنعت نیز مثل سایر صنایع دیگر، با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند، که از مهم‌ترین و بزرگترین آن‌ها، می‌توان به عدم تامین مناسب نهاده‌ها و کیفیت پایین آن‌ها اشاره کرد. نهاده‌های دامی که به طور عمده به صورت وارداتی می‌باشد، باعث شده است که صنعت مرغداری، یک صنعت وابسته از جهت نهاده‌های دامی محسوب شود، به گونه‌ای که اگر نهاده‌ای وارد کشور نشود، ما مجبور به تعطیل کردن این صنعت خواهیم بود. به همین دلیل، بحث تامین نهاده‌های دامی، از مهم ترین بحث‌هایی است که در این صنعت مطرح می‌شود که به وجود آمدن هر گونه خلل و مشکل در زنجیره تامین نهاده‌ها، باعث آسیب‌های فراوانی به این صنعت خواهد شد. بر همین اساس، باید برای برون رفت از این مشکل، راهکار‌های مناسبی را پیشنهاد و اجرایی کرد که یکی از این راهکارها، جایگزین کردن نهاده‌هایی مثل کنجاله سویا و ذرت، به وسیله گندم و کلزا است. با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر کشورمان و تنوع اکولوژیکی بالایی که در داخل داریم، می‌توانیم با به کارگیری از تمامی این فرصت‌ها، بخش خیلی زیادی از کمبود نهاده‌ها را جبران کنیم.

همچنین می‌توانیم با جایگزین کردن آنزیم‌ها و آمینو اسید‌های مختلف و با کیفیت، این قبیل مواد را جایگزین نهاده‌ها کنیم. اما لازم به ذکر است که اجرای همه‌‌ی راهکارهای مذکور، نیازمند فراهم کردن شرایط و زیر ساخت‌های لازم است. از مشکلات و معضلات دیگری که بازار صنعت مرغداری را تحت تاثیر قرار داده است، سیاست گذاری‌های غلط در این حوزه و قیمت گذاری‌های مصوب است.

ما باید توجه داشته باشیم که با توجه به اینکه بیش از ۹۵ درصد مرغداران کشور، خرده مالک هستند، آنچنان تاثیر مستقیم بر بازارهای مصرف ندارند. پس این صنعت، یک صنعت به شدت رقابتی است که هیچ گونه قیمت گذاری‌های مصوب، بر آن تاثیر نخواهد داشت؛ چرا که، عمده خرید و فروش‌ها در این صنعت، بر اساس عرضه و تقاضا پیش می‌رود و قیمت گذاری‌های مصوب، تنها تاثیری که بر آن خواهند داشت، این است که بازار را دچار آشفتگی خواهند کرد و آن را به حاشیه خواهند برد. پس ما باید دقت کنیم که هر گونه تصمیم و تصویب‌های ما، می‌تواند تاثیرات زیادی بر این صنعت و به دنباله روی از آن، بر بازار داشته باشد. به همین دلیل، نیاز به کارشناسانی داریم که صنعت و بازار را بشناسند و تصمیمات غیر مرتبط و کارشناسی نشده اتخاذ نکنند، تا بتوان بازار را به سمتی سوق داد که هم به نفع مرغدار و هم به نفع مصرف کنندگان و فروشندگان پیش رود.

با وجود اینکه مشکلات زیادی در این حوزه وجود دارد و این مشکلات کم و بیش گریبان گیر افراد بسیاری در این بخش شده است، اما این امکان وجود دارد که با مدیریت بهتر، ریشه یابی اصولی مشکلات و تربیت افراد متخصص، بتوان این موانع را از سر راه برداشت و با حل مشکلات این صنعت، در پیشرفت و پیشبرد اقتصادی و اجتماعی کشور، نقش بزرگی را ایفا کرد. اما لازم به ذکر است که چنان چه وضع موجود ادامه یابد، روز به روز شاهد افزایش مشکلات و به مرور از بین رفتن این صنعت در کشور خواهیم بود. نتیجه این است که باید برای برون رفت از مشکلات ایجاد شده و بهبود وضعیت موجود، تمامی ارگان‌ها و بخش‌های فعال در این حوزه تلاش مضاعف نمایند.

مرتضی هوشمند - کارشناسی علوم دام

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.