گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- با انتخاب روحانی برای ریاست جمهوری دولت دوازدهم، کابینه جدید به مجلس معرفی شدند و جز دو وزارتخانه، مابقی وزرای پیشنهادی از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفتند. سه ماهی زمان برد تا افراد دیگری برای این مناصب پیشنهاد شوند و بتوانند از مجلس رای اعتماد بگیرند.
چرا با وزیر شدن غلامی در سال ۹۶ مخالفت میشد؟
آبان ماه ۹۶ بود که نام منصور غلامی بعنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری مطرح شد و پس از کش و قوسهای فراوان و اعتراضات جمعی از دانشجویان با رای اعتماد از مجلس بر کرسی ریاست این وزارتخانه کلیدی نشست. از ۲۷۶ رای نمایندگان در صحن علنی، منصور غلامی موفق به دریافت ۱۸۰ رای موافق، ۸۲ رای مخالف و ۱۴ رای ممتنع شد.
علیرغم آنکه منصور غلامی سابقه ریاست دانشگاه بوعلی سینای همدان را در کارنامه خود داشت، اما عدم مجوز فعالیت به یکی از تشکلهای اصلاح طلب در دانشگاه بوعلی نقطه منفی و تاریکی را در کارنامهاش گذاشته بود که بارها نمایندگان مخالف او به آن تاکید میکردند. اما این تمام دلایل مخالفت ۸۲ نماینده با منصور غلامی نبود، کم سابقه بودن در بحث مدیریت وزارتخانهای پرچالش، نارضایتی دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان از نوع ریاست دانشگاه، عملگرا نبودن، عدم برنامهریزی مناسب برای رفع مدرکگرایی، عدم برنامهریزی برای دیپلماسی علمی و همچنین بحث قانون پیشگیری از تقلب در آثار علمی و ... از جمله دلایل مخالفتها بود.
برنامههایی که مطابق گفتهها پیش نرفت
علیرغم تمام مخالفتها، منصور غلامی رای آورد و راهی وزارت علوم شد، برنامهها و فعالیتها همچون گذشته پیش رفت و جامعه دانشگاهی تحولی چشمگیر ندیدند. نه در بحث ارتباط با صنعت، نه در بحث مدرکگرایی و نه در بحث اشتغالزایی تحصیلکردگان و توسعه مهارت آموزی. حتی در برنامههای غلامی مشارکت و تعامل موثر با اعضای کمیسیون آموزش نیز عنوان شده بود، اما شنیدهها حاکی از آن است که متاسفانه تعامل مناسبی بین وزارت علوم غلامی و اعضای کمیسیون برقرار نبود. از طرف دیگر هم منصور غلامی در هر بار حضورش در کمیسیون آموزش از نمایندگان مجلس شورای اسلامی کارت زرد گرفت، به گونهای که میتوان غلامی را وزیری با کلکسیونی از کارتهای زرد مجلسیها شناخت.
غلامی و کارت زردهای متعددش از مجلس
کارت زرد گرفتن از نمایندگان به این خاطر بود که در برخی مسائل دانشگاهی، غلامی نمیتوانست شرایط را به نحوی مطلوب مدیریت کند و از طرف دیگر برای این عدم مدیریت صحیح جوابهای قانعکنندهای هم به نمایندگان ارائه نمیکرد. بعنوان مثال یکی از این کارت زردها برای انحصار توان مدیریتی وزارت علوم تنها به اداره این وزارتخانه بود نه مدیریت علم و فناوری در کشور و استفاده از سرمایههای انسانی همچون دانشجویان و اعضای هیئت علمی!
روزهای کرونایی برنامههای سنتی نمیشناخت
روزها سپری شد، از شانس بد یا خوب غلامی دو سال آخر وزارتش به شرایط کرونایی رسید. شرایطی که دیگر برنامه از پیش تعیین شده نمیدانست و باید صحیح و مدبرانه مدیریت و اداره شد. در ابتدای راه که بحث آموزش مجازی و تعطیلی تمام کلاسهای حضوری دانشجویان مطرح شد تجربهها اندک و حواشی کار زیاد بود، اما هرچه پیش رفت دانشگاهها همگامتر شدند و وزارت علوم با واسپاری اکثر اختیارات و تصمیمگیریها سعی کرد مدیریت بهتری داشته باشد.
وزارت علومی که در مدیریت عقب کشید
حل تمام مشکلات و آمادهسازی زیرساختها به دانشگاهها واگذار و برنامهریزیها برای آینده تحصیلی دانشجویان منوط به تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا شد. به اعتقاد جمعی از جامعه دانشگاهی، وزارت علوم حتی در مسائلی که میتوانست مشاور و راهنمای تصمیمگیریهای ستاد کرونا باشد همراهی مناسبی نداشت و ترجیح داد برای آنکه اعتراض و مسئولیتی گردنش نباشد، مسئولیتها را واگذار کند مثلا همین موضوع واکسیناسیون دانشجویان؛ درحالی که صفر تا صد تمام دانشجویان دانشگاههای تحت نظارت وزارت بهداشت دو دوز واکسن کرونا را تزریق کردهاند، اما همچنان خبری از واکسیناسیون دانشجویان وزارت علومی نیست و مسئولان این وزارتخانه آنطور که باید و شاید در این مسئله موثر عمل نکردند.
مخالفتهایی که کاش توجه میشد
مخالفتهای نمایندگان در سال ۹۶ با وزیر شدن منصور غلامی و عملکرد او طی این سالها نشان داد که مخالفان پربیراه هم نمیگفتند. به دولت سیزدهم رسیدیم محمدعلی زلفیگل وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری با ۲۱۰ رای موافق، ۵۶ رای مخالف و ۱۹ رای ممتنع توانست از نمایندگان مجلس رای اعتماد بگیرد و وزیرعلوم شود. دانشمندی برجسته از حوزه شیمی با سابقه ریاست در دانشگاه بوعلی سینای همدان. کارنامه علمی پژوهشی زلفیگل در این روزها برهمه روشن شده است، اما نکته حائز اهمیت مخالفتهایی است نمایندگان هنگام بررسی صلاحیت زلفیگل اعلام کردند.
شاید اگر این مخالفتها از حال مورد بررسی، تحلیل و برنامهریزی دقیقتر قرار بگیرد ۴ سال دیگر اندوه روزهای گذشته و بها دادن به صحبتها مخالفان را نخوریم. توجه به موضوع واکسیناسیون دانشجویان و آغاز سال تحصیلی به صورت حضوری به نظر مهمترین مسئله این روزهای دانشگاهیان است.
نگاه سنتی و برنامههای کلی زلفیگل زیرذرهبین
حذف یا بررسی کنکور، تحولگرایی، توجه به علوم انسانی، رسیدگی به وضعیت قطبهای علمی، تأمین خوابگاههای دانشجویی متأهلی و ... از جمله موارد مهم و قابل توجهی بود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در برنامههای زلفیگل آنها را کمرنگتر از مابقی برنامههای ارائه شده وی دیدند.
یکی دیگر از نکاتی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچون زمان انتخاب غلامی برای وزارت علوم به آن تاکید داشتند، بحث برنامهریزی کلی با نگاه سنتی و قدیمی است. سال ۹۶ هنگام بررسی صلاحیتهای منصور غلامی، جهانبخش محبینیا از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بیان کرد: «برنامههای وزیرپیشنهادی از نظر سرفصلهای دانشگاهی ۳۰ سال عقبتر است.» یا سیدمحمدجواد ابطحی نماینده دیگری از مجلس آن زمان مطرح کرد: غلامی برنامه خاصی برای وزارت علوم ندارد، او تنها برنامه ششم توسعه را در حیطه وظایف وزارت علوم کپی و به عنوان برنامه» خود به مجلس ارائه کرده است.»
امسال نیز هنگام بررسی صلاحیتهای محمدعلی زلفیگل چند تن از نمایندگان برنامههای او را کلی و با نگاهی سنتی دانستند. بعنوان مثال حسین رجایی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم برنامه زلفیگل را ناظر به یک نگاه سنتی دانست و گفت: چند دهه است که کشورهای پیشرفته نگاهشان را تغییر دادهاند، اما نگاه وی همچنان سنتی است و سیستم آموزش و پژوهش در دنیا به سمت نوآوری، کارآفرینی، تولید قدرت، ثروت و... رفته، ولی در برنامه زلفی گل این موضوعات مشاهده نمیشود.
حال که محمدعلی زلفیگل بعنوان وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری توانسته از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد و بر کرسی ریاست نشسته است، انتظار میرود نظرات مخالفان و علت مخالفتهای آنها را ببیند و با نگاهی نو، تحولی چشمگیر برای وزارت علوم رقم زند. چشم امید جامعه دانشگاهی به دستان فردی است که بتواند روز به روز مشکلات آنها را بررسی و رفع کند نه آنکه گوشهای بنشیند و عملکرد موثری نداشته باشد.